Dagblaðið Vísir - DV - 03.01.2003, Síða 14

14
________________________FÖSTUDAGUR 3. JANÚAR 2003
Menning_________________________________________________________________________________________________________________________py
Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir silja@dv.is
DV-MYND TEITUR
Þau sýnast stillt en bíðlði bara þangað til þau byrja að spila ...
Edda Erlendsdóttir, Olivier Manoury meö bandóneoniö, Auöur Hafsteinsdóttir, Egill Ólafsson, Greta Guönadóttir, Bryndís Halla Gylfadóttir, Helga Þórarins-
dóttir og Richard Korn.
Himnarnir gráta
og við líka
- ekki er auga þurrt þegar Olivier Manoury þenur bandóneonið og Egill syngur tárvota tangótexta
„Þaö rignir - Svo raunalegt er líf mitt
- Er nema von að gráti himnarnir?"
syngur Egill Ólafsson fagurri baríton-
röddu meðan strengirnir veina og
bandóneontónarnir hríslast niður
hryggsúluna. Þetta er eigin texti Egils
við ástríðufullt tangólag eftir Anibal
Troilo og ástríðan skilar sér, bæði í
söng og fasi söngvarans og leik hljóm-
sveitarinnar. Þó er þetta bara œfing
fyrir tónleika hljómsveitarinnar Le
Grand Tango sem verða kl. 20 annað
kvöld í Salnum í Kópavogi.
Ef einhverjum finnst fyndið að syngja tangó
á íslensku þá getur blaðamaður fullvissað
þann hinn sama um að það er bara rétt fyrst.
Síðan fer áheyrandinn að njóta þess að skilja
textana. „Þeir eru líka svo mikilvægir,“ segir
Edda Erlendsdóttir, píanóleikari Le Grand
Tango. „Margir þeirra eru eftir þekkt skáld -
til dæmis var Borges ekki yfir það hafínn að
yrkja tangótexta. Oft kusum við lögin ekki
síður vegna textanna og þá er lítið vit í að
syngja þá á tungumáli sem fæstir í salnum
kunna.“
Vaxandi áhugi á tangótónlist
Edda og eiginmaður hennar, franski band-
óneonleikarinn Olivier Manoury, eru sam-
mála um að mikil vakning hafi orðið kringum
tangótónlist á undanfornum árum víða um
heim. Þessi ekta borgartónlist er upprunnin
meðal evrópskra innflytjenda í Buenos Aires í
Argentinu seint á 19. öld og lýsir Egill Ölafs-
son henni sem þroskuðum blús með
snertifleti við sígilda tónlist og djass.
En af hverju vakning núna?
Eitt helsta tangótónskáldið, Astor Piazzolla,
lést fyrir áratug, benda Edda og Olivier á, og
fyrir 5-6 árum var farið að gefa út tónlist hans
á nótum. Þá brá svo við að klassískir hljóð-
færaleikarar fengu brennandi áhuga á verk-
um hans, þau urðu afar vinsæl af kammer-
sveitum og eru jafnvel komin á efnisskrá sin-
fóníuhljómsveita. Enda er þetta heillandi
músík, flókin en þó beinskeytt, rómantísk í
orðsins upprunalegu merkingu, ástríðufull og
villt.
„Þessi tónverk henta öllum svo vel,“ segir
Olivier. „Það er meiri sveifla í tangótónlist en
sígildri músík, meira tempófrelsi og svo fá all-
ir sín sóló.“
Tangótónlistin hefur því öðlast sjálfstæði
frá því hlutverki að vera aðallega undirleikur
undir dans og söng. Hún hefur fengið aðal-
hlutverk eins og sjá má af tónleikunum annað
kvöld þar sem ekki verður neinn dans á svið-
inu og nokkur verkanna aðeins leikin, ekki
sungin.
Sjaldgæft hljóðfæri
Uppistöðuhljóðfærið í tangótónlist er band-
óneon, eins konar litil harmonika, ákaflega
hljómfogur, sem upphaflega kom frá Þýska-
landi. Piazzolla lék sjálfur á bandóne-
on og gaf hljóðfærinu þetta aðal-
hlutverk í sínum verkum.
Líklega var bandóneonið
framlag þýsku innflytj-
endanna i Argentínu til
þessarar nýju tónlistar
sem að öðru leyti var
mikið til ítölsk - og
hér er vert að geta
þess að sextíu af
hverjum hundrað
íbúum Buenos Aires
bera ítölsk nöfn.
Þegar Olivier
Manoury eignaðist
sitt hljóðfæri seint á 8.
áratugnum var það
fjarri því að vera í sviðs-
ljósinu enda var það ódýrt
þegar hann rakst á það af til-
viljun í hljóðfæraverslun. „Búðar-
maðurinn reyndi talsvert til að fá mig
ofan af því að kaupa það,“ segir Olivier, „vildi
endilega að ég keypti stóra og fina harmoniku
í staðinn! En mér varð ekki haggað.“
Hann fór strax að spila á það eftir eyranu og
áður en hann vissi af var hann húkkt! Þá fór
hann líka að læra að lesa nótur.
Því Olivier var ekki einu sinni hljóðfæra-
leikari þegar hann hitti bandóneonið, hann
var með háskólapróf í frönskum bókmenntum
og hafði meðal annars unniö fyrir sér sem
hljóðfærasmiður. „Bíddu bara, einhvem tíma
verð ég slöngutemjari!" hafði hann sagt við
konu sína, en síðan banóneonið kom inn í líf
hans hefur það verið í fostum skorðum. Hefur
þetta hljóðfæri þá orðið vinsælt aftur?
„Nei, það er of sjaldgæft til þess,“ segir Oli-
vier, „þau eru alls ekki framleidd lengur.“
Svo varö allt vitlaust
Olivier og Edda léku tangó í fyrsta sinn fyr-
ir íslendinga í Félagsstofnun stúdenta árið
1981 við óvæntan fögnuð viðstaddra - „það
var alveg ótrúleg upplifun,“ segir Edda. Þá
sem nú léku með þeim Helga Þórarinsdóttir
víóluleikari og Richard Kom kontrabassaleik-
ari en í stað Laufeyjar Sigurðardóttur, sem þá
var með, leika nú með þeim fiðluleikararnir
Auður Hafsteinsdóttir og Greta Guðnadóttir
og Bryndís Halla Gylfadóttir sellóleikari. Sam-
an eru þau sjö hljómsveitin Le
Grand Tango og Egill kom með
sem söngvari og áttundi
maður á Kirkjubæjar-
klaustri 2001 við miklar
vinsældir. Þama á
miUi lék hljómsveit-
in til dæmis á Lista-
hátíð í Reykjavík
1996 í Loftkastal-
anum og eiginlega
má segja að þá
hafi allt orðið vit-
laust. Edda verður
ljóðræn til augn-
anna þegar hún rifj-
ar upp slagsmálin
um miðana og
aukatónleika á miðnætti
og blaðamaður man enn
hvemig ástríðusvitinn lak
niður veggi Loftkastalans meðan
Olivier þandi bandóneonið og Hany og
Bryndís stigu agaðan en þó tilfinningaþrung-
inn tangó á sviðinu.
Tónleikarnir verða aðeins einir að þessu
sinni en huggun harmi gegn fyrir þá
tangóunnendur sem ekki komast annað kvöld
er að hljómsveitin hefur verið að taka lögin
upp alla þessa viku og platan kemur út hjá
Eddu á árinu. Auk verka eftir Piazzolla og
Troilo verða flutt verk eftir Gardel, Balcarce,
Dames og Julio de Caro en einnig frumsamin
lög eftir þá Egil og Olivier.
V ínartónleikar
Hinir árlegu Vínar-
tónleikar verða fernir
í ár í Háskólabíói og
hinir fyrstu á miöviku-
dagskvöldiö 8. janúar
kl. 19.30, síðan
fimmtudag og föstudag
á sama tima og laugar-
dag kl. 17. Söngvari í
ár er ekki stúlka eins og oftast hefur
verið heldur glæsilegur ungur karl-
maður, Garðar Thór Cortes, og auk
hans mun kastanettuleikarinn Lucero
Tena leika listir sínar á sitt smáa ein-
leikshljóðfæri. Kvað hún vera sú
fremsta á því sviði í heimi og er sér-
stakt tilhlökkunarefni að heyra hana
flytja Spánska dansinn úr Leðurblök-
unni eftir Johann Strauss yngri.
Stjómandi er Peter Guth sem stundum
fyrr.
Á efnisskrá eru einnig sigræn verk
eftir Johann Strauss eldri, Emmerich
Kálmán, Pablo de Sarasate, Franz
Lehár, Josef Strauss og Jerónimo
Giménez.
Þegar er uppselt á laugardag, örfá
sæti laus á fóstudegi en aðeins rýmra
fyrstu tvo tónleikadagana.
Selló og píanó
Margrét Ámadóttir sellóleikari og
Lin Hong píanóleikari flytja svítu nr. 5
í c-moll eftir Bach, sónötu nr. 4 í C-dúr
eftir Beethoven, noktúmu í Es-dúr op.
55 og sónötu í g-moll op. 65 eftir Chop-
in í Salnum i Kópavogi á sunnudags-
kvöldið kl. 20.
Margrét Ámadóttir fæddist í Reykja-
vík árið 1981. Ung að aldri hóf hún
sellónám í Nýja Tónlistarskólanum,
færði sig svo yfir í Tónlistarskólann í
Reykjavík árið 1994 þar sem hún lærði
hjá Gunnari Kvaran og lauk þaðan ein-
leikaraprófi árið 2000 með því að leika
einleik með Sinfóníuhljómsveit ís-
lands.
Margrét hefur tekið þátt í virtum
tónlistarhátíðum í Bandaríkjunum og
fjölmörgum meistaranámskeiðum,
m.a. hjá Erling Blöndal Bengtssyni,
Steven Isserlis, Andres Diaz, Carter
Brey og Laszlo Varga. Hún hefur kom-
ið fram á einleiks- og kammertónleik-
um hér heima og í Bandaríkjunum og
leikið kammertónlist eftir Sergei
Rachmaninoff inn á geislaplötu sem
kom út árið 2001. Nýlega hélt hún tón-
leika ásamt Lin Hong í Paul Hall í
Juilliard og einnig var þeim boðið að
leika á Faculty Concert Series í Col-
umbia University, New York. Margrét
stundar nú nám hjá Harvey Shapiro
við Juilliard-tónlistarháskólann í New
York.
Lin Hong stundar mastersnám við
sama skóla og Margrét og nýtur hylli
sem einleikari og meðleikari í kamm-
ertónlist.
Maríulíkneskið
Inga Bjamason leik-
stýrir Mariulíknesk-
inu eftir eitt af merk-
ustu leikskáldum sam-
timans í Króatíu,
Slobodan Snajder, í Út-
varpsleikhúsinu á rás
1 kl. 14 á sunnudaginn.
Leikritið fjallar um
sögu móður sem leitar sonar síns i
stríðshrjáðu landi en skírskotar bæði
til samtíma og sögu. Leikarar eru
Anna Kristín Amgrímsdóttir, Harald
G. Haralds, Ragnheiður Steindórsdótt-
ir og Brynhildur Guðjónsdóttir. María
Kristjánsdóttir þýddi verkiö. Hjörtur
Svavarsson sá um hljóðstjórn. Það
verður aftur á dagskrá á fimmtudags-
kvöldið í næstu viku.
Ljósmynda-
keppni
Undanfamar sex vikur hefur staðið
yflr ljósmyndakeppni á www.ljos-
myndari.is í fjórða sinn. Alls bárust
415 myndir og nú er komið að því að
kjósa þær bestu.
Hægt er að sjá allar myndirnar til
11. jan. 2003 en eftir það fækkar þeim
um helming, stigahæstu myndimar
halda áfram keppni en hinar detta út.
Vikulega verður síðan hægt að gefa at-
kvæði þeim myndum sem eftir standa
og dettur þá helmingur mynda út í
hvert skipti. Endanleg úrslit liggja fyr-
ir um mánaðamótin febrúar/mars.