Dagblaðið - 07.10.1975, Blaðsíða 9

Dagblaðib. Þriðjudagur 7. október 1975
9
##
VESALINGS LIBANON
##
Beirút í Líbanon er ekki lengur sólskinsparadís viðskipta í löndum Araba. Fjöldi erlendra fyrir ■
tœkja hefur flúið borgina og fögur strœti hennar eru að verða að rústum elda og sprenginga
Tugir erlendra fyrirtækja
hafa fliiið Beirút, höfuðborg
Libanons, vegna stöðugra bar-
daga og óeirða. Borgin, sem áð-
ur var talin sólrik paradis við-
skipta við Arabalöndin, er orðin
stórhættuleg og grimmilegur
vigvöllur.
Fjögur meiriháttar bardaga-
timabil hafa gengið yfir borgina
að undanförnu. Afleiðingin er
sú, að flest japönsk fyrirtæki
hafa snúið sér að þvi' að finna
skrifstofum sinum og starfsemi
rúm i London, Aþenu og Róm.
Að minnsta kosti þrjú banda-
risk stórfyrirtæki hafa ýmist
lokað skrifstof. sinum i Beirút
eða flutt fjölskyldur starfs-
manna sinna til friðsælli borga.
Bandaríska utanrikisráðuneytið
hefur opinberlega lýst Beirút
sem hættusvæði fyrir diplómata
sina.
Bandariskir diplómatar i
Beirút fá siöan I júli 20% álag á
grunnkaup og að auki fria ferð
til Aþenu og til baka aftur, til að
losna úr spennunni, bardögun-
um, hættunni á að verða rænt og
öðrum daglegum erfiðleikum,
sem fylgja þvi að búa i Beirút.
Barizt áfram —
búið áfram.
Þrátt fyrir að kunnugir reikni
með að ofbeldinu verði áfram
haldiðaf og til allt næsta ár, er
ástandið ekki allt svart og flest
erlend fyrirtæki gera sér enn
vonir um aö úrrætist. Flest hafa
kosið að dvelja um kyrrt, þótt
sum fyrirtæki hafi pakkað niður
og forðað sér.
Margir kaupsýslumenn eru
þeirrar skoðunar, að jafnvel
þótt I Beirút geisi bardagar og
rusl á götum sé mikið og illa
lyktandi, þá sé borgin enn bezt
búin arabiskra borga til við-
skipta.
Ahugasöm augu eru þó farin
að lita til Alexandriu og Kairó.
Þar ætti að vera hægt að stunda
viðskipti við Arabalöndin, ef
egypzka stjórnin kemur þar upp
sömu þjónustu á sviðum banka,
hótela, húsnæðis og samgangna
og eru fyrir hendi i Beirút.
Libanska stjórnin bendir stolt
á, að þrátt fyrir mikið efnahags-
legt tjón, sem bardagarnir i sex
mánuði hafa valdið, sé libanska
pundið alltaf jafn sterkt og stöð-
ugt.
Astæðan fyrir þvi er sú, að
mikið af þjóðarauðnum verður
til við bankaviðskipti. Jafnvel
þótt ástandið i borginni valdi
erfiöleikum i bankaviðskiptum,
er alltaf miklu léttara að halda
þeim hjólum gangandi en til
dæmis iðnaðarfyrirtækjum og
verzlunum.
„Meskiin Lubnaan”
A undanförnum sex mánuðum
hafa rúmlega 1300 manns beðið
bana og 3000 aðrir særzt. Lög-
Skömmu fyrir mán.mót tókst að
viðhalda vopnahléi i Beirút I tvo
eöa þrjá daga eftir hálfsmánað-
ar stanzlausa bardaga. Þessi
mynd var tekin er Ibúar borgar-
innar streymdu út á götur henn-
ar eftir að bardögum var lokiö
— um stundarsakir.
reglan telur þessar tölur i
lægsta lagi.
Heilt stræti i miöborginni, að-
eins steinsnar frá bankahverf-
inu, hefur verið jafnað við jörðu
af völdum dynamits og elds.
Tugir verzlana og skrifstofa
hafa verið brenndar til grunna.
Viðskiptalifið i borginni hefur
nokkrum sinnum verið lamað
vikum saman vegna götubar-
daga og leyniskyttna, sem
skjóta vegfarendur, akandi og
gangandi, frá húsþökum.
Erlendir fréttamehn, sem eru
i borginni um þessar mundir,
segja nær öll samtöl sin viö þar-
lenda enda á þessum orðum:
„Meskiin Lubnaan (veslings
Libanon)”.
Talsmaður japanska sendi-
ráðsins i borginni sagði frétta-
manni Reuters, að um það bil
350 Japanir hefðu farið úr landi
slðan i byrjun siðasta mánaðar,
þegar bardagar brutust út i
hafnarborginni Tripoli i norður-
hluta landsins.
Á milli 35 og 50 japönsk fyrir-
tæki hafa lagt niður alla starf-
semi sina i Libanon, að sögn
talsmanns sendiráðsins. Flest
hafa hafið starfsemina á ný i
London, en önnur fara til Aþenu,
Rómar og Frankfurt. Nokkur
fyrirtæki hafa farið alla leið
heim til Tokýó.
Vestur-evrópsk fyrirtæki
virðast taka lifinu með meiri ró.
Stutt könnun, sem fréttamaður
Reuters gerði i borginni, leiddi i
ljós, að aðeins örfá evrópsk fyr-
irtæki voru farin eða á förum.
En vestrænn diplómat sagði:
,,Ef þessum fjanda heldur á-
fram, þá munu fleiri og fleiri
fyrirtæki fara að velta þvi al-
varlega fyrir sér, hvort ástæða
sé til að vera um kyrrt. Við vit-
um um nokkuð mörg fyrirtæki,
sem eru a.m.k. hætt við að færa
út kviarnar hér.”
Bandariska sendiráöið skýrði
svo frá, að ekki færri en 200
bandariskir þegnar hefðu farið
úr landi á undanförnum sex
mánuðum vegna bardaganna.
Fjöldi þeirra, sem farið hefur i
skamma dvöl til útlanda, hefur
komizt að þeirri niðurstöðu að
ekki borgi sig að snúa aftur
nema til að pakka niður og hafa
sig heim.
Tilgangslaus
vopnahlé
í augum margra útlendinga —
sem og margra Libana i Beirút
og viðar — var siðasta bardaga-
hryðjan það, sem réð úrslitum.
Tjónið varð meira en i þremur
Götumynd frá Beirút: þessi sjón er hin algengasta þar aö undan-
förnu. Skæruliði skýzt yfir götu og reynir að forða sér frá kúlum
leyniskyttna.
hryðjum á undan samanlagt, og
fjögur vopnahlé urðu að engu
um leið og samið hafði verið um
þau.
Tveir háttskrifaðir libanskir
stjórnmálamenn hafa lýst þeirri
skoðun sinni, að ófriðurinn vari
þar til forsetakosningar fara
fram i landinu næsta haust. Og
vestrænn kaupsýslumaður bætti
við: „Þegar spáin hljóðar þann-
ig, til hvers á maður þá að vera
kyrr? öll viðskipti verða fyrir
neðan allar hellur og fjölskylda
min er búin að fá nóg.”
Fyrirtæki, sem flutt hafa ann-
að, hafa oft komizt að þvi, að
starfsfólk þeirra kemst ekki i
vinnu, skrifstofurnar eru stöð-
ugt I skotmáli og póstþjónustan
er slæm — eða alls engin.
Næturlífið
búið að vera
Ahrif ófriðarins á einkalif
fólks eru sizt minni en áhrifin á
efnahagslifið. Fólk þorir ekki
lengur að ganga um götur borg-
arinnar að kvöldlagi, ferðast
um landið eða hitta vini sina á
útikaffihúsum.
Þannig er ástandið á Hamra-
stræti, þar sem fram til þessa
hefur verið óvenjulega fjörlegt
og hrifandi kvöld- og næturlif.
Undanfarnar tvær vikur hefur
gatan verið auð og tóm, dauð.
Um tima var útgöngubann i
borginni frá sólarlagi til sólar-
upprásar, en jafnvel eftir að þvi
var aflétt hefur ekki mikið
breytzt. A götum Beirút eru
helzt vopnaðir hermenn og
skæruliðar, svo og brynvarðir
bllar þeirra.
Vegna skothriðar leyniskyttn-
anna hafa húsmæður i Beirút
endanlega sannfærzt um, að
betra er að kaupa niðursoðinn
mat ( jafnvel þótt hann sé ekki
alltaf áberandi góður) hjá kaup-
manninum á hominu en að fara
i stærri kjörbúðirnar — sem þó
eru ódýrari.
Eða eins og sagt er á Vestur-
löndum: Þaðerdýrtað lifa. Það
vita þeir i Beirút.
VATNSLITAVINNA
1,1—1111
Um sýningu Hafsteins Austmann
á Loftinu
Það er undarlegt fyrirbæri
hér á landi hve miklir fordómar
eru enn rikjandi gagnvart hin-
um svokölluðu „minniháttar”
listgreinum, teikningu og vatns-
litamyndum. Þessir fordómar
voru til skamms tima rikjandi
hvaðgrafik snerti en hinir dug-
legu félagar I „Islensk grafik”
hafa nú breytt viðhorfi fólks i
sinn garð. Nú þyrfti einhver að
gera slikt hið sama fyrir teikn-
inguna og vatnslitamyndina þvi
heyra má, jafnvel frámyndlist-
armönnum, nöldur út i þá lista-
menn sem voga sér að sýna
teikningar, pastelmyndir eða
vatnsliti eingöngu, — eins og
þeir væru með þvi að halda sýn-
ingu á óhreina þvottinum sin-
um. Það skal þvi itrekað hér að
teikning og vatnslitalist eru eins
erfiöir og frjóir miðlar listrænn-
ar túlkunar og stærstu skiliri og
er þvi engin ástæða fyrir snjalla
teiknara og vatnslitamenn að
ráðast I stór olíumálverk til að
sanna getu sina.
Kveikjan að þessum formála
er sýning Hafsteins Austmann á
Loftinu, en þar sýnir hann 33
vatnslitamyndir til 10. október.
Sýning hans er með svipuðu
sniði og margra annarra, sem
sýnt hafa á þessum stað, og
spannar nokkurn veginn jafn-
langt timabil og verk hinna, þ.e.
frá þvi ca 1950 og fram á þenn-
an dag, og má hún þvi skoðast
sem eins konar óformleg yfir-
litssýning.
Myndlist
V
Létt og leikandi
Hafsteinn virðist frá upphafi
hafa sýnt hæfileika sem hæfðu
vatnslitum fremur en öðrum
miðli, — handbragð hans var ó-
venju létt ogleikandi, auga hans
fyrir litatónum næmt og mynd-
hugsun hans ljóðræn og fingerð
og þessir eiginleikar ganga i
gegnum verk hans öll eins og
rauður þráður. Aður en hann
heldur út til Parisar málar hann
litlar húsamyndir, varfærnis-
lega teiknaðar en ljúft litaðar og
sömuleiðis eru „hausar” hans
tveir á þessari sýningu gerðir af
einstakri varfærni og léttleika,
þótt skemati'sk skipting andlit-
anna sé e.t.v. frá Ninu Tryggva-
dóttur eða Þorvaldi komin. Aft-
ur á móti lætur það Hafsteini
ekki eins vel að gera módel-
teikningar, eins og einnig sést
hér.þvi slik verkefni hafa e.t.v.
verið of bókstafleg i eðli sinu
fyrir hugarflug Hafsteins. Frá
þessum tima má einnig sjá
snert af hinum óvenjulegu
vatnslitamyndum Snorra Arin-
bjamar, en Hafsteinn hefur séð
sem var að Snorri gerði sér
aldrei fyllilega grein fyrir eðli
vatnslita og notaði þá mjög
sterkt, eins og oliuliti, — og fer
Hafsteinn inn á aðrar brautir.
Model
í Paris
t Paris hefur Hafsteinn siðan
kynnst hinni frönsku málaralist
eftirstriðsáranna, mönnum eins
og Manessier, Bissier og fleiri,
sem kúltiveruðu afburða
„smekklega” afstraktmálun og
má kannski deila um hvort þessi
frönsku áhrif hafi verið Haf-
steini og fleirum til góðs til
lengdar, þvi um siðir varð þessi
„smekklega” list þeirra frans-
manna að penu, átakalausu
stássi og form-formúlur voru
endurteknar án mikillar sann-
færingar. A Islandi réð fem-
ingsformið lögum lengi og Haf-
steinn vinnur það á sinn sér-
staka hátt, deyfir útlinur og stif-
ar linur þannig að eftir eru lit-
blettir, sem renna saman i út-
spekúleruðu litsamræmi, svo
helstmá likja myndum hans við
tónlist eftir Debussy. Þegar nær
kemur okkar tima fer fleira að
gerast i myndum Hafsteins,
snöggar linueiningar dansa um
myndflötinn og hann tekur
djarfari ákvarðanir i mynd-
byggingu sinni og mundi ég
telja siðustu myndir hans meðal
hans bestu. En hvað sem annars
má segja um formhugsun Haf-
steins I heild þá fer ekki á milli
mála að sem vatnslitamaður á
hann sér fáa jafning ja hérlendis
og mættu margir læra af hand-
bragði hans.