Dagblaðið - 25.10.1975, Page 6

6
MMBUÐIB
frfálst, úháð dagblað
Útgefandi: Dagblaðið hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason
iþróttir^ Hallur Simonarson
Hönn.un: Jóhannes Reykdal
BlaAamenn: Asgeir Tómasson, Atli Steinarsson, Bragi Sigurðsson,
Erna V. Ingólfsdóttir Hallur Halisson, Helgi Pétursson, ólafur
Jónsson, ómar Valdimarsson.
Handrit: Asgrfmur Pálsson, Hildur Gunnlaugsdóttir, Inga
Guðmannsdóttir, Maria ólafsdóttir.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Björgvin Pálsson
Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson
Auglýsingastjóri: Asgeir Hannes Eirfksson
Dreifingarstjóri: Már E.M. Halldórsson
Askriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands.
t lausasölu 40 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Ritstjórn Siðumúla 12, simi 83322. auglýsingar, áskriftir og af-
greiðsla Þverholti 2, simi 27022.
Þrísvar i vinnu d dag
,,í nágrannalöndum okkar finnst
enginn einasti skóli, sem er tvisettur,
hvað þá meir. Það þykir slik ósvinna
gagnvart börnum, að þau fái ekki
eðlilegan vinnutima, að ekkert
bæjarfélag né riki leyfir sér slikt. Starfstimi nem-
enda er þar lika samfelldur og máltiðir fá þeir i
skólanum, nái vinnutimi þeirra fram yfir hádegis-
verð.”
Þetta sagði Kári Arnórsson skólastjóri i kjallara-
grein i Dagblaðinu fyrir skömmu, þar sem hann
gagnrýndi harðlega meðferð kerfisins á skólabörn-
um og átaldi foreldra fyrir að láta sér fátt um finn-
ast.
Algengast er, að skólar hér á landi séu tvisettir,
en stundum eru þeir þó þrisettir og jafnvel fjórsett-
ir, einkum i nýjum hverfum, þar sem framkvæmdir
hins opinbera vilja gjarna dragast aftur úr fram-
kvæmdum húsbyggjenda.
Kári segir þess ótal dæmi, að nemendur þurfi að
koma til skólavinnu þrisvar sama dag. Algengast
sé, að þeir þurfi að koma tvisvar á dag og þar á ofan
á breytilegum timum frá degi til dags. Bendir hann
á, að enginn fullorðinn léti bjóða sér slikan vinnu-
tima.
Ástandið versnaði, þegar samkvæmt kjarasamn-
ingum var hætt að greiða kennurum fyrir eyður i
vinnutöflu þeirra. Þá þurrkuðust út eyðurnar að
mestu hjá kennurum og voru færðar yfir á nemend-
ur. öll hagræðing i kerfinu var látin bitna á þeim.
„Skipulag skólans er nefnilega ekki sett upp til
hagsbóta fyrir nemendurna, heldur fyrir kerfið,”
segir Kári.
Skólastjórinn segist ekki minnast þess að hafa séð
kvartanir frá foreldrum yfir hinu mikla misrétti,
sem börn þeirra eru beitt. Eflaust er hér um að
ræða enn einn angann af þvi virðingarleysi, sem
börnum er almennt sýnt hér á landi og kemur einna
greinilegast fram við afgreiðslu i verzlunum og
þjónustustofnunum. Þar sameinast afgreiðslufólk
og viðskiptavinir um að láta afgreiðslu barna sitja á
hakanum.
Það kostar nokkra skipulagningu en er ekki mjög
dýrt i sjálfu sér að koma upp samfelldum skólatima
fyrir börn og unglinga. Ef foreldrar og kennarar
tækju saman höndum um að knýja fram slika
breytingu, væri unnt að ná markmiðinu á fáum ár-
um og án mikilla þyngsla fyrir þjóðarbúið.
Erfiðara er að framkvæma einsetningu, þvi að
það er dýrt að byggja skóla. Tilraunir hafa verið
gerðar til að setja upp lausar kennslustofur, sem
hægt er að færa milli skóla eftir álagi hverju sinni.
En þetta hefur ekki verið gert i nándar nærri eins
miklum mæli og þörf er á.
Einsetningin er engan veginn óleysanlegt verk-
efni. í skólunum á Seltjarnarnesi er nú annan vetur-
inn i röð samfelldur skólatimi með eðlilegu hádegis-
verðarhléi fyrir alla nemendur og einsetning niður i
tiu ára bekki. Foreldrar og yfirmenn skólamála um
land allt þurfa að skoða þessa tilraun, sem felur þó
ekki annað i sér en að gera það sama og gert er i öll-
um nágrannalöndunum.
Pagblaðið. Laugardagar 25. októbcr 1975.
STOFNUN ÚR
fTEIIIfTEVDE I
v I fci Nl v ■ fc i

SKILNINGSLEYSi
FRÆNDÞJÓÐA
Mikil hafa vonbrigði íslend-
inga ávallt verið i sambandi við
skilningsleysi hinna Norður-
landaþjóðanna á lífsbaráttu
okkar. Hverjir ættu að skilja
þessa stöðu okkar ef ekki Norð-
menn, sem eru með Norður-
Noreg, sem er nákvæmlega eins
settur i efnahagslegu tilliti eins
og tsland, þessi stóri landshluti
byggir að öllu leyti afkomu sina
á fiskveiðum. Eða Danir, með
Færeyinga og Grænlendinga
innan sins rikis, sem eru ná-
kvæmlega eins i sveit settir og
við tslendingar. En það hefur nú
verið siður en svo að við höfum
notið stoðar og styttu úr þeirri
átt i hinni hörðu landhelgisbar-
áttu okkar. Ekki hefur það kom-
ið fyrir einu sinni á opinberum
vettvangi alþjóðlega, að þessar
þjóðir hafi veitt tslendingum
verulega aðstoð, þótt ekki væri
nema að lýsa þvi yfir, að ísland
væri með algjöra sérstöðu, og
þvi bæri að lita á tsland sem
slikt, og ekki væri hægt að
flokka Island með öðrum lönd-
um i landhelgismálum. Þetta
heföi verið Norðurlandaþjóðun-
um algerlega útgjaldalaust. En
það hefur nú verið siður en svo
að svona raddir hafi heyrzt. En
hvers vegna hafa þær ekki
heyrzt, þar sem þær hefðu átt að
heyrast? Manndómurinn hefur
ekki verið meiri en svo og
frændsemin og vináttan ekki
meiri en svo að imyndun um
móðgun við Breta eða aðra hef-
' ur ráðið þvi að ekkert hefur frá
þeim heyrzt.
Svo hefur verið ákaflega
þægilegt fyrir þessar þjóðir að
vera finir menn og koma hvergi
nálægt á meðan tslendingar
hafa barizt einir fyrir útvikkun
landhelginnar i styrjöld eftir
styrjöld, en svo að lokinni hverri
*
styrjöld, þegar tslendingar hafa
verið búnir að fórna nógu til og
sigra að hirða það sem af okkar
borðum hefur fallið. bannig
fengu þessar þjóðir allsherjar-
landhelgi á sinum tima færða út
i 4 milur, þannig fengu þessar
þjóðir á sinum tima færða land-
helgina út i 12 milur og togveiði-
bannið norska kom i kjölfar út-
færslu á fiskveiðilandhelgi ts-
lands i 50 milur. Og nú telja
Norðmennsig geta hlaupið yfir
50 milurnar og fara beint i 200
milur þar sem við erum búnir
að þoka málum áleiðis og erum
búnir með löngum fyrirvara að
tilkynna um 200 milurnar.
Fyrir tslendinga er ekkert
annað að gera en að meta
blákalt hverjir eru vinir okkar i
raun réttri. Það verður ekki
gert án hliðsjónar af þvi hvernig
framkoma þessara þjóða hefur
verið þegar við höfum virkilega
þurft á stuðningi þeirra að
halda.
Norðmenn hafa fengið sinn
umþóttunartima i sambandi við
50 milurnar og við skuldum
þeim ekkert i sambandi við
landhelgismál.
Færeyingar hafa ekki að öliu
leyti hreinan skjöld i sambandi
við landhelgisbaráttu okkar.Allt
fram undir það siðasta i land-
helgisstyrjöldum okkar hafa
Færeyingar verið boðnir og
búnir að veita Bretum og Þjóð-
verjum alla þá fyrirgreiðslu við
fiskiskip þeirra, sem voru að
sækja á tslandsmið i landhelgis-
strið á móti okkur. I þessu máli
eins og svo mörgum öðrum er
ekki hægt að vera allra vinur.
Allt sem fyrir Færeyinga verður
gert verður að vera með þeim
fyrirvara að það falli brott um
leið og þeir veiti óvinum okkar
aðstoð i landhelgisbaráttu gegn
íslendingum. Það er einnig rétt
að minna á að Færeyingar hafa
tekið meiri afla á Islandsmiðum
eftir 50 milna útfærsluna en fyr-
irhana. Það var aldrei meining-
in að útfærsla fiskveiðilögsög-
unnar við tsland ætti að þýða
það að Færeyingar- ykju sókn
sina á tslandsmið. Þessir stóru
togarar, sem Færeyingar hafa
sent á tslandsmið á undanförn-
um árum eru nánast hér fisk-
andi mánuðum saman eins og
verksmiðjuskip. Eins kemur
ekki til mála að sá fiskur, er
Færeyingar veiða hér, verði
fyrirokkur i undirboðum á salt-
fiskmörkuðum okkar, það verð-
ur að vera forsenda fyrir fisk-
veiðiheimildunum að samvinna
takist um söluna á mörkuðun-
um. Eins að Færeyingar sitji
ekki við annað og betra borð en
tslendingar sjálfir i sambandi
við gjöld til sameiginlegra þarfa
i sambandi við veiðar á Islands-
miðum svo sem gjöld til haf-
rannsókna o.s.frv. Einnig á að
halda 50 milunum alveg hrein-
um. Færeyingar, Norðmenn og
Belgar þar með taldir, þar
til full og viðurkennd yfir-
ráð tslendinga einna yfir 200
milna fiskveiðilögsögunni hafa
tekið gildi. Það verður að binda
hagsmuni þessara þjóða þvi að
tslendingar fái þessi yfirráð en
ekki eins og verið hefur, að
þannig hefur verið frá málum
gengið að þá hefur ekki varðað
það hið allra minnsta, hvort ts-
lendingar hafa náð sinum tak-
mörkum i landhelgismálum eða
ekki. Þeir hafa fengið samn-
ingana fyrir ekki neitt og ekkert
verið við þá tengt sem þjónað
gæti islenzkum hagsmunum.
Vegna yfirlýsinga um að það
væri einhvers virði fyrir tslend-
inga að fá viðurkenningu Belga