Dagblaðið - 06.11.1975, Blaðsíða 8

Dagblaðið - 06.11.1975, Blaðsíða 8
8 Pagblaðið. Fimmtudagur (i. nóvember 1975. SMSBIABIB frfálst, nháð dagblað C'tgefandi: Dagblaðið hf. Frainkvæmdast)óri: Sveinn R. Eyjólfsson Ritstjóri: Jónas Kristjánsson Fréltastjóri:. Jón Birgir Pétursson Ritstjórnarfulltrúi: Ilaukur Helgason iþróttir: liallur Simonarson 11 ön nu n: Jóli a nn es Itey kda 1 Blaðamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tómasson, Atli Steinarsson, Bragi Sigurðsson, Erna V. Ingólfsdóttir, Ilallur Ilallsson, Ilelgi Pétursson, ólafur Jónsson, ómar Valdimarsson. Handril: Asgrimur Pálsson, Hildur Gunnlaugsdóttir, Inga Guðmannsdóttir, Maria ólafsdóttir. Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Björgvin Pálsson Gjaldkeri: Práinn Porleifsson Auglýsingastjóri: Asgeir Ilannes Eirfksson Dreifingarstjóri: Már E.M. Halldórsson Askriftargjald S00 kr. á mánuði innanlands. i lausasölu 40 kr. eintakið. Blaðaprcnt lif. Ritstjórn Siðumúla 12, simi 82:122, auglýsingar, áskriftir og af- greiösla Pverholti 2, simi 27022. Sáralitlar samningahorfur Erfitt er að átta sig á stöðunni i landhelgismálinu, þótt mikil hreyfing hafi verið á þvi undanfarnar vikur. Samningamenn vilja af eðlilegum á- stæðum sem minnst segja um gang mála i miðju kafi. En flest bendir til þess, að ekki séu miklar horfur á samningum á næstunni. Vakið hefur athygli, að fulltrúar verja hafa að undanförnu verið hinir þýðustu. Framganga þeirra á samningafundum er gerbreytt frá þvi sem áður var. Og þar að auki hefur togara- skipstjórum þeirra verið sagt að hafa hægt um sig á íslandsmiðum og gefa islenzku landhelgisgæzlunni sem minnstan höggstað á sér. Vestur-Þjóðverjar eru nú tilbúnir til að fallast á, að frystitogurum þeirra verði ekki leyft að veiða á íslandsmiðum. Þetta er gerbreyting á fyrra við- horfi þeirra, er viðræður um 50 milurnar strönduðu einmitt á þessu atriði. Þá er ekki óhugsandi, að þeir geti sætt sig við engar heimildir innan 50 milna og mjög skerta veiði milli 50 og 200 milna. Að sjálfsögðu teljum við þessar eftirgjafir ekki nægar. En við hljótum að viðurkenna, að nokkur sáttfýsi hljóti að felast i jafnmikilvægum eftirgjöf- um sem þessum og að ástæða sé til að reyna samn- inga til þrautar. Bretar eru langtum harðari um þessar mundir. Ráðamenn þeirra bita i skjaldarrendur. Þeir tala um herskipavernd á íslandsmiðum. Þeir segjast jafnvel telja eðlilegt, að brezkir togarar veiði upp að tólf milum eftir viku, þegar 50 milna samningur- inn við þá rennur út. Það virðist þvi ekki enn hafa fundizt neinn raunverulegur viðræðugrundvöllur milli sjónarmiða Breta og Islendinga. Þar með virðist fremur óliklegt, að nokkrir samn- ingar takist i bráð við erlend riki um 200 milna land- helgina. Við teljum eðlilega litils virði að semja við einstök aðildarriki Efnahagsbandalags Evrópu, nema samningunum fylgi afnám refsitolla þeirra, sem bandalagið beitir okkur nú i vaxandi mæli. Efnahagsbandalagið virðist ætla að koma meira við sögu i viðræðum um 200 milurnar en i fyrri land- helgisviðræðum. Sjálft bandalagið er farið að fjalla um ýmis vandamál efnahagslögsögu. En ekki er ljóst, hvort þessi áhugi bandalagsins verður til ills eða góðs i viðræðunum um 200 milurnar okkar. Samningamenn okkar, ráðherrarnir Einar Ágústsson og Gunnar Thoroddsen, virðast hafa haldið fast á spilunum i undanförnum viðræðum. Þeir hafa flaggað mjög hinni svokölluðu Svörtu skýrslu, þar sem islenzkir fiskifræðingar rökstyðja hina knýjandi þörf á samdrætti i veiðum á íslands- miðum. Og þessi skýrsla er einmitt nú umræðuefnið á sameiginlegum fundi brezkra og islenzkra fiski- fræðinga i Reykjavik. Á þessu stigi er ástæðulaust að ásaka rikisstjórn okkar fyrir linkind i 200 milna málinu. Rikisstjórn- inni er áreiðanlega ljós sú afstaða þjóðarinnar, að svo miklir lifshagsmunir séu i húfi, að litið svigrúm sé til eftirgjafa af okkar hálfu. Ekkert hefur. komið fram, sem bendir til undanhalds rikisstjórnarinnar, enda eru sáralitlar horfur á samningum i bráð. Vestur-Þjóð- Astandinu i Libanon undan- farnar vikur hefur bezt verið lýst með einu orði: öngþveiti. Állir skjóta á alla. Enginn virð- ist vita hvers vegna og hvern skotið er á. Siðan i april hefur tólf sinnum verið gert vopnahlé i landinu. Jafnoft hafa bardagar hafizt aftur af endurnýjuðum krafti. Vopnahléið sem stendur nú (um miðjan dag i gær) kemur i kjöl- far blóðugustu bardaganna til þessa. Stjórn landsins er áhriflaus, þingið sömuleiðis vegna þess að þingmenn þora ekki lifs sins vegna að taka ákveðna afstöðu til málsins. Þeir eru hræddir um að komast ekki lifandi heim af fundinum. Gerviríki Libanon virðist um það bil að fremja sjálfsmorð sem riki Þjóðin á sem stendur i hernað- arlegu, pólitisku og félagslegu uppgjöri sem einnig er trúar- bragðastrið. Slik strið eiga til að þykja andstyggilegri en önnur, enda allt gert i nafni hins al- máttuga, eins og t.d. á Norður- trlandi. Á undanförnum sex mánuðum hafa 3000 Libanir fallið i átökunum. Þegar tyrkneska heimsveldið leið undir lok i fyrri heimsstyrj- öldinni varð Libanon til, eitt af „gervirikjunum” sem búin voru til i Miðausturlöndum án þess að sérstaklega væri verið að hafa áhyggjur af „smáatrið- um” eins og þjóðerni, trúar- brögðum og uppruna. Linur voru dregnar á landakort og stofnuð riki, þeirra á meðai Libanon og Israel. Hlutfallskerfið. Siðar var komið á svokölluðu „proporz” — eða hlutfallskerfi til að viðhalda friði i landinu. Þá þegar voru hafnar smávægileg- ar erjur á milli kristinna manna og múhameðstrúarmanna, tveggja stærstu þjóðarbrot- anna, og hvor fylking skiptist niður i smærri hópa, brot og brotabrot. Siðar komu palestinskir flóttamenn og loks Gyðingar. Sifellt magnaðist spennan. Skipting ibúa landsins eftir trúarbrögðum er mjög viðtæk og nær allt frá fisksalanum til forsetans. Þegar i upphafi var ákveðið að forsetinn skyldi ætið koma úr röðum kristinna manna. Á móti hverjum fimm kristnum mönnum voru sex mú- hameðstrúarmenn i Libanon við siðasta manntal — árið 1932. Þvi skyldi forsætisráðherrann vera r Rauði folinn — Ef blaðað er i Ólafskveri fyrr- verandi stjórnar getur að lita lof- orð um stórhuga framkvæmdir og lausn margháttaðra vandamála. Hagfræðingar höfðu þó lýst þjóð- málahorfum sem hrollvekju. Það var á timum viðreisnarstjórnar. Til voru þeir eru slettu i góm og sögðu að höfundur „Hrollvekju” væri miðlungi góður hagfræðing- ur. Væri skýringar að leita i kröppum kjörum á námsárum. Hefðu naum efni aðeins leyft kaup á lélegum kennslubókum i hagvisindum og árangur eftir þvi. Við munum ástandið á Sviðins- vik á viðreisnartimum kreppuár- anna. Þá voru lika erfiðir timar. Jafnvel skáld voru kvödd til ráða- gerða. Ólafur Kárason Ljósvik- ingur ris á fætur á fundi erfiðis- mannafélagsins og flytur ræðu sinaum óskirnar... ,,sem eru i eðli sinu góðar, allt öðruvisi en hér, þar sem óskir manna eru kallað- ar ljótar af þvi ekki er hægt að verða við þeim.”.... Og skáldið heldur áfrarh ræðu sinni... „og þegar stórviðrin geisa, þá leggja menn vel i eldinn heima hjá sér, sælir að eiga sterk hús.” „Það er Hamingjudraumurinn sagði Jóa i Veghúsum, stóð upp i leiðslu og rétti skáldinu hönd sina”. (Að visu rak faðir stúlk- unnar upp stóran hlátur.) Jóa, dóttir Hjartar i Veghúsum. Tákn verkalýðshreyfingarinnar, er hafði einnig samið sinn Ham- ingjudraum og heyrði hann nú af vörum skáldsins. Það stóö ekki á handtaki verka- lýðshreyfingarinnar er Ólafur Jó- hannesson hafði flutt stefnuræðu sina um aö klæða fjalliö. Að visu hafði Hannes Hafstein lagt út af sama efni i ræðu sinni i árdaga islenzkrar heimastjórnar. En hvað gerði það. Jafnvel kald- hæðnir menn á dögum pinupilsa, bikinibaöfata og nektardans- meyja kunnu vel við Ungmenna- félagstón og landsföðurleg áform um að klæða beinaber og blásin brjóst Fjallkonunnar og að drepið væri viðbitsklinu á diskbarm þurrabúðarmanna. Eitt var nauðsynlegt svo unnt væri að hrinda fyrirhuguðum á- formum i framkvæmd. Vinnu- friður. Svo sögðu forvigismenn. Verkalýðshreyfingin, sem virðist alltaf fá i hnén ef tölvitringar nefna stjarnfræðilegar tölur úr debetsaldó og biður bara um að fá að halda áfram að gera eitthvað, eins og Gvendur Guðbjarts i Sum- arhúsum, lét strax i té vinnufrið til 2 ára i skiptum fyrir Ham- ingjudrauminn. Það skein þvi mikil aðdáun úr augum margra á vinstrikantinum þegar Ólafur sló undir nára og hleypti úr hlaði á Stóra-Rauð, stjórnarfolanum. Þetta var úr- valsgripur, striðalinn i hesthúsi fósturforeldranna. Vikum saman hafði hann staðið á gjöf. Nú snar- aðist knapinn á bak, likt og Perseus, er hann stökk á vængja- fákinn Pegasus, forðum daga, ný- stiginn úr blóði Medúsu. Nú átti sannarlega að bjarga þjóðinni — vesalings Andrómedu — sem lá þarna fjötruð og beið þess að verða verðbólguskrimslinu að bráð. Stjórnarfolinn, Stóri-Rauð- ur, jafntengdur Sósialistaflokkn- um og Pegasus Medúsu, tók sprettinn og spyrnti loks fótum i jörð er hófar námu viö hættuslóð. Svona gætum við haldið áfram, i stil goðsagna eða Grimmsævin- týra, ef veruleikinn tæki ekki við og barnaði söguna. Var þetta Stóri-Rauður, sem stjórnarherrann keyrði sporum? Við nemum staðar við Rangá. Það gerði Gvendur dúllari, er hann átti leið þar um, endur fyrir löngu. Hann reið rauðum fola, sex vetra gömlum úrvalsgrip. í vas- anum hafði hann 1800 dali. Hvort tveggja árfur frá foreldrum og frændliði. „Þá mætti ég manni frá Ægis- siðu, sem hafði heyrt getiö um folaræfilinn. Hann fer að skoða hann og dást mikiðað honum. Svo kem ég að bæ. Þar bjó vinur minn. Hann fór að skoða folann, en þá þótti mér það undarlegt, að folaræfillinn, sem var sex vetra, þegar ég fór á stað, hann var allt i einu orðinn tvitugur, eftir þvi sem vinur minn sagði. Og hann var orðinn blesóttur. Og hann var byrjaður að miga undan taglinu. Það hafði hann aldrei gert áður. Og vinur minn sagði, að þetta væri afsláttarmeri, sem ég hefði fengið fyrir folann.” Þetta var nú auðvejdur próf- still, segðu unglingarnir. Hver lesandi getur ráðið i eyðurnar. Rauði folinn, fyljari framtiðar- vona, orðinn blesótt afsláttar- meri. Þá voru dalirnir að visu eft- ir. En þeir fóru sömu leiðina. Svo sagði Gvendur dúllari að minnsta kosti. Hann gerist meðeigandi i húsi Sigurðar svinakarls. ,,En þegar ég var búinn að vera þar i tvo mánuði þá segir Sigurð- ur svinakarl við mig, að nú sé ég búinn að éta út minn part i hús- inu. Ég sá að þetta hlaut að vera rétt, úr þvi hann Sigurður sagöi það. Það var hann sem hafði vit á fjármálunum, en ekki ég. Það var aldrei mitt verk að rengja menn um fjármál.” Ætla mætti, að hin dapurlega þróunarsaga á burtreið lukku- riddarans á færleiknum rauða, kynskipti og ellihrörnun gæðings- ins, að viðbættum válegum tið- indum um óhagstæðan viðskipta- jöfnuð við Sigurð svinakarl hefði haft djúp og varanleg áhrif og lamað þrek dúllarans til list- rænna afreka. En það var öðru nær. Stuttu siðar „gaf hann kon- sert”, eins og sagt var i þá daga. Blöðin geyma að visu ekki marg- ar frásagnir um þá uppákomu. En haft var eftir Guðmundi sjálf- um: „Mikil unun var að heyra til min á pakkhúsloftinu hjá Zimsen. Ja, þvilik hljóð.” Vi

x

Dagblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið
https://timarit.is/publication/260

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.