Dagblaðið - 10.11.1975, Blaðsíða 8

I'agblaðið. Mánudagur 10. nóvember 1975.
MMjBIAÐID
frjálst, nháð dagblað
Útgefandi: IJagblaðið hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason
iþróttir: llallur Simonarson
llönnun: Jóhannes Revkdal
Blaðamenn: Anna Bjarnason, Asgeir Tómasson, Atli Steinarsson,
Bragi Sigurðsson, Erna V. Ingólfsdóttir, Hallur Hallsson, Iielgi
Pétursson, Ólafur Jónsson, Ómar Valdimarsson.
Handrit: Ásgrimur Pálsson, Hildur Gunnlaugsdóttir, Inga
Guðmanusdóttir, Maria ólafsdóttir.
I.jósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Björgvin Pálsson
Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson
Auglýsingastjóri: Ásgeir Hannes Eiriksson
Dreifingarstjóri: Már E.M. Halldórsson
Áskriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands.
i lausasölu 10 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Ritstjórn Siðumúia 12, simi 83322, auglýsingar, áskriftir og af-
greiðsla Þverholti 2, simi'27022.
Byrjið að afla trausts
Vantraust fólksins á kjörnum full-
trúum þess og stofnunum lýðræðisins
hefur aukizt á undanförnum árum.
Þessi þróun er mjög hættuleg, þvi að
lýðræði er, þrátt fyrir spillingu og
vangetu, langskásta þjóðskipulag,
sem þekkist i sögunni.
Vandamálið er ekki hjá efagjörn-
um almenningi né þeim, sem flytja fréttir af á-
standinu og verða þannig til að auka vantraustið
enn. Vandamálið er hjá stjórnmálamönnum og
embættismönnum, sem með gerðum sinum eða að-
gerðaleysi eiga vantraust skilið.
Alþingismenn verða að sýna, að þeir séu ekki að
eyða tima sinum i fánýtt þras, meðan Róm brennur.
Almenningur er farinn að lita á Alþingi sem eins
konar hallargarð, þar sem daglega séu haldnar
burtreiðar, — þar sem miðaldariddararnir leiki sér
án vitundar um það, sem er að gerast utan hallar-
veggjanna.
Það fer ákaflega i taugar fólks að fá ekki að vita
um sannleikann um ástandið i efnahagsmálunum.
Menn vilja ekki láta segja sér, að hallinn á rikisbú-
skapnum verði tæplega 1,3 milljarðar á árinu, þeg-
ar siðan kemur i ljós tveimur til þremur vikum sið-
ar, að hann er að verða 4 milljarðar á árinu.
Menn súpa hveljur, þegar allt i einu kemur i ljós,
að skuldir rikisins við Seðlabankann hafa aukizt um
tvo milljarða i október einum saman og eru orðnar
hvorki meira né minna en átta milljarðar. Þessar
tölur eru ekki aðeins óheyrilega háar, heldur benda
einnig til þess, að fjármál islenzka rikisins séu kom-
in i öngþveiti.
Ljóst er orðið, að niðurskurður sá, sem ráðgerður
var i fyrravetur, hefur farið út um þúfur. Rikis-
sjóður er orðinn að sjúklingi, sem þjóðarbúið stend-
ur engan veginn undir. Hvergi virðist vera unnt að
bremsa i útgjöldum, þótt allir prediki hver um ann-
an þveran um hina brýnu nauðsyn þess.
Þegar fulltrúar Alþjóða gjaldeyrissjóðsins voru
hér á landi fyrir mánuði, var þeim sagt, örugglega i
góðri trú, að hallinn á rikisbúskapnum yrði rúmlega
milljarður á þessu ári. Þeir voru að vonum
sáróánægðir með það og töldu ísland ekki geta sleg-
ið meiri lán erlendis fyrr en úr þessu hefði verið
bætt.
Hvað segja svo þessir lánardrottnar okkar, þegar
skyndilega kemur i ljós, að hallinn á rikisbúskapn-
um er að verða fjórir milljarðar á árinu? Er ekki
öruggt, að lánstrausti þjóðarinnar hefur verið stefnt
i óbætanlegan voða með þvi að láta reka svona á
reiðanum?
Nauðsynlegt er, að upplýst verði til hlitar,
hvernig skuld rikissjóðs við Seðlabankann fær að
aukast um tvo milljarða á einum mánuði og hvernig
það virðist koma embættismönnum og stjórnmála-
mönnum á óvart, að halli rikissjóðs er að verða
fjórir milljarðar. Ennfremur er nauðsynlegt, að al-
þingismenn fari að átta sig á, að alvara er á ferðum
i fjármálum rikis og þjóðar.
Nú er kominn timi til að byrja að vinna fyrir nýju
trausti þjóðarinnar.
Mennirnir, sem
Júan Carlos, hinn nýi leiðtogi
Spánar, er ekki öfundsverður af
hlutverki sinu. Nú þarfnast hann
allrar þeirrar hjálpar, sem hann
getur fengið. Ef honum á að tak-
ast að leiða spænsku þjóðina inn á
nýtt skeið að Franco látnum án
átaka innanlands, þá þarf hann
allan stuðning almennings, hers
og stjórnmálamanna.
Mennirnir, sem ýmist geta veitt
honum þann stuðning eða neitað
honum um hann — og koma
áreiðanlega til með að hafa sitt að
segja á Spáni framtiðarinnar, eru
meðal annarra:
Lautinant-General Manuel Diez
Alegria. Hann er vel menntaður
og skarpgáfaður foringi i land-
hernum, sem i fyrra var vikið úr
embætti yfirmanns herráðsins,
að þvi er virðist vegna þess, að
Franco taldi hann of frjálslyndan.
Diez Alegria hershöfðingi nýtur
enn verulegrar virðingar meðal
samherja sinna i hópi herfor-
ingja. Hann er persónulegur vin-
ur Júans Carlosar og nýtur mik-
illa vinsælda meðal stjórnmála-
manna stjórnarandstöðunnar. Að
auki hefur hann ferðazt vitt og
breitt um heiminn og á sina vini i
heimi hernaðar og stjórnmála
beggja vegna járntjaldsins.
Hann gæti liklega aflað fylgis
heraflans — með undantekningu
nokkurra elliærra hershöfðingja
— við konunginn og stefnu hans.
Ef Carlos Arias Navarro, for-
sætisráðherra, biðst lausnar eins
og við er búizt, þá má telja vist,
að Júan Carlos þætti vænt um að
sjá nafn hershöfðingjans á listan-
um, sem bráðabirgðastjórninni
er skylt að færa honum yfir
möguleg forsætisráðherraefni.
Lautinant-General Carlos Ini-
esta. Hann er harðlinumaður
mikill, fyrrum yfirmaður Þjóð-
varðliðsins, sem hefur verið i
r
Saðning er lykilorðið
nokkurn veginn af handahófi. Oll
byggjast þau upp um kjarna frá-
sagnar sem látin er upp i
raunhæfum skynmyndum. Það er
svo annað mál hvað höfundi verð-
ur úr, eða vill láta sér verða úr,
frásagnar- og myndefnum sinum.
En kvæðið um máltiðina heldur
áfram, svona:
Ég hið, þvi hér er allt,
og allt er i stakasta lagi,
og ég lilusta á þig syngja
slagara i baöinu. fcg hið
Aðalsteinn Ingólfsson:
GENGIÐ Á VATNI
l.jóð og Ijóðaþýðingar
Letur 1975, 108 bls.
Máltið heitir eitt af kvæðum
Aðalsteins Ingólfssonar i nýrri
bók hans, annarri ljóðabók Aðal-
steins. Það byrjar svona:
llnifur, gaffall, skeið
hiða hungraðra lianda
og injólkurglas ljómar
af saklevsi. Serviettur
hjúlra sig feimnar upp
aö gamalreyndum diski
og nakin fiskflök velta
i sjóðandi vatni.
Þessi ritháttur finnst mér ein-
kenna bók Aðalsteins, eða öllu
heldur besta textann i bókinni.
Efniviður hans er sjónr’eynsla,
festulega dregnar skynmyndir,
oft frásagnarlegs eðlis. önnur
dæmi þessháttar ljóða hér i bók-
inni er 1 British Museum, Kross á
heiði, Helga, A Saurbæ, nefnd
Út í grimmcm daginn
Sigurður Pálsson:
L.IÓD VEGA SALT
Heimskringla 1975. 90 hls.
Hvað sem öðru liður um ljóð
Sigurðar Pálssonar er bókin ein-
hver skemmtilegasta nýja ljóða-
bók, sem ég hef lengi lesið. Af
hverju? Það kann að stafa af fjöl-
breytni bókarinnar —» yrkis- og
söguefna hennar frekar en
hugarheims sem hún lýsir. Og þó
lýsir bókin hugarheimi, efnum
tilfinningalifs og reynslu, sem
minnsta kosti er öðruvisi saman
settur en maður á við að venjast i
algengum nýjum ljóðum. En til
______________
sannindamerkis um að „gaman
sé að” bókinni er vitaskuld
einfaldast að tilfæra eitthvert
ljóðið úr henni. Hér er til dæmis
3ja ljóð úr deild sem nefnist
Smámunir:
iióttín er til þess að gráta i
til þess að brosa i
Imerra og hiksta i
til þess að slangra
og dræv' úti buskann i
nóttin er til þess að gráta i
til þess að röfla i
Itakka i sig pulsur i
til þess að Itugsa
og speglast i rúöum i
nóttin er til þess aö gráta i
til þess að flauta blús i
velkjast og urra i
til þess aö reyna viö
og rupl' og rið’ i
nóttin er til þess aö gráta i
til þess að itvolfa úti skurð i
hrjóta allt í kássu i
til þess að (æ hvers vegna
þú vinur) deyja i
Hér er efni og orðfæri gripið
beint úr bæjarlifi: rúnturinn er
enn til hvernig sem bærinn ann-
ars breytist. Og sinni nýmóðins-
legu hagmælsku semur ljóðið sig