Dagblaðið - 16.12.1975, Qupperneq 10

10
Dagblaðið. Þriðjudagur 16. desember 1975.
MMBIABW
frjálst, úháð dagblað
Útgefandi: Dagblaðið hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Heigason
tþróttir: llallur Simonarson
Hönnun: Jóhanncs Reykdal
Blaðamenn: Anna Bjarnason, Asgeir Tóinasson, Atli Steinarsson,
Bragi Sigurðsson, Erna V. Ingólfsdóttir, Haliur Hallsson, Helgi
'Pétursson, Ölafur Jónsson, óinar Valdimarsson. '
Handrit: Ásgrimur Pálsson, Iliidur Gunnlaugsdóttir, Inga
Guðinannsdóttir, Maria ólafsdóttir.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Björgvin Pálsson
Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson
Auglysingastjóri: Asgeir Hannes Eiriksson
Dreifingarstjóri: Már E.M. Halidórsson
Askriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands.
i lausasölu 40 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Ritstjórn Siðuinúla 12, simi 83322, auglýsingar, áskriftir og af-
greiðsla Þverholti 2, simi 27022._
Nýr leikur í pólitíkinni
Kjarasamningar renna yfirleitt út
um áramótin. Viðræður Alþýðusam-
bands og Vinnuveitendasambands Is-
lands eru að komast i fullan gang.
Fulltrúar launþega hafa lagt fram
stefnu sina i þessum viðræðum. Þar
kemur fram fullur skilningur á á-
standi þjóðarhags og engin tilraun gerð til að koma
rikisstjórninni illa.
Morgunblaðinu og Visi nægir ekki þessi hógværð
og ábyrgðartilfinning fulltrúa launþega. Þau hafa
byrjað árásir úr launsátri á þessa menn, væntan-
lega i þeim tilgangi að gera þá meyrari og meðfæri-
legri i samningunum. Árásirnar felast i tilraunum
blaðanna til að kenna Hermanni Guðmundssyni i
Hlif og öðrum forustumönnum launþega i banka-
ráði Alþýðubankans um vandræði bankans.
Allir vita, að stjórnir fyrirtækja eru yfirleitt
fremur áhrifalitlar og að framkvæmdastjórar ráða
oftast öllu. Þetta gildir lika um valdahlutföll banka-
ráða og bankastjóra. Bankaráðin koma saman af og
til og fá skýrslur um útlánaflokkun og ýmsar al-
mennar upplýsingar, en vita næsta litið um trygg-
ingar einstakra viðskiptamanna.
Formlega séð eiga bankaráðin að lita eftir rekstri
bankanna. En þetta verkefni hefur i raun færzt i
hendur Seðlabankans, sem hefur komið sér upp
bankaeftirliti. Og það eru einmitt bankaeftirlit
Seðlabankans og bankaráð Alþýðubankans, sem
standa nú sameiginlega að tilraunum til að lagfæra
rekstur Alþýðubankans.
Bankaráðið hefur gegnt skyldu sinni með þvi að
óska eftir opinberri rannsókn málsins. Það hefur
lika gegnt skyldu sinni gagnvart umbjóðendum sin-
um, eigendum bankans, með þvi að ræða málið við
fulltrúa launþegasamtakanna og viðhalda trausti
þeirra á bankanum. Samtökin hafa samþykkt að
fylkja sér um bankann og auka hlutafé hans um 60
milljónir.
í ljósi þessa virðist nokkuð langsótt að kenna
bankaráði Alþýðubankans um mistökin i rekstri
hans. Tilgangur árása Morgunblaðsins og Visis á
forustumenn launþega i ráðinu virðist vera sá að
koma þvi á framfæri, að þeir hafi litið vit á rekstri
og fjármálum. Eðlileg afleiðing af sliku væri sú, að
ekki bæri að taka mark á skoðunum þeirra á
greiðslugetu atvinnuveganna.
Einnig má með slikum árásum koma þvi inn hjá
almenningi, að i röðum forustumanna launþega-
samtakanna séu hálfgerðir misindismenn, sem séu
meðsekir um fjármálaóreiðu og þar með siðferði-
lega ekki bærir um að veita launþegum forustu i
kjarasamningum.
Almenningur er orðinn mjög þrey ttur á fjármála-
spillingu og annarri spillingu i landinu. Menn vilja
hreinsa til og bæta siðferðið á þessu sviði. Þessi
heilbrigðu viðhorf er unnt að misnota með upplogn-
um ásökunum i trausti þess, að almenningur hafi
tilhneigingu til að trúa öllu illu um áhrifamenn.
1 þessu tiltekna efni er málatilbúnaður of lang-
sóttur til þess, að hann megni að grafa undan for-
ustumönnum launþega. En það gefur okkur tilefni
til að vara okkur á tilraunum i framtiðinni til aðmis-
nota siðgæðisvitund okkar með þvi að bera rangar
spillingarsakir á menn. Ýmsir munu verða til þess
að reyna slikan leik.
Aðeins kaffi gefur Kolumbíumönnum meira í aðra hönd
KÓKAÍN
Helztu útflutningsvörur Kólum-
bíu i Suður-Ameriku eru kaffi og
kókain.
Kaffið, sem er léttörvandi, afl-
ar kólumbiska rikissjóðnum sem
svarar rúmlega 100 milljörðum
islenzkra króna.
Kókainsalan, sem öll er ólög-
leg, aflar landinu heldur minni
gjaldeyristekna, eða sem svarar
85 milljörðum islenzkra króna.
En jafnframt veldur kókainið
hrikalegum þjáningum, erfiði og
— i sumum tilfellum — kYalafull-
um dauða, að sögn sérfræðinga i
Bogota, höfuðborg Kólumbiu.
Þeir segja einnig, að um 70% af
öllu kókaini sem selt sé i heimin-
um, fari 1 gegnum Kólumbiu á
leið til Bandarikjanna og Evrópu.
Sem stendur afplána rúmlega
90 Bandarikjamenn fangelsis-
dóma I Kólumbiu fyrir eiturlyfja-
misferli.
Teodoro Campo höfuðsmaður,
yfirmaður F-2 —■ sérsveita
kolumbisku eiturlyfjalögreglunn-
ar — segir að aðeins litill hluti
þeirra kókó-plantna, sem kókain
er unnið úr, sé ræktaður i
Kólumbiu. Megnið er ræktað i
Bóliviu, þar sem Indiánarnir hafa
ræktað kó'kó-plöntuna i aldaraðir
til eigin nota. Einnig er mikið
ræktað i Chile, Ekvador og Perú.
Ólöglegar
verksmiðjur
V
Aðdráttarafl Kólumbiu fyrir
kókainviðskipti byggist á miklu
landflæmi, flötu og óbyggðu, þar
sem litlar flugvélar geta lent ó-
löglega og skúrkar geta sett upp
„verksmiðjur” til framleiðslu á
þvi kókaini, sem siðan er selt á
götumarkaði i Bandarikjunum og
Evrópu.
Campo höfuðsmaður segir að
kókó-laufin hafi öldum saman
verið tuggin af Indiánum, sem
leita sér örvunar. Kókain varð þó
ekki vandamál fyrr en um miðjan
siðasta áratug.
Um það leyti, segir Campo,
tókst bandariskum yfirvöldum að
skaða alþjóðlega heróinverzlun
alvarlega með þvi að uppræta —
að hluta — franska sambandið
svokallaða. Auk þess var hægt að
koma að töluverðu leyti í veg
fyrir heróinstrauminn þegar
Tyrkir bönnuðu ræktun
ópium-valmúans um tima.
„Alþjóðlegu eiturlyfjasmyglar-
arnir fóru þvi að leita að efni, sem
gæti komið i staðinn,” segir
Campo, „og ákváðu að það yrði
kókain. Þvi miður ákváðu þeir
einnig, að Kólumbia yrði miðstöð
verzlunarinnar.”
Viðleitni kólumbiskra yfirvalda
til að stöðva þessa ólöglegu verzl-
un kom fram i þvi, að F-2 var sett
á laggirnar ’72. Árangurinn hefur
verið sæmilegur til þessa.
Enginn munur á
sterkum og
veikum efnum
Um 75% þeirra Bandarikja-
manna, sem sitja nú i kólumbísk-
um fangelsum fyrir eitur- og
fikniefnamisferli, voru gripnir
með kókain I fórum sinum. Aðrir
voru með marijuana eða önnur ó-
lögleg efni.
Vandi þessara bandarisku
fanga — sem flestir eru ferða-
menn undir þritugu — er að yfir-
völd i Kólumbiu gera engan
greinarmun á sterkum og veikum
efnum þegar kemur að þvi, að
refsing er ákveðin.
Campo höfuðsmaður segir að
yfirvöld viðurkenni, að mari-
juana sé veikt efni og skaðlaust
en kókain sterkt og skaðlegt, en
hafi engu að siður ákveðið að láta
eitt um allt gilda.
Þegar bandariskir ferðamenn
koma til flugvalla i Kólumbiu fá
þeir venjulega i hendurnar bækl-
ing frá bandariska sendiráðinu,
þar sem varað er við þvi, að
„hver sá sem reynist hafa af-
skipti af eitiirlyfjasölu (i Kól-
umbiu) á yfir höfði sér þriggja til
tólf ára fangelsisdóm.
Hver sá, sem hefur eitur- eða
fikniefni i fórum sinum, án tillits
til magns, á á hættu að verða
dæmdur i eins mánaðar til
tveggja ára fangelsi.”
Grunlausir
ferðamenn
Bandariskir heimildarmenn og
lögreglan i Kólumbiu segja að
flestir útlendinganna, sem hand-
teknir séu — þeirra á meðal
Evrópumenn og ibúar annarra
S-Amerikulanda —■ séu einfald-
lega ferðamenn, sem fallist á að
taka kókain og önnur fikniefni
með sér út úr landinu eftir að þeir
hafa orðið févana.
„Við höfum ekki áhuga á þess-
um múldýrum (slanguryrði yfir
þessa „smákalla”), við erum að
leita að höfuðpaurunum,” segir
Campo höfuðsmaður. Að sögn
hans kemur fjármagnið aðallega
frá Bandarikjunum.
„Höfuðpaurarnir eru ekki
nauðsynlega mafiumenn,” segir
hann. „Reynsla okkar hefur sýnt,
að ótrúlega mikill hluti þessa fjár
kemur frá Bandarikjamönnum i
millistétt, sem eiga litlar fjár-
hæðir, er þeir vilja ávaxta fljótt
og vel.”
Campo segir að auk Banda-
rikjamannanna séu Kólumbiu-
menn, Perúmenn, Kúbanskir út-
lagar og Ekvadorar atkvæða-
miklir i „æðstaráði” kókain-
smyglsins.
„Það sem gerðistvar að þegar
Bandarikjamenn fóru að setja
peninga i kókainverzlunina i
kringum 1965,” segirCampo, ,,þá
voru Kólumbiumenn fljótir að
taka við sér.”
Hann segir fjölda hópa starfa i
kókainverzluninni og að stundum
komi til skotbardaga. „En sam-
starf er einnig algengt. Þegar
einn hópurinn er kókainlaus um
tima, þá fær hann lánað hjá ein-
hverjum öðrum.”
Diplómatisk deila
Stjórnir Bandarikjanna og
Kólumbiu eru sammála um að
kókainverzlunin sé mjög alvar-
legt vandamál og hafa þær með
sér viðtækt samstarf um lausn
vandans.
Samt sem áður kom til
diplómatiskrar deilu á milli land-
anna i september. I bandarískum
blöðum hafði birzt harkaleg
gagnrýni á yfirvöld i Kólumbiu
vegna getuleysis þeirra til að
stöðva kókainverzlunina. Forseti
Kólumbfu, AlfonsoLopez Michel-
sen, brást reiður við og sagði
vandann byggjast á þvi, „að
bandarisk yfirvöld eru ekki fær
um að koma i veg fyrir að banda-
riskir glæpamenn noti land okkar
fyrir starfsemi sina.”
Yfirlysing forsetans var harka-
lega orðuð og gaf i skyn, að Kól-
umbia væri nú notuð og spillt á
sama hátt og vestrænar þjóðir
spilltu þjóðum Asiu áður fyrr i
ópiumstriðunum.
* ... 1 — —
Brezk valdníðsla
Sjaldan hafa orð og athafnir
stangazt eins viðbjóðslega á og i
viðtali þvi, sem sjónvarpið átti
við Callaghan i Brússel nú seinni
hluta vikunnar siðustu og sýnt
var á laugardagskvöldið i frétta-
tima. Hér var hin brezka hræsni i
algjöru hámarki. Utanrikisráð-
herra Breta þykist ekkert vilja
annað en leysa deiíuna og þykist
vera tilbúinn að færa fórnir til
þess en á sama tima eru menn og
skip undir hans stjórn að ráðast
inn i 3 og 4 milna landheigi ís-
lands, viðurkennda að alþjóða-
lögum og af Bretum sjálfum.
Friðarpostuiinn Callaghan gerir
svo til á sama tima og viðtalið er
tekið ógrimuklædda innrás á yfir-
ráðasvæði lýöveldisins Islands og
lætur skip sín þar gera aðsúg að
islenzku löggæzluskipi. Það er
ekki hægt að gera einu sjálfstæðu
lýðveldi meiri litilsvirðingu og
sýnir það gleggst hverja fyrir-
litningu Bretar hafa á Islandi og
islenzkum málstað.
Þvi miður verður það að segj-
ast að eins og á málum hefur ver-
ið haldið af okkar hálfu sé Bretum
nú og Þjóðverjum áður nokkur
vorkunn þvi að úti i hrnum stóra
heimi er starfað og teflt eftir
nokkuð öðrum reglum en sumir
menn hér virðast halda. Við skul-
um ekki gleyma þvi að sá hinn
sami Callaghan, sem einn af ráð-
herrum brezku rikisstjórnarinnar
be.r persónulega samábyrgð fyrir
innrás dráttarbátanna brezku,
þurfti eitt sinn að gjöra svo vel og
fara i eigin persónu suður til Ug-
anda að hitta Idi Amin til þess að
frelsa þaðan brezkan njósnara.
Það þýddi ekki að senda einn af
sendisveinunum eins og Hatters-
ley sem einn af okkar æðstu og
beztu stjórnmálaforingjum sagði
að væri eins og vindbelgur Dettur
nokkrum manni i hug að Callag-
han og Wilson hefðu látið dráttar-
bátana gera innrás á islenzka
yfirráðasvæðið ef Island hefði allt
i einu heitið UGANDA? Það er ör-
uggt mál að ef svo hefði verið
hefðu brezku foringjarnir verið
með önnur fyrirmæli en nú á Is-
landsmiðum. Það hefði aldrei
komið til þess i fyrsta lagi að
Bretland hefði sent flota sinn inn
á UGANDA-hafsvæði undir sömu
kringumstæðum og á íslandsmið-
um nú.
Vert er að geta þess og undir-
strika að þrátt fyrir þá staðreynd
að um 40 riki viðs vegar um heim-
inn hafa nú þegar flutt út fyrir 12
milurnar, flest i 200, hefur brezkt
herskip hvergi sézt nema við Is-
land. Og þvi spurningin, vegna
hvers? Vegna vanbúnaðar Land-
helgisgæzlunnar og misskilnings
stjórnvalda á mannganginum i
þviliku tafli og deilan við Breta nú
er. Islendingar hafa alltaf beygt
sig fyrir valdsréttinum sem Bret-
ar hafa beitt og aldrei svarað
stigmögnunaraðgerðum Breta lið
fyrir lið og aldrei notað okkur
sterkustu leiki. Þvi hafa Bretar á-
vallt getað notað nægjanlegan
valdsrétt móti okkur án okkar
sterkustu mótaðgerða og fiskað
ávallt á Islandsmiðum i orði, en
samt með takmörkuðum árangri
og litlum undir herskipavernd, en
þangað til þeir hafa ekki gefizt