Dagblaðið - 23.11.1976, Qupperneq 11

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 23. NÓVEMBER 1976. _ 1]L
Brýnasta þörf dreif býlisins —
vegir með varanlegu slitlagi
Það er höfuðnauðsyn fyrir
sérhverja þjóð að hafa fullkom-
ið vegakerfi, steinsteypta eða
malbikaða vegi. Það er ekki nóg
að hafa þá bara i Reykjavík og
nágrenni eða á svæðinu sem
tengir Keflavíkurflugvöll
höfuðborginni.
Okkur bráðliggur á að fá sem
fyrst lífæðar út á landsbyggð-
ina eins og þær sem Suður-
landsbraut og Keflavíkurvegur-
inn eru, er tengi dreifbýlis- og
þéttbýlissvæðin órofa böndum.
An þeirra er allt tal um jafn-
vægi í byggð landsins tómt mál
og áróður einn. í rauninni er
mikill hluti af íslenzka vega-
kerfinu vart mikið brúklegri en
Sverrisvegur, eða mundi ekki
vera talinn það í öðrum
löndum, og kostnaður við
viðhald þeirra er gífurlegur.
Vegakerfi vort er þó eins gott
og fámenn þjóð getur gert það
bezt. Kunnáttumenn í vegagerð
skortir vissulega ekki. Alþingi
á lof skilið fyrir, hve það hefur
varið miklu fé til vegagerðar.
en allt þetta hrekkur skammt.
Þær vegagerðarfram-
kvæmdir, sem þörf er á, eru svo
fjárfrekar, að þjóðin getur blátt
áfram ekki við þær ráðið af
eigin rammleik enda er ekki
nein ástæöa til þess, þar eð
íslenzka vegakerfið er jafn-
mikilvægt NATO og okkur og
því eðlilegt. að Bandaríkin
kosti framkvæmdir. Sem sé. að
eitthvað af þeim hundrað og
tuttugu milljörðum, sem
hernaðarráðherra Bandaríkj-
anna fer fram á hjá þinginu
fyrir næsta ár, fari til íslenzkra
vegamála — ef Alþingi íslands
og ríkisstjórn fæst þá loksins til
að samþ.vkkja það. Auðvitað á
öll framkvæmd þessara mála að
vera í höndum samgöngumála-
ráðuneytisins, vegamálastjóra
og íslenzkra verktaka. Þessir
aðilar eru fullfærir um að gera
þessa dýru vegi. Það, sem
vantar, er ekki þekking heldur
mikið fjármagn, og það er til-
tækt, og m.a.s. okkur að kostn-
aðarlausu. Vélar og tæki getum
við fengið frá verkfræðideild-
um hers og flota og tæknilega
aðstoð á vissum sviðum ef þess
gerðist þörf. Það er heldur
engin ástæða til þess, að ísland
taki á'sig frekari skuldbind-
ingar en varnarsamningurinn
felur i sér, þó að Bandaríkin
taki á sig umræddan kostnað.
íslenzka vegakerfið hefur
mikið gildi fyrir Bandaríkja-
menn, ef til styrjaldar kæmi, og
það réttlætir íjárveitinguna
fullkomlega.
' Við þurfum steinsteyptan
hringveg um landið svo og einn
eða tvo steinsteypta vegi þvert
yfir landið. þar á meðal leið yfir
Sprengisand. Kæmi til styrj-
aldar, þarf að vera hægt að
flytja fólk í snatri inn í landið
og við verðum að hafa þar við-
búnað til að taka á móti þvi. Án
þess getur ekki verið um neinar
raunverulegar varnir íslend-
inga að ræða, nema skjótan
brottflutning þeirra úr landi
með skipum.
Dreifbýlið á svo mikið undir
því, að þetta mál nái fram að
ganga, að ég er sannfærður um,
að fólkið í sjávarplássum og
sveitum kemur þingmönnum í
Kjallarinn
Þórður Valdimarsson
skilning um, að þeir eigi að
krefjast endurskoðunar varnar-
mála hið bráðasta, miðaða við
gerð fullkamins vegakerfis á ís-
Iandi, aðstöðugjöid af Kefla-
víkurflugvelli, óke.vpis oiíu,
sem ísland þarf á að halda. frá
Bandaríkjunum o.s.frv.
Dreiíbýlisfólkið mun kunna
einhver ráð til að knýja þjóna
sína á Alþingi til að gera skyldu
sína og fara að vilja þjóðar-
innar en svipta þá ella þing-
setu. Það jaðrar í rauninni við
landráð að hafa haft og ekki
nýtt möguleikann á að láta gera
fullkomið steinsteypt vegakerfi
um allt ísland. En um axarsköft
liðins tíma stoðar ekki að fást,
og batnandi mönnum er bezt að
lifa.
Umræddar framkvæmdir
eiga að sjálfsögðu að vera í
höndum samgöngumálaráðu-
neytisins og vegamálastjóra, en
rétt er, að þessir aðilar hugi að
hinu fullkomna vegakerfi
Bandarikjanna. Þar liggja
vegir með varanlegu slitlagi um
gervallt landið, jafnt dreifbýli
sem önnur svæði, og þarfnast
furðulítils viðhalds. Tækni
Bandarikjamanna við að leggja
mikið af vönduðum vegum á
tiltölulega skömmum tíma, með
fullkomnum vinnuvélasam-
stæðum, er athyglisverð fyrir
ráðamenn íslenzkra vegamála.
Dugnaðarfólkið i dreifbýlinu
má til með að koma þjónum
sínum á þingi í skilning um,
hvað það vill I þessu efni. Við
lifum í lýðræðisríki, og valdhaf-
arnir tala oft fjálglega um gildi
þjóðaratkvæðagreiðslu, er þeir
þó aldrei fást til að beita sér
fyrir. Ég skora á Alþingi að láta
fara fram þjóðaratkvæða-
greiðslu um það, hvað þjóðin
vill í varnarmálum. Vill hún, að
vel athuguðu máli og eftir að
hafa fengið fulla vitneskju um
hinar leyndu hernaðarlegu
staðreyndir varðandi Islands-
svæðið, að bandarískur her sé
hér eða ekki? Vill hún eða ekki,
að Bandarikjunum sé gert að
greiða 40 milljarða á ári í að-
stöðugjald og það sé notað sem
lyftistöng iðnaðar, sjávarútvegs
og landbúnaðar, til eðlilegrar
eflingar tekna láglaunamanna
og annarra og síðast en ekki sízt
til að ellilífeyrisþegar geti
fengið mannsæmandi
greiðslur? Viil þjóðin umrætt
steinsteypt vegakerfi eða ekki?
Háttvirtu þingmenn, spyrjið
húsbónda yðar, þjóðina, um
þetta í þjóðaratkvæðagreiðslu.
Meira en áttatíu prósent
hennar munu vera því fylgj-
andi, að minnsta kosti.
Það er hættulegast að rísa
gegn þjóðarviljanum. Það
kynni að fara svo, að þið lærðuð
þá lexíu í næstu kosningum, ef
þið vanrækið að gera skyldu
ykkar í þessu lífshagsmuna-
máli og fáist ekki einu sinni til
að bera málið undir þjóðina,
sem ærin ástæða er þó til.
íslenzka þjóðin hefur ekki
efni á að sleppa því tækifæri,
sem hún hefur, vegna
hernaðarlegs mikilvægis síns,
til að eignast steinsteypt vega-
kerfi um landið. Er það ekki
skortur á vegum og samgöng-
um, sem stendur Afríkuríkjum
og þriðja heiminum hvað mest
fyrir þrifum? Ástandið er lítið
betra hjá okkur en þeim, hvað
þetta snertir. Hvað vegamál
snertir erum við í rauninni van-
þróað land, eins og við er að
búast.
Hugleiðið það, háttvirtu
herrar á Alþingi, að heill og
hamingja þjóðarinnar er mikið
komin undir steinsteyptu vega-
kerfi og sómasamlegum sam-
göngum og i okkar tilfelli
veltur líf þjóðarinnar bókstaf-
lega á vegakerfinu, ef svo illa
tækist til að heimurinn djöflaði
sér út í heimsstyrjöld.
Þórður Valdimarsson
„Þid erað nú meiri lummumar”
(tileinkað leiðarahöfundum Dagblaðsins)
Á undanförnum vikum hafa
verið birtar í forystugreinum í
blaði ykkar slíkar blekkingar
og rangfærslur um landbún-
aðinn, að á bak við þau skrif
hljóta að liggja annarlegar
hvatir. Það skyldi þó aldrei
vera að þið væruð ekki lengur
frjálsir oi, óháðir en komnir á
mála hja einhverjum óheilla-
öflum?
Oft hefur örlað á því í
þessum skrifum ykkar að þið
viljið veg verzlunarinnar meiri.
Þið ætlizt þó varla til að ís-
lendingar lifi eingöngu á verzl-
un? Nei, svo vitlausir eruð þið
ekki. Þó virðist mega trúa
ykkur til margs.
Fyrirsagnir forystugreina
Til upprifjunar fyrir lesend-
ur blaðsins læt ég hér fylgja
með nokkrar fyrirsagnir
forystugreina sem birzt hafa
undanfarið: „85 milljarða
draumsýn", „Heimska,
forneskja, lúxus", „Níu millj-
arða gamansemi", „Þannig má
spara“ og „Gjaldþrot“.
Draumsýn búnaðar-
málastjóra um tíföldun fjár-
stofnsins í landinu var hugar-
burður ritstjóra ykkar, svo það
er óþarfi að fara mörgum
orðum um slíkan skáldskap. en
þar sem ykkur hefur orðið tíð-
rætt um niðurgreiðslur, skulum
við aðeins staldra við þær.
Styrkur til bœnda?
Til að sanna að niðurgreiðsla
á verði búvara sé styrkur til
bænda, var bent á það í einni
forystugreininni að þar sem
greitt væri til Lífeyrissjóðs
bænda 312 millj. kr. samkvæmt
fjárlögum og talið með niður-
greiðslum. þá væru þær og
greiðslan til lífeyrissjóðsins
st.vrkir. Þetta er nú með því
gáfulegasta eða hitt þó heldur.
Ef bændum væri gert að greiða
mötframlag (atvinnurekanda)
auk eigin iðgjalds, án þess að
það kæmi inn i verðlagið, þá
mundu gilda aðrar reglur fyrir
þá en aðra þegna þessa þjóð-
félags.
Bændur greiða að sjálfsögðu
eigið iðgjald eins og launþegar.
Mótframlag til lifeyrissjóða
sem atvínnurekendur greiða,
kemur eflaust fram í hærra
vöruverði eða útseldri vinnu.
Nákvæmlega sama mundi gilda
ef bændum yrði gert að greiða
allt iðgjaldið. það leiddi af
sjálfu sér til hærra verðs á bú-
vöru. Þetta er kannski of flókið
f.vrir ykkur? Mér finnst trúlegt
að eigendur Dagblaðsins,
hversu frjálsir og óháðir sem
þeir nú eru, hafi einhver tök á
að láta kaupendur blaðsins eða
auglýsendur endurgreiða fram-
lag eigenda til lifeyrissjóðsins.
Niðurgreiðsla og
söluskattur
Auðvitað samþykkja það allir
að niðurgreiðslur á búvöru
stuðla að aukinni sölu. Jafn-
framt ætti öllum að vera það
ljóst, að ef niðurgreiðslur
Kjallarinn
Agnar Guðnason
væru með öllu afnumdar, þá
mundi visitalan Ijækka veru-
lega og þar með kaup, svo það
er ekki fullkomlega' séð fyrir
hvernig neyzlan yrði við þær
breylingar. Hægt væri að hugsa
sér, að söluskattur yrði afnum-
inn á kjöti eins og á fiski og
samtímis yrði niðurgreiðslum
hætt. Við þessa breytingu yrði
óveruleg hækkun á kjöti i
heilum skrokkum, en lækkun á
niðurbrytjuðu. Þannig mætti
lækka fjárlögin nokkuð, en það
yrði bæði gjalda- og tekjumeg-
in.
Ef við samþykkjum að niður-
greiðsla sé styrkur til bænda.
þá hlýtur söluskatturinn ein
göngu að vera skattur á fram-
leiðendur. Nú held ég að rann-
sóknarmaskína ykkar ætti að
fara í gang, þvi sennilega finnst
vkkur svona röksemdir einum
of vitlausar, en þetta er nú
samt eitthvað í áttina við ykkar
hugdettur.
Lummulegar spurningar
Þar sem þið virðizt álíta
ykkur óskaplega spekinga í
landbúnaðarmálum, þá væri
fróðlegt fyrir lesendur blaðsins
að þið upplýstuð hvaða útflutn-
ingsverð muni verða á íslenzku
dilkakjöti árið 1985. Fyrst þið
álítið það óhugsandi að við
getum fengið innlenda verðið
þá. á erlendum mörkuðum, þá
hafið þið fengið vitrun, eða er
þetta árangur draumsýnar rit-
stjórans, þegar hann hafði lokið
við að telja 8 millj. fjár úr
draumi búnaðarmálastjóra?
„Gjaldþrot"
Það var nú aldeilis fengur
fyrir ykkur að fá skýrslu Rann-
sóknarráðs um sauðl'járrækt.
Þar eru einmitt nægilega
lymskulegar tölur fvrir kalla
eins og vkkur til að smjatta á.
Hvers vegna hætta bara ekki
allir bændur i heimi netna þeir
á Nýja-Sjálandi að framleiða
dilkakjöt? Víðast hvar i V-
Evrópu fá framleiðendur meira
fyrir dilkakjötið en isl. ba>ndur.
Sem dæmi get ég nefnt b.endur
i V-Þýzkalandi.
Meðalverð til þeirra á síðast-
liðnu ári var um 560 kr. fyrir
kg af dilkakjöti. Þeir fram-
leiddu 16.000 tonn en innflutn-
ingur var 10.000 tonn, aðallega
frá Nýja-Sjálandi. Brezkir
bændur framleiddu 252 þús.
tonn af dilkakjöti en flutt voru
inn 241 þús. tonn. Þar fá
bændur svipað verð og is-
lenzkir þegar allt er talið með.
Danir framleiddu sjálfir 1000
tonn en fluttu inn jafnmikið.
Danskir bændur fá heldur
meira en íslenzkir fyrir dilka-
kjötið. í siðastliðinni viku var
smásöluverð á nýju v-þýzku
dilkakjöti í Hamborg í læri
jafnvirði tæpra 1.900 ísl. kr.
hvert kg. Er ekki furðuleg póli-
tík að éta svona dýrt kjöt þegar
nýsjálenzka kjötið kostar ekki
meira en 'A af þessu verði?
Haldið þið ekki að það hefði
verið ánægjulegt fyrir íslenzka
iðnrekendur, ef hliðstæð rit-
smíð hefði birzt í blaði ykkar
um skýrsluna um þróun
iðnaðar og ykkur hefur tekizt
að skrifa um landbúnaðar-
skýrsluna?
Hefði niðurstaða af þeim
skrifum vkkar orðið sú. að í
Hong Kong mætti sauma fern
karlmannaföt f.vrir sama verð
og ein hér á landi? .
Þá væri það hliðstætt mati
ykkar á stöðu landbúnaðarins.
að dæma þessa iðngrein von-
lausa á íslandi.
Þvilikar lummur!
Agnar Guðnason
ráðunautur.