Dagblaðið - 15.11.1977, Blaðsíða 11

Dagblaðið - 15.11.1977, Blaðsíða 11
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 15. NÖVEMBER 1977. 11 Carter hefur þó ekki látið undan og jafnvel hótað að draga úr sölu vopna til íran en það gæti haft afdrifaríkar afleiðingar varðandi hernaðar- styrk írans á Persaflóanum. Ekki er talið líklegt að Carter forseti muni eyða miklum tíma til að ræða um mannréttindi á fundinum, sem hefst i dag. Iranskeisari hefur nýlega lýst því yfir, að hann hyggist létta heldur áþjáninni á pólitískum andstæðingum sinum. Talið er að pólitískum föngum hafi fækkað úr 3.300 niður í tæplega 2.500 á einu ári. Fulltrúi Alþjóða rauða krossins hefur fengið að heimsækja fangelsi í íran til að kanna aðstæður og stinga upp á endurbötum. Ekki hefur frétzt af bardögum milli öryggislögregl- unnar og skæruliða síðan í júlí síðastliðnum og sett hafa verið lög sem tryggja eiga opinber réttarhöld yfir skæruliðum eða þeim sem ákærðir eru fyrir að ■vera það. Alls er óvíst hvernig keisar- anum muni ganga að sannfæra Bandaríkjaforseta um nauðsyn þess, að riki hans fái keypt eða afhent meiri vopn frá Banda- ríkjunum. Heildarstefna Carters er sú í vopnasölu- málum, að minnka beri hana almennt til annarra ríkja. Þar stendur Iran ekki vel að vígi, því þær raddir hafa heyrzt í bandaríska þinginu að vopna- sala þangað hafi verið óhæfi- lega mikil í forsetatíð Nixons. Nýlega óskaði Iran eftir að fá sérstakt varnarkerfi ásamt sérstakri tegund eftirlits- flugvéla. Vegna andstöðu í bandaríska þinginu fengu þeir aðeins flugvélarnar en ekki eftirlitskerfið á jörðu niðri. Einnig má nefna að af þeim 300 F-16 orustuþotum, sem Iran hefur beðið um frá Bandaríkj- unum hafa aðeins verið afhentar 160 enn sem komið er og ekki er víst að afgangurinn verði látinn af hendi á næst- unni vegna andstöðu meðal þingmanna. Talið er að eitt þeirra mála, sem Iranskeisari muni leggja Carter forseti mun meðal annars ræða oliusparnað og olíuverð við transkeisara, þegar þeir hittast í Washington. A myndinni sést hann þar sem hann er að flytja ávarp til þjóðarinnar um orkustefn- una hinn 8. þessa mánaðar. forseta greina á í viðræðunum. Þar má meðal annars nefna olíuverð, mannréttindi, afhend- ingu vitneskju um kjarnorku- vopn og kjarnorkutækni, vopnasölu Bandaríkjanna og almennt um utanríkisstefnu þeirra. íran hefur ekki síður en svo mörg önnur ríki orðið fyrir barðinu á einarðri afstöðu Carters og stjórnar hans til mannréttindamála. Hefur keisarinn tekið þetta illa upp og bent stjórn Bandaríkjanna á, að hann telji þessi afskipti hennar beina íhlutun í innan- Iandsmálefni. Kjallarinn Krístján Friðriksson hlunnindi fyrir sinn hluta í auðlindaskattinnum. 200 fengju strax vinnu við að byggja hús o.fl. vegna þess nýja iðnaðar, sem koma skal upp á svæðinu — og við vegalagnir o.fl., en svæðið nyti forgangs í vegalögnum og ýmsu fleiru, einkum meðan á breytingu stæði. 200 til 300 sem þá eru eftir mætti sjá fyrir einhverskonar sérgreindri vinnu, t.d. við til- raúnanýtingu á kolmunna og margt fleira kæmi til greina. Eiginlega eru það aðeins þessir 200 til 300, sem þyrfti að kosta einhverju til — á sam- félagsgrundvelli. Það gæti kannski kostað þjóðfélagið svo sem hálfan til heilan milljarð árlega, árin þrjú sem umþóftunin stæói — og væri ekki ástæða til að skera við nögl. I rauninni eru það þessir 200—300 sem S.S. kynni að hafa í huga, þar sem hann í líkingu sinni virðist líkja öllu þjóðfélaginu við mann, sem samkvæmt læknisráði ætti að þurfa að taka sér algjöra hvíld í 3—4 ár! Það er því líkast sem dóm- greind og hugmyndaflug S.S. hafi farið í einhverskonar setu- verkfall meðan hann var að 'hugleiða það mál, sem hér um ræðir. Nú bið ég hann í vinsemd að hugleiða betur að fengnum þessum fyllri upplýs- ingum. Auðvitað fengjum við ekki til innleggs þann uppeldisfisk, sem nú er drepinn á umræddu svæði. Þetta mætti áætla sem gjaldeyristap í eitt ár er næmi 5-6 milljörðum, en minna strax á öðru ári. En samtímis spör- uðum við tvöfalda þá upphæð við minnkun flotans, sem nú er 20 þús. lestum of stór, sbr. rök fyrir því í öðrum greinum minum. Sjálf iðnaðaruppbygging- in, miðað við vet tæKnivæuuan smáiðnað, kostar ekki nema 15 til 20 milljónir pr. mann — eða aðeins 3 til 5 milljarða fyrir þessa 200 menn, lauslega áætlað. Síðari áfanginn Uppeldissvæðið frá Grímsey vestur úr til Straumness yrði svo tekið tilsvarandi tökum á næsta þriggja ára tímabili eftir fyrri árin þrjú. Þar er að vísu um miklu fleira fólk að ræða, en þar gæfist líka lengri tími til að undirbúa iðnaðarupp- bygginguna, ef stefna yrði mörkuð fyrirfram. Þá yrði líka hagkeðju-fyrirkomulagið farið að skila miklum arði í þjóðar- búið — þó það væri ekki komið í gagnið nema að hálfu leyti. Spurning, sem lýsti skilningi Nú langar mig til að segja frá spurningu, sem mér barst á fundi nýlega. Spyrjandinn í þessu tilviki var ein af okkar gáfuðu húsmæðrum. Spurning hennar bar með sér að hún hugsaði eins og skákmaður, sem hugleiðir skák sína nokkra leiki fram í tímann. Spurning hennar og formáli fyrir spurningunni var efnis- lega á þessa leið: „Þú segir Kristján, að eftir umþóftunatímabilið, þ.e. eftir fyrstu árin þrjú, þá geti þeir á Austfjörðum aflað jafnmikils fisks eins og þeir afla nú, og þá væntanlega hafa jafnmikið að gera við fiskverkun eins og nú. Hvaða vinnuafl á þá að vera til staðar til að sinna hinum nýja iðnaði, sem þú gerir ráð fyrir að verði komið á fót fyrir a.m.k. 200 manns.“ Það lá við að mér vefðist tunga um tönn við að fá spurningu, sem lýsti svona miklu hugmyndaflugi og rökfestu. En svar mitt var eitthvað á þessa ieið. 1. Það krefst minni vinnu en áður að vinna að fiskinum, því nú verður aðeins um stóran fisk að ræða, tekinn í veiðarfæri sem velur úr slátrunarhæfan fisk, ca 76 cm að lengd, um 4 kg að þyngd. 2. Veiði á þessum stóra fiski krefst líka minni vinnu en áður, því nú verður miklu meiri fiskur í sjónum en fyrr, og hinn kostnaðarsami bar- dagi eða samkeppni hins allt of stóra flota um fiskinn yrði úr sögunni að mestu. 3. Eðlilegt væri að fólki á þessu svæði fjölgaði a.m.k. hlut- fallslega til jafns við það sem gerðist í landinu yfirleitt. 4. Veiðarnar eftir umþóftun yrðu meira í skorpum — yrðu ójafnari en nú gerist, sem í sjálfu sér er óhagræði. En hugsanlega gætu iðnaðarfyrirtækin dregið saman starisemi sína þau tímabil, sem allra mest bærist að af fiski, án þess að iðnaðarframleiðslan þyrfti að bíða hnekki við. Með þessu taldi ég mig hafa svarað þessari spurningu —en áherzlu á í viðræðunum við Carter forseta, sé að sá siðar- nefndi styðji málstað Egypta í deilunni við ísraelsmenn meira heldur en hingað til. Er það meðal annars talin afleiðing af heimsókn Sadats Egyptalandsforseta til Teheran, þegar hann var á leið heim frá Rúmeniu. Mun hann þá hafa skýrt keisaranum frá stöðunni í Palestínudeilunni og hvernig hann teldi að málin mundu þróast á næstu mánuðum. Eitt er það atriði, sem búizt er við að þeir þjóðarleiðtog- arnir verði sammála um. Eins og fram hefur komið lagðii Carter fram mikla og stranga áætlun í orkusparnaðarátt. Hefur hún mætt mikilli andstöðu í þinginu og alls óvíst hvort hún verður afgreidd þar nema þá í þannig formi, að Carter neiti að láta áætlunina taka gildi. Iranskeisari hefur lýst ánægju sinni með áætlun Carters en þar er gert ráð fyrir að draga úr notkun olíu eins og hægt er, aukinni kolanotkun og mikilli leit og rannsóknum á nýjum orkulindum. Verðið á olíunni er þó ekki líklegt til að verða jafn ánægju- legt umræðuefni eins og olíu- sparnaðurinn. Meðan á heim- sókn Blumenthal fjármálaráð- herra stóð í Teheran ræddi hann olíuverðið við yfirvöld þar og reyndi að sýna mönnum fram á, að æskilegast væri að halda öllum olíuverðhækkun- um í lágmarki. Þessu hefur transkeisari hvorki játað né neitað en talið að ef hann fari óánægður heim á leið úr heimsókninni til Washington muni hann hugleiða hvort landi hans sé ekki betur borgið í náinni samvinnu við Vestur-Evrópu heldur en Bandaríkin. Íran hefur verið öflugasta herveldið við Persaflóa síðan Bretar létu þar af varðgæzlu f.vrir sjö árum. A myndinni er svokölluð Rapier eldflaugabyssa. sjálfsagt mætti svara henni betur með ýtarlegri umfjöllun. Aftur vikið að borgarafundinum Einn af þeim ræðumönnum, sem kvaddi sér hljóðs eftir framsöguræður, var dr. Jónas Bjarnason, þekktur m.a. sem formaður Bandalags háskóla- manna. Efnislega sagði Jónas Bjarnason eitthvað á þessa leið. „Alagning auðlindaskatts er eina færa leiðin til að reka efnahagsmái tslendinga svo nokkurt vit sé í.“ Síðan tók J.B. mjög ákveðið og skörulega undir þær skipulagstillögur, sem K.F. hefur sett fram um þessi efni, auðvitað án þess að taka afstöðu til einstakra fram- kvæmdaratriða. Dr. Jónas Bjarnason hefur þegar unnið viðurkennd afrek á sviði iðnaðarframleiðslu. Hann hefur nú boðið sig fram í prófkjöri fyrir Sjálfstæðis- flokkinn. Ég álít að Jónas Bjarnason gæti orðið ágætur fulltrúi fyrir Sjálfstæðisflokk- inn á Alþingi. Gæti þar orðið fulltrúi fyrir iðnaðinn, þ.e. vaxtarbroddinn í efnahags- lífinu. Ekki mundi af veita að aukin breidd fengist i þinglið þess flokks að því er snertir menntun og starfsreynslu. Góður fulltrúi fyrir iðnaðar- fólkið — sem er fjölmennasti starfshópurinn — þyrfti nauð- synlega að vera í svo áhrifa- miklum þingflokki. En hverjar eru efnahagstillögur frambjóðandans í Reykjaneskjördœmi? Sigurgeir Sigurðsson hefur einnig boðið sig fram í próf- kjöri til Alþingis fyrir sitt byggðarlag. Fróðlegt væri að vita, hvað hann hefur til mál- anna að leggja. Hann, sem er svo kröfuharður við aðra, að hann segir: „Var þetta þá allt 11,1 og sumt" um veigamiklar til- Iögur margra manna. Það er líklega ekkert smáræði, sem hann hefur upp á að bjóða. Gaman væri til dæmis að vita, hvort hann er sæll og glaður að vita til þess, (sem hann hlýtur að vita) að líklegt, næstum fullvíst, má telja að sáralítill fiskur komi á miðin hér sunnanlands og vestan á næstu vertíðum, ef fram heldur sem horfir að svo til allur fiskur íslendinga verður veidd- ur sem uppeldisfiskur til jafn- aðar aðeins hálfvaxinn, á uppeldissvæðunum fyrir norðan land og austan. Hvernig skyldi Sigurgeir telja að yrði ástatt í efnahagsmálum hér á suðvestur-horninu, þegar stór- lega dregur úr fjármagns- streymi frá útgerðarstöðvunum hér sunnan lands og vestan. Hvernig verður þá ástatt fyrir hinni margháttuðu þjónustu- starfsemi hér við þær aðstæður, sem við þetta mundu skapast? Hvernig verður t.d. ástandið í byggingaiðnaðinum? Hvernig fer með vörubílstjór- ana, leigubílstjórana, sendibíl- stjórana? Hvernig fer með smásölu- verzlun, þegar allt dregst hér saman? Þegar útgerð og fisk- vinnsla verður ekki lengur arðbær hér syðra? Og skyldu þá ekki fara minnkandi tekjur t.d. sveitarsjóða? Og gæti ekki jafnvel innstreymi í sjálfan ríkissjóðinn eitthvað rýrnað? Já, gaman væri að sjá eitt- hvað um það, hvernig S.S. hugsar framtiðarleikflétturnar í efnahagstaflinu. Vonandi skipar hann sér ekki í sveit með þeim harðjöxl- um heimskunnar, sem halda að sá fiskur, sem er drepinn 1,2 til 3 kg að þyngd á uppeldissvæð- unum, af „flotanum ósigrandi", sem nú fer ham- förum um uppeldissvæðin, — komi sem va-nn vertiðarfiskur inn í þjóðarbúið á Suðurnesjum eða í Reykjavík. Kristján Friðriksson iðnrekandi.

x

Dagblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið
https://timarit.is/publication/260

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.