Dagblaðið - 13.01.1978, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. FOSTUDAGUR 13. JANIJAR 1978.
Svæðið með punktunum er hið
umdeilda svæði,“ páfagauks-
nefið".
Landamæradeilur Víetnams
og Kambódíu virðast ætla að
þróast í átt til meiriháttar átaka
á milli þessara tveggja komm-
únísku nágrannaríkja.
Talsmaður Kambódíu-
stjórnar segir að her þeirra hafi
stöðvað og handtekið innrásar-
herdeildir frá Víetnam. Hanoi-
stjórnin hefur hvatt til um-
ræðna um málið en segist aftur
á móti hafa gagnkvæmar sakir
á Kambódíumenn, þar sem
Kambódíumenn hafi ráðizt inn
í Víetnam og sýnt óbreyttum
borgurum í Víetnam mikla
grimmd.
Haft er eftir diplómatískum
heimildum, að ef fram heldur
sem horfir geti komið til nýs
Indókínastríðs, en núna á milli
Kína og Sovétríkjanna sem noti
síðan Kambódíu og Víetnam
sem staðgengla.
Það er kaldhæðnislegt að
herdeildir Kambódíu og Víet-
nams, sem hrósuðu sigri í hinu
langa Indókínastríði gegn
Frakklandi og Bandaríkjunum,
skuli nú berjast hvorar gegn
annarri með bandarískum
vopnum sem skilin voru eftir af
hinum sigraða sameiginlega
óvini.
Ekki liggur ljóst fyrir hvað
stórir þeir herir eru sem berj-
ast eða nákvæmlega hvar barizt
er. Flóttamenn, sem koma frá
hinum órólegu landamæra-
svæðum til Tailands, hafa
greint frá stórskotaliðsbardög-
um nú síðustu vikurnar. Bæði
flóttamenn frá Víetnam og
Kambódíu hafa sagt frá því að
átökin á landamærunum hafi
staðið alveg frá lokum Víet-
namstríðsins og brottflutningi
Bandaríkjamanna frá svæðinu.
RÓTGRÓINN
FJANDSKAPUR
Aukning bardaga undanfar-
inn mánuð og rof stjórnmála-
sambands Kambódíu og Víet-
nams í síðustu viku eyðileggur
þá mynd sem dregin hafði verið
upp af einingu kommúnista-
rikjanna í Indókína, allt frá því
að Bandaríkjamenn fóru.
Raunar er löng hefð fjand-
skapar og haturs á milli þessara
tveggja þjóða. Síðan 1975 hefur
Vfetnam fylgt hugmyndafræði
Sovétríkjanna en Kambódia
hefur, þrátt fyrir diplómatíska
einangrun, haft Kínverja sér til
fordæmis og verndar. Sagnir
herma að fjöldi kínverskra
hernaðarsérfræðinga sé í Kam-
bódíu.
„Lýðræðisríkið Kambódía“,
eins og það kallar sig í útvarps-
sendingum frá Phnom Penh,
neitar að eiga viðræður við
Víetnam undir hernaðarþving-
unum. Og útvarpið í Hanoi
hefur endurtekið ásakanir um
innrás frá Kambódíu þar sem
herliðið hafi brennt hús og
skóla, skorið fólk í stykki,
drepið börn fyrir augum for-
eldra þeirra og sums staðar
safnað fólki saman í hópa og
drepið alla. Flóttamenn frá
Kambódíu segja hið sama um
Víetnama.
FLÓTTAMENN
Flóttamenn frá Víetnam,
sem sluppu frá eynni Phuquoc
sem er 32 km undan strönd
Kambódíu, segja frá því að
heimili þeirra hafi verið
sprengd upp 18. desember sl.
Þá eru einnig fréttir sem
greina frá loftárás Kambódíu-
manna með amerískum T-28
flugvélum. Næsta morgun voru
Víetnamar komnir með fall-
byssur og liðsauka á amerísk-
um landgönguprömmum til
andsvara.
Flóttamenn frá bænum
Hatien í Víetnam urðu að yfir-
gefa heimili sín í april sl. eftir
eldflaugaárás Kambódíu-
manna. Þá hafa stórskotaliðs-
sveitir Víetnama sézt fara til
landamæranna og einnig hafa
þeir sýnt likin af rauðum
khmerum frá Kambódíu sem
þeir hafa drepið En aðalbarátt-
an er lengra inni í landinu, á
kambódisku umráðasvæði sem
teygir sig inn í Víetnam og er
þekkt sem páfagauksnefið. Það
er u.þ.b. 100 km frá Hn ('hi
Minh borg sem áður hét Saigon.
INNLIMUN
Bandaríkjamenn sóttu inn á
þetta svæði 1970 til þess að
koma í veg fyrir birgðaflutn-
inga til Víetnam.
Sendiherra Kambódíu í
Peking hefur ályktað að orsök
þess að Víetnamar sækja svo
fast inn í páfagauksnefið sé
efnahagsvandræði þeirra.
Landsvæðið sé frjósamt og þeir
steli hrísgrjónauppskeru Kam-
bódíumanna og húsdýrum
þeirra. Langtímasjónarmið
Víetnama er að mati Kam-
bódíumanna að innlima þennan
hluta af Kambódíu í Víetnam.
Samkvæmt vestrænum heim-
ildum ræður her Víetnams vfir
25 herdeildum með 600 þúsund-
um vel þjálfaðra hermanna,
yfir 1000 brynvörðum vögnum
ög flugher sem hefur á að skipa
300 sovézkum herflugvélum og
einhverju af bandariskum flug-
vélum og þyrlum. Her Kam-
bódíu hefur á að skipa minna
en 100 þúsundum hermanna,
engum brynvörðum vögnum,
u.þ.b. 300 fallbyssum og 20
flugvélum, en stærsti hluti
þeirra eru endurbyggðar
bandarískar æfingarflugvélar
af gerðinni T-28.
JÓNAS
HARALDSSON
11
r—
/
Musica
Poetica
Tónlist renessansins er
næsta sjaldgæft fyrirbæri hér á
landi og heyrist örsjaldan á
opinberum hljómleikum. Þó
merkilegt megi virðast eru hér
þó til áhugasöngflokkar, sem
koina saman í heimahúsum og
stemma samari einn og einn
madrigal eftir Byrd eða
Morley og jafnvel Monteverdi.
En þetta er eingöngu
gert til að gleðja vini og vanda-
menn, þó fyrst og fremst söngv-
arana sjálfa, og er alls ekki til
sölu á tónlistarmarkaðnum. En
þetta er sumsé til, og það er
sannarlega ánægjulegt að vita.
Nú komu hér um daginn þrír
þjóðverjar, sem hafa spesialis-
erað í tónlist 16du aldar, og
sungu og léku fyrir Tónlistar-
félagið í Reykjavík. Þeir kalla
sig Musica Poetica og eru
barítonsöngvarinn Michael
Schopper, Diether Kirsch lútu-
leikari og Laurenzius Strehl,
sem leikur á viola da gamba.
Fluttu þeir tónlist frá ttalíu,
Spáni, Frakklandi og Englandi,
en í þessum löndum öllum var
16da öldin slfk gullöld á tón-
listarsviðinu, er erfitt mun um
hliðstæður í gjörvallri mann-
kynssögunni. Þetta sel ég að
vísu ekki dýrar en ég keypti hjá
sagnfræðilegum sérfræðingum
og er vonandi fullt af fólki sem
er a allt annarri skoðun.
Söngvarnir sem þeir félagar
fluttu eru auðvitað flestir eftir
tónskáld sem maður þekkir
lítið sem ekkert, ef frá er talinn
bretinn Dowland, sem eitt sinn
var hirðsöngvari hjá Kristjáni
fjórða í Danmörku. En mikið
er þetta fullkomin kúnst.
Hvergi blettur né hrukka á
sönglínunni, hverju blæbrigði
'textans gerð nákvæm og eðliteg
skil, og stuðningsraddir hljóð-
færanna vefa glitrandi tónvef-
inn, sjálfstæðar, santtaka,
stefnufastar og hreinar. Öll eru
þessi smágerðu tónverk lík að
formi, og þurfa nervusir
nútímamenn vissulega að setja
sig í heppilegar stellingar til að
njóta þeirra. En séu þau flutt
jafn-snilldarlega og þeir í
Musica Poetica gerðu, held ég
sá sé vandfundinn sem ekki
lætur hrífast. Schopper söngv-
ari hefur rödd og stíl, sem eru
einstaklega sannfærandi í með-
ferð þessara fáguðu ástasöngva,
og tækni hans og raddbeiting er
hafin yfir alla gagnrýni. Sama
má segja um hljóðfæraleikar-
ana, þeir eru ákveðnir og þó
hófsamir og leika tandurhreint
og fínt. Var mikill viðburður að
heyra þá í nokkrum einleiks-
lögum, enda ekki á hverjum
degi sem hér heyrist í viola da
gamba og lútu. Verður koma
Musica Poetica eflaust hátt-
skrifuð i tónlistarannál vetrar-
ins og hennar minnst hlýju
þakklæti.
Leifur Þórarinsson
A
Tónlist
V
Kjallari á
föstudegi
VilmundurGylfason
anir eiga skattayfirvöld að taka.
Það er auðvitað óþolandi ef Al-
þingi er að dansa einhvern linu-
dans á útjaðri skattalaganna.
Kjarni málsins er samt sá að á
Alþingi situr launaleg hástétt.
Mitt í sukki síðustu ára hefur
Alþingi stórlega hækkað laun,
bein og óbein, við þingmenn.
Og nú er svo komið að laun
þingmanna eru úr öllu skyr.-
samlegu hlutfalli við það sem
almer.nt gengur og gerist í
landinu.
AF HVERJU ÞETTA
ER HÆTTULEGT
Það hefur verið haft eftir
gegnum þingmanni, að hann
hafi ekki efni á því að hætta á
þingi. I þessu er vafalítið fólg-
inn mikill sannleikur. Það er
eðli lýðræðis að á löggjafarsam-
komum verði oft örar manna-
breytingar. Þangað koma menn
og gera kannske stormandi
lukku einn daginn en er sfðan
varpað út i yztu myrkur næst.
Það er bæði eðlilegt og heil-
brigt. Það er þess vegna lýðræð-
inu hættulegt að þingmenn
skuli hafa margföld laun venju-
legs launamanns. Stökkið upp á
við er allt of mikið, og fallið
síðan allt of mikið þegar þar að
kemur. Og þá er verið að tala
um bein og óbein laun, og ekki
alls kyns fríðindi, sem mörgum
þykir auk þess mikils virði, svo
sem utanferðir.
Prófkjör síðustu mánaða
hafa haft óvenju miklar manna-
breytingar í för með sér á list-
um stjórnmálaflokka. Hvort
það er til góðs eða ills á
auðvitað eftir að koma í Ijós. En
svo mikið er vist að prófkjörin
eru róttæk breyting, atlaga að
þröngu flokksvaldi. Samt læðist
að manni sá grunur að það
tregðulögmál, sem ríkt hefur í
þessum efnum, stafi ekki al-
farið af pólitískum áhuga
heldur af hinu: Að þessi yfir-
stétt hefur á umliðnum árum
komið sér svo vel fyrir, að stór
hluti hennar getur undir
engum kringumstæðum hugsað
sér að hætta — hefur ekki efni
á því. Og það segir sig sjálft
hversu óeðlilegt og óheilbrigt
þetta ástand er.
ÞAÐ ER EKKI
V0NÁGÓÐU
Þingmenn eiga að hafa góð
laun. En þeir eiga ekki að vera
launaleg yfirstétt, Iangt fyrir
ofan það sem gerist og gengur í
landinu. Það eru þeir nú og það
er óheilbrigt og beinlínis
hættulegt. Auk þess hefur það
sýnt sig, meðal annars i um-
ræðu þeirri sem fram fór um
laun þingmanna fyrir eins og
tveimur árum, að þetta er enn
eitt leynimakkið. Á Alþingi
starfar svokölluð þingfarar-
kaupsnefnd sem ákveður
þessar sporslur og fólkið I
landinu hefur ekki hugmynd
um, hvenær þeir eru að hækka
sporslurnar til sjálfra sín og
félaga sinna. Þetta er samtrygg-
ingin í verki — og þarna hefur
hún haft óvenju slæmar afleið-
ingar.
Að auki virðist það formúla,
að Alþingi verður risminna í
þjóðarvitundinni í réttu hlut-
falli við launin sem þeir hækka
til sjálfra sín. Alþingi hefur á
síðari árum i æ ríkari mæli
orðið samsafn sendisveina fyrir
heimabyggðir, og í æ minni
mæli raunveruleg löggjafar-
samkoma. Oðaverðbólga og
þess vegna botnlaus eftirsókn
eftir lánsfjármagni hefur auð-
vitað hjálpað til, það er bein-
linis ætiazt til þess að þing-
mennirnir séu ekki að setja lög,
heldur að útvega peninga.
Þessu hafa þeir sumir hverjir
lýst, og blygðunarlaust að því
er virðist.
Rauntekjur þingmanna eru
óeðlilega háar og ættu þess
vegna að lækka. Þær ættu að
vera sambærilegar við há laun
— jafnvel hæstu laun — í ríkis-
kerfinu, en mega ekki og eiga
ekki vera umfram það.
Astæðan er í fyrsta lagi sú, að
fólk á að geta komið þarna og
farið án þess það breyti Iffshög-
um þess verulega. Það er lýð-
ræði í reynd. í öðru lagi vegna
þess að launaleg yfirstétt eins
og Alþingi nú er, er ekki í
tengslum við raunveruleikann i
samfélaginu, eins og hann ger-
ist. Og í þriðja lagi vegna þess,
að slfk launaleg yfirstétt spillist
auðveldlega — verður for-
dekruð og'mosavaxin. Það er
hætt við að ef þessi þróun
verður ekki stöðvuð þá upp-
skeri þingmenn sem reyna að
setja öðrum lög og lífsreglur,
en lifa sjálfir í fílabeinsturni og
vellystingum, það eitt sem þeir
eiga skilið: Hlátur og vorkunn-
semi.
Þegar þingmenn hafa
skammtað sjálfum sér, beint og
eftir alls konar krókaleiðum,
margfaldar rauntekjur ann-
arra, þá er tómahljóð i kerfinu.
Þetta er ástand sem auðvelt
ætti að vera að skammast sín
fyrir.