Dagblaðið - 18.05.1978, Qupperneq 10

10
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 18.MAÍ 1978. .
Útgefandi Dagblaöið hf.
Framkvœmdastjórí: Svoinn R. EyjóHsson. Rrtatjóri: Jónas KHstjánsson.
Fróttastjórí: Jón Birgir Pótursson. Ritstjómarfulltrúi: Haukur Heigason. SkHfstofustjórí rítstjómar
Jóhannes Reykdal. íþróttir Hallur Simonarson. Aðstoóarfróttastjórí: Atii Steinarsson. Handrít
Ásgrímur Pálsson.
Blaðamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stefánsdóttir, Gissur Sigurðs-
son, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Jónas Haraidsson, Ólafur Geirsson, Ólafur Jónsson, Ómar
Valdimarsson, Ragnar Lár.
Ljósmyndir Ámi Páll Jóhannsson, Bjamlorfur BjamleHsson, Hörður Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurðs-
son, Sveinn Þormóðsson.
Skrífstofustjórí: Ólafur EyjóHsson. Gjaldkerí: Þráinn ÞoríeHsson, ^ökistjórí: Ingvar Sveinsson
DroHingarstjóri: Már E. M. Halldórsson.
Ritstjóm Siðumúla 12. Afgreiðsla ÞvorhoW 2. Áskríftir, auglýsingar og skrífstofur Þveríiotti 11. AðaF
slmi blaðsins 27022 (10 linur). Áskríft 2000 kr. á mánuði innanlands. i lausasöki 100 kr. eintakið.
Setning og umbrot Dagblaðið hf. Siðumúla 12.
Mynda- og plötugorrt: Hilmir hf. SiAumúla 12. Prentun: Árvakur hf. SkoHunni 10.
Rangt vargefið
Rækilega er komið í ljós, að óhætt var
að taka mark á aðvörunum Dagblaðsins
vegna frumvarpanna tveggja um skatta-
mál, sem ríkisstjórnin kastaði framan í
þjónustulipra alþingismenn aðeins
tveimur vikum fyrir þingslit.
Því miður létu þingmenn stjórnast og lögfestu annað
frumvarpið án þess að hafa aðstöðu til að vega og meta
málið á hinum stutta tíma. Þurftu þeir þó á sömu
tveimur vikum að fjalla um aragrúa annarra mála, sem
þeir vissu líka lítið um.
Þar á ofan áttu þingmenn að vita, að venjulega er
óhreint mjöl í poka ríkisstjórna, sem leggja fram efnis-
mikil frumvörp á síðustu stundu og heimta afgreiðslu
þeirra í miklum flýti.
Reynsla fyrri ára sýnir, að annarleg sjónarmið geta
legið að baki slíkra vinnubragða, ekki sízt í skattafrum-
vörpum. Menn eiga að muna eftir hinum fölsuðu út-
reikningum, sem fylgdu með síðasta skattafrumvarpi, er
blessunarlega náði ekki fram að ganga.
í þetta sinn kom strax í ljós, að sumir útreikningarnir,
sem fylgdu hinu samþykkta frumvarpi, voru rangir og
sýndu skattgreiðendum hagstæðari útkomu en raun er á.
Meiri tími hefði vafalaust leitt fleiri rangfærslur í ljós.
Sem betur fer, var afgreiðslu hins frumvarpsins frestað
til hausts. Þar var mikil hætta á ferðum, því að flestir eru
sammála um, að staðgreiðsla skatta sé æskileg. Vinsældir
málsins lokuðu nefnilega augum manna fyrir skatta-
hækkunum, sem fólust í frumvarpinu.
Þegar talað er um, að tekjuskattur komist nú hæst í
40% af launum, verða menn að muna eftir, að hann er
greiddur ári eftir að teknanna er aflað. Á þessu ári rýrnar
verðgildi skattgreiðslunnar úr 40% í 30% vegna verð-
bólgunnar.
Þegar núverandi skattstigi með ársfrestun er borinn
saman við staðgreiðslu-skattstiga, verður að taka tillit til
þessarar verðbólgu. Ef það væri gert til fulls í frumvarp-
inu um staðgreiðslu, ættu skattþrepin að vera 15%, 23%
og 30% í stað 18%, 26% og 34%.
Herbragð ríkisstjórnarinnar í frumvarpinu var fólgið í
ímyndaðri lækkun-núverandi skattstiga úr 20%, 30% og
40% í 18%, 26% og 34%. Þetta var óneitanlega nokkuð
sniðugt, en ekki nógu sniðugt, því að viðskiptafræðingur
í Seðlabankanum áttaði sig strax á, að rangt var gefið í
þessu spili.
Staðreyndin er sú, að við þá verðbólgu, sem ríkt hefur
í áratug, jafngilda þrepin 20%, 30% og 40% í ársfrest-
unar-skattstiga þrepunum 15%, 23% og 34% í stað-
greiðslu-skattstiga. Skattþrep frumvarpsins fólu því í sér
verulega aukningu skattbyrði manna í öllum tekjuflokk-
um.
Góðgjörnustu menn munu ef til vill telja, að höfundar
frumvarpsins hafi óvart vanmetið verðbólguna. Hinir
verða þó fleiri, sem telja skattþrep frumvarpsins vera vís-
vitandi tilraun til að mæta aukinni „fjárþörf’ hins opin-
bera.
Ríkiskerfið er nefnilega með þeim ósköpum hér á
landi, að hvers konar óskhyggja ráðherra og þingmanna
leiðir til svokallaðrar „fjárþarfar”, sem jafnan eykst mun
hraðar en þjóðarbúið sjálft.
r
Danmörk:
Vasatölvumar auð
velda nemendum
námið
Þegar vasatölvurnar, litlu reiknivél-
arnar, sem hægt er að bera með sér
hvert sem er, fóru að verða algengar
óttuðust margir að reikningskunnáttu
mundi fara aftur. Svo virðist ekki vera
nema síður sé samkvæmt reynslu
Dana. Hið gagnstæða virðist ætla að
verða uppi á teningnum.
I tilraunaskyni hafa þrír bekkir í
grunnskóla notað vasatölvur við
reikningskennslu og byrjuðu þeir i
þriðja bekk og eru nú komnir i fimmta
bekk. Hefur vasareiknivélin verið
notuð við kennslu í samlagningu, frá-
drætti, margföldun og deilingu. Hafa
þeir nemendur sem notað hafa reikni-
vélarnar náð betri árangri en sá hópur
nemenda sem lært hefur reikninginn
með venjubundnum aðferðum.
Sérstaklega mun munurinn hafa
komið í Ijós í margföldun. Þar hefur
athugun sýnt að með aðstoð reikni
vélarinnar hafa hlutfallslega helmingi
fleiri nemendur geta reiknað eitt
hundrað margföldunardæmi rétt en
þeir sem aðeins hafa blýant og blað.
Dönsk fræðsluyfirvöld hafa ákveðið
að halda tilraununum áfram alveg upp
i sjöunda bekk og þeir sem haft hafa
Þjóðholl stefna
í atvinnumálum
Inngangur
Svo kann að virðast, að það sé að
bera i bakkafullan lækinn að ræða um
atvinnumál svo mjög ítarlega, sem það
hefur verið gert á undanförnum mán-
uðum og árum. En bæði er, að hér er
um einn mikilvægasta málaflokk
íslenzks þjóðfélags að ræða og að þær
umræður, er fram hafa farið, hafa
verið mjög i sama dúr og lítið örlað á
ferskum og raunhæfum hugmyndum,
ertilbóta gætu horft.
Væntanlega eru allir sammála um,
að atvinnuleysi sé það böl, sem ekki
megi undir neinum kringumstæðum
sækja okkur heim, ef með nokkru
móti verði komizt hjá því. Ég vænti
þess einnig, að sem flestir og helzt allir
Íslendingar séu sammála um það, að
hér verði að reka það, sem ég vil leyfa
mér að kalla þjóðholla stefnu I atvinnu-
málum. Þessi stefna byggist á því að
nýta auðlindir landsins og þekkingu
landsmanna á sem skynsamlegastan
hátt fyrir þjóðarheildina, en leggja
minni áherzlu en gert hefur verið und-
anfarið á samvinnu við erlenda aðila
um uppbyggingu atvinnuvega og sé
það gert, þá að betur yfirveguðu ráði.
Þessi stefna gerir ráð fyrir að
renna á kerfisbundinn hátt styrkari
stoðum undir hefðbundna atvinnu-
vegi, stefna að betri nýtingu innlendra
hráefna og að hefja nú þegar undir-
búning að rannsóknum, er kynnu að
renna stoðum undir nýjar atvinnu-
greinar til þess að taka við vaxandi
fjölda vinnufúsra handa, er fyrirsjáan-
lega bætast á vinnumarkað á komandi
árum. í þessu skyni verður að nýta
betur þá þekkingu, sem Islendingar
hafa aflað sér bæði heima og erlendis,
til þess að auka verðmæti fram-
leiðslunnar svo sem unnt er. Enn einn
þáttur þjóðlegrar stefnu i atvinnu-
málum er að gera sér grein fyrir, að
þessari kynslóð ber að nýta landsins
gögn og gæði á sem skynsamlegastan
hátt og skila ennþá betra Íslandi í
hendur komandi kynslóðar. Til þess að
svo mcgi verða er óhjákvæmilegt, að
stjórnvöld landsins hafi frumkvæði
um skipulagningu þessara mála i rikari
mæli hér eftir en hingað til.
Um sjávarútveg
Varla þarf að minna á, hver sé
undirstöðuatvinnuvegur landsmanna
svo mjög sem um hann hefur verið
rætt og ritað og að um það bil 75% út-
flutningsverðmæta íslendinga komi
fyrir sjávarafurðir. En fróðlegt er að
gera sér grein fyrir, hversu miklir
áætlanagerðarmenn við erum, þarsem
þörfin og reynslan er mest.
Fyrir um það bil 30 árum voru flest-
ir togarar Islendinga á þorskveiðum,
en svo vildi til, að í mörgum tilvikum
og á vissum árstima var verulegur og
stundum mestur hluti aflans fiskur,
sem siðar var meir i hávegum hafður,
sem sé karfi. Ég reikna ekki með að
aðrir en þeir, sem sáu með eigin
augum, trúi, að honum var öllum
fleygt fyrir borð á þeirri forsendu, að
ekki væri aðstaða til þess að vinna
hann í landi. Fimmtán árum síðar, er
ég sá ferskan karfa af meðalstærð i
erlendri fiskbúð verðlagðan á einn
Bandarikjadal, fannst mér blóðið
sækja óeðlilega mikið fram i
kinnarnar. Enginn veit, hve mörgum
tonnum af karfa, var fleygt á þennan
hátt. Síðar, þegar þorskaflinn fór
minnkandi, var tekið til við að veiða
karfa, af svo miklum krafti og fyrir-
hyggjuleysi, að hann hvarf með öllu
hér við land og á nálægum miðum.
Allir muna, hvernig sildin hvarf á
skömmum tíma og vonandi er loðnan
ekki að verða uppurin. Jir þetta hin
þjóðholla stefna I atvinnumálum? Nei,
þetta skeður, þegar stjSínvöld láta
undir höfuð leggjast að hafa
frumkvæði að skipulagningu fiskveiða
og er rifjað hér upp vegna þess, að sá,
sem ekki vill líta til fortíðarinnar og
læra af reynslunni. getur með engu
móti litið raunsæjum augum til fram-
tiðarinnar. Þetta er þess vegna
nauðsynleg forsenda. Sá, sem ekki vill
viðurkenna, að slæm mistök hafi átt
sér stað, hann mun jafnvel falla i sömu
gryfju, og þess vegna ætti hann undir
engum kringumstæðum að hafa mót-
andi áhrif á þennan mikilvæga mála-
flokk.
Ef rétt er á málum haldið, hafa
íslendingar allar forsendur til þess að
verða öndvegisþjóð í framleiðslu mat-
væla úr sjávarafurðum, vegna þess að
hráefnið er trúlega hvergi betra en ein-
mitt við island og hreinindi þess eru
meiri en annars staðar, en það er at-
riði, sem í vaxandi mæli skiptir máli
fyrir neytendur þessara afurða. Og víst
er, að seint mun verða of mikið af mat-
vælum i sveltandi heimi, en vandinn
er að koma mannkyni i skilning um,
að lágmarksréttur sérhvers
P