Dagblaðið - 16.06.1978, Blaðsíða 15

DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR I6.JÚNÍ 1978.
menningsálitinu og gaf út bráða-
birgðalög skömmu fyrir sveitar-
stjórnarkosningarnar. Þar var nokkuð
dregið úr kjaraskerðingunni, þannig
að full vísitala fékkst á lægstu launin í
dagvinnu, en hins vegar hélst kjara-
skerðing áfram á yftrvinnukaupi og
vaktaálagi og öðrum slíkum
greiðslum. Fyrir fjölmennustu hópa
opinberra starfsmanna, sem eru i 9.-
12. launafl., var þó áfram kjara-
skerðing á dagvinnukaup frá 11 — 16
þús. kr. á mánuði.
Fikt við vísitölu
Stjórnmálamönnum í öllum
flokkum hefur að undanförnu orðið
alltíðrætt um vísitölu og það hefur
verið fordæmt að verðbætur skuli
koma sem hundraðshluti á laun. öll
þau vanþekkingarskrif gefa að visu
tilefni til margra kjallaragreina um
vísitölumál, en það verður að bíða
þess, að allsherjarendurskoðun verði
gerð á verðbótum, svo og öllum
prósentugreiðslum, sem tíðkaðar eru
hérá landi.
Vísitölukerfi okkar var tekið upp
með samkomulagi stéttarfélaga og
stjórnvalda og brot á þvi er þvi sama
eðlis og riftun samninga.
Vísitölukerfið er vog, sem mælir
hækkun bæði á nauðsynjavarningi og
ýmsum öðrum vörum og slíkt kerfi
getur ekki mælt rétt nema i prósentu.
Ef voginni er beitt einungis á lægsta
launaflokk, en sleppt annars staðar og
þar notuð sama krónutala, þá er það
ekki sá lægstlaunaði, sem fær hlut
hinna, heldur er það atvinnurek-
andinn, sem losnar við að greiða
verðbætur, sem vogin mælir.
Stjórnmálamenn sent í alvöru vilja
nota núverandi vísitölukerfi til þess að
framkvæma launajöfnun ættu þá að
beita sér fyrir þvi, að sú krónutala.
sem vísitalan sýndi um miðbik launa-
stigans. væri látin gilda fyrir alla. Það
þýddi, að þeir lægstlaunuðu myndu
hreinlega græða á aukinni verðbólgu,
en þeir efstu mundu tapa. Kannski er
þarna fundin áhrifarik aðferð til að
draga úr verðbólgu á íslandi.
Semjið við
stéttarfélögin
Sannleikurinn er sá, að aukinn
launamismunur hér á landi hlýtur að
skrifast fyrst og fremst á reikning at-
vinnurekenda og ríkisvalds. Ríkisvald-
ið getur ávallt með yfirráðum sinum i
efnahagsmálum og peningamálum
stjórnað launastefnu á íslandi. Það
getur á margvíslegan hátt hindrað
yfirborganir og almennt launaskrið.
Sú ríkisstjórn, sem 1 raun og veru
sýndi vilja á að minnka launamismun
hér á landi, mun áreiðanlega ná sam-
komulagi við stéttarfélög og heildar-
samtök þeirra. Ég get fullyrt að BSRB
er reiðubúið að taka þátt 1 slíku sam-
starfi.
En það á að gerast með sam-
ræmdum breytingum á grunnkaupi og
launastigum, svo og nýjum verðbóta-
ákvæðum. Það að láta óðaverðbólgu
stjórna launamismun með fikti við
vísitöluvogina hefur mistekist og mun
alltaf gera það vegna yfirborgana og
launaskriðs á ábyrgð atvinnurekenda
og stjórnvalda.
Sú ríkisstjórn, sem ætlar í alvöru að
semja um nýja launastefnu við stéttar-
félögin, verður þá jafnframt að tryggja
það, að samningum verði ekki rift eftir
stuttan tima, eins og gert var í vetur.
Haraldur Steinþórsson
framkvæmdastjóri BSRB.
RUSSNESK
RÚLLETTA
A ÍSLANDI
Forsendur
núverandi ástands
Hversu lengi verða íslendingar
blekktir með slagorðaglamri vinstri
flokkanna? Þessi spurning gerist
áleitnari með hverjum deginum en
henni verður svarað i kjörklefanum á
kjördag, sunnudaginn 25. júní. Nauð-
synlegum ráðstöfunum rikisstjórnar-
innar i efnahagsmálum hefur að
vonum verið mætt með móðursýkis-
legum viðbrögðum verkalýðsforingja
og forustumanna stjórnarandstöðu,
þeirra sömu manna sem á vordögum
árið 1974 afnámu visitölubindingu á
öll laun og voru reyndar nokkru áður
búnir að rýra gildi hennar með því að
draga út úr visitölugrundvelli nokkra
þætti sem þar höfðu áhrif.
Það verður að draga sterklega i efa
að stjórn efnahagsmála sé alfarið i
höndum eða á valdi Alþingis og ríkis-
stjómar og skiptir þá eigi máli hvort
um er að ræða ríkisstjórn með stuðn-
ing 70% þingmanna eða aðeins ein-
faldan meirihluta. öllum raunhæfum
aögerðum í efnahagsmálum löglega
kjörinna stjórnvalda er mætt með hót-
unum um harkalegar aðgerðir af hálfu
stjórnarandstöðu og verkalýðsforust-
unnar og verður ekki munað eftir
öðrum eins hótunum og fram hafa
komið undanfamar vikur, má þar
nefna skæruverkföll, innflutnings-
bann á olium og bensíni, útflutnings-
bann og fleiri aðgerðir sem eru stór-
skaðlegar fyrir atvinnulif og launakjör
I landinu. t þessu sambandi er nauð-
synlegt að benda á aðalmenningsálitið
og ábyrgir aðilar innan verkalýðs-
félaga urðu til þess að aðgerðirnar
runnu að mestu út i sandinn. í kast-
Ijósi í marzmánuði sl. kom fram i við-
tali við forseta ASÍ alveg einstakur
valdahroki og var eigi annað að sjá en
þar kæmi fram grímulaus byltingar-
hótun gagnvart núverandi rikisstjórn.
Staðreyndin er sú að I alltof langan
tíma hefur dregizt aö leggja fram á
Alþingi endurskoðaða vinnulöggjöf
sem sniðin er að þjóðfélagi nútímans.
Verkalýðsforingjar sem stjóma
stéttarfélögum, margir hverjir með
vægt sagt hæpnu umboði félags-
manna, hafa í alltof langan tima
komið í veg fyrir að íslendingar geti
búið við öryggi í efnahags- og kjara-
málum, þeir hafa beitt viðurkenndum
rétti verkalýðsfélaga án umboðs og
engu sinnt um þær skyldur sem þeir
bera gagnvart þjóðfélaginu í heild. Á
dögum vinstri stjórnar var lagður
grunnurinn að þeirri óðaverðbólgu
sem enn geisar og er það aðalorsök
þess ástands sem við enn búum við,
ástands sem skaðar fyrst og fremst þá
sem minna mega sin.Ekki verður öðru
trúað en að íslendingar sjái i gegnum
þann svikavef sem kommúnistar og
verkalýðsforingjar þeirra eða „hand-
bendi” hafa spunnið undanfarin ár til
þess að skapa hér efnahagslegan
glundroða. Með þrýstingi sinum hafa
þeir neytt þjóðfélagið fram á barm
hengiflugs. Það er eðli hinnar
rússnesku rúllettu að tortíma, liggi
skotið í réttri rás.
Fátt er svo
með öllu illt
Alltof lengi hefur tekizt að hindra
UPPELDIOG ÁHRIF
15
í formála bókarinnar Bhagavad-
Gita — Indversk helgiljóð ritar S. Sör-
ensson eftirfarandi:
„Ef þú, lesandi minn, ert faðir eða
móðir, þá skaltu vita, að ef þú tekur
barn þitt að brjósti þér og segir við það
í kærleika hjarta þíns: „Vertu ævin-
lega gott barn”, og endurtekur þetta
nógu oft i einíægni og alvöru þá ertu
að sefja barn þitt til góðs, sá í sál þess
fræi lífshamingjunnar á komandi tím-
um. Ef þú gerir þetta ekki, þá verða
aðrir til að sefja barn þitt, og þá eru
meiri likur til þess, að það verði til ills
og valdi því sálartjóni á komandi árum
og sjálfum þér sárri sorg. Eitt fagurt
orð sagt við saklausa barnssál á réttri
stund getur skapað því meiri hamingju
á lifsleiðinni en öll þín veraldlegu auð-
æfi gætu gert.”
Orð þessu eru í senn viturleg og lær-
dómsrík.
Því var spáð í lok síðari heimsstyrj-
aldarinnar, að þjóðfélags okkar íslend-
inga biðu erfiðir timar — ekki hvað
efnahag snerti, heldur það vandamál
að eiga góða daga, við fengjum að
reyna sannindi hins fornkveðna, að
„það þarf sterk bein til að þola góða
daga.”
Öldum saman hafði þjóðin búið við
knöpp kjör, og þvi aðeins var mögu-
legt að lifa nokkurn veginn þolanlegu
menningarlífi, að ráðdeild, festa og
hófsemi væri rikjandi í lifnaðarháttum
manna. Frá stríðslokum og fram á
þennan dag hefur tekjuöflun manna
tekið svo örum breytingum, að likja
má við byltingu. Vandamálið, sem
þjóðfélagsins beið, var að sjálfsögðu
það að mæta á skynsamlegan hátt
þeim lifsvenjubreytingum, sem hlutu
að skapast við öra efnahagsþróun ár-
anna eftir stríðið, þvi að á tiltölulega
skömmum tíma — miðað við sögu
þjóðar — hefur efnahagur alls þorra
íslendinga breytzt úr þvi að jaðra við
hreina örbirgð í það sem kalla má alls-
nægtaþjóðfélag.
Yfirleitt má segja, að flestar breyt-
ingar hjá almnningi hafi verið til bóta
á þessu tímabili. Þó verður þvi ekki
neitað, að samfara velgengninni hefur
þróazt allt of mikið lof í lifnaðarhátt-
um alls þorra manna. Mikill meirihluti
þjóðarinnar hefur tamið sér allt of
kostnaðarsama lifnaðarhætti, svo sem
oft vill verða þegar um skjótfenginn
^^róð^ra^Meða^^flaus^eróur
erfitt að breyta lifnaðarháttunum
aftur, temja sér meiri hófsemi, ef þess
gerist þörf, af því að harðni á dalnum.
En alvarlegustu afleiðingar þessa
gnóttartímabils koma þó niður á æsku
þjóðarinnar. Foreldrar hafa breytt lifs-
venjum sínum, svo að hreina léttúð
má kalla, og siðan breytir slíkt hátta-
lag þeirra bömum, sem taka sér þá til
fyrirmyndar.
Enginn vaft leikur á því, að fram-
komu stórs hóps barna og unglinga
hér á landi er I mörgu ábótavant.
Óregla hefur færzt til muna í vöxt og
aldursmarkið er nú orðið geigvænlega
lágt i þeim efnum svo að jafnvel má
segja, að börn séu farin að leggjast í
drykkjuskap. Hnupl oggripdeildir á al
mannafæri eru daglegur viðburður og
næturflakk barna og unglinga virðist
látið óátalið af foreldrum, að því er
bezt verður séð.
Ekki er rétt að kenna börnunum
einum um, hvernig komið er I þessum
efnum, tukta þau til og ávíta fyrir
Kjallarinn
Ólafur E. Einarsson
hvert stefnir. Að sjálfsögðu ber að
beina athyglinni að foreldrunum, svo
sem bent hefur verið á, en fleiri eiga
hér hlut að máli. Þar má nefna menn í
kennarastétt, og skal hér getið tveggja
dæma um þokkaleg áhrif úr þeirri átt.
Ungur kennari er að kveðja nem-
endur sina, sem lokið hafa brottfarar-
prófi og eru á leið til fermingar. Hann
heldur yfir þeim langa ræðu og segir
að endingu. „Og nú, börnin góð, ef þið
fáið peninga i fermingargjöf, svo sem
altítt er nú orðið, þá munið að leggja
þá ekki á banka, heldur kaupið fyrir þá
einhverja þá hluti, sem hugurinn girn-
ist.”
Annar ungur kennari I öðrum skóla
var að fræða nemendur sina um lög
þau, sem fjalla um barnauppeldi og
forsjá foreldra. Að þeirri fræðslu lok-
inni kemur 13 ára drengur heim til for-
eldra sinna og tilkynnir þeim, að nú
viti hann allt um löggjöf þá, sem um
þetta efni fjalli. Foreldrum beri skylda
til að sjá fyrir honum fram til 16 ára
aldurs, á hverju sem velti, en að þeim
tíma liðnum þurfi hann ekki aö fara
eftir einu orði af þvi, sem þeir segi, því
að þá verði hann algerlega sjálfum sér
ráðandi.
Varla geta það verið holl áhrif. sem
börn fá frá kennurum með slikan
hugsunarhátt, og ber að vinna að þvi
að útrýma þeim úr skólum landsins.
Ekki alls fyrir löngu var lesin saga í
barnatíma Ríkisútvarpsins, sem vakti
mikla og eðlilega hneykslun alls þorra
hlustenda. Saga þessi kvað vera samin
af sænskum stofukommúnista — enda
þýdd og lesin af kommúnista undir
umsjá annars kommúnista — og er
hðfundurinn sagður prófessor að nafn-
bót. Minna mátti ekki gagn gera.
Sagan gerist á barnaheimili og
snýst, í fáum orðum sagt, um að æsa
upp í börnum mótþróa og uppivöðslu
gagnvart foreldrum sínum, fóstrum og
öðrum. Þegar þeim gefst tækifæri til,
hrófla þau upp einhvers konar stæl-
ingu á götuvígi á þaki byggingarinnar,
tina siðan saman hvers konar nærtæk-
an óþverra og nota svo fyrsta tæki-
færið til þess að kasta því að gestum,
sem i heimsókn koma. Þannig er
reynt, á ismeygilegan hátt, að sá
mannvonzku og hatri í sálir saklausra
barna.semáhlýða.
Ég læt lesendum blaðsins — og þá
sérstaklega foreldrum — eftir að bera
saman upphaf þessarar greinar og
endi, og dæma síðan um, hvora upp-
eldisaðferðina þeir telji liklegri til að
stuðla að því, að börn þeirra verði nýt-
ir og góðir borgarar.
Ólafur E. Einarsson
forstjóri.
aldrei var misst sjóhar á markmiðinu,
sem var að koma útlendingum af
fiskimiðum okkar. Einnig má nefna
víðtækar aðgerðir og áætlanir í orku-
málum, ennfremur stjórnun fiskveiða
þar sem stærð fiskistofna og nýtingar-
gildi er fyrst og fremst lagt til grund-
vallar. Hallalaus rikisbúskapur og
samdráttur ríkisumsvifa hefir hvort
tveggja verið á stefnuskrá ríkis-
stjórnarinnar og er hallalaus ríkis-
búskapur staðreynd en umtalsverður
árangur hefir náðst hvað varðar
minnkun rikisumsvifa.
Lokaorð
1 lýðræðisþjóðfélögum er það
löglega kjörinna stjórnvalda að
stjórna á meðan umboð kjósenda er
fyrir hendi en ekki hagsmunahópa úti
í þjóðfélaginu. Allir ábyrgir borgarar
eru tilbúnir til þess að láta nokkuð af
mörkum til þess að öðlast efnahagslegt
öryggi og greiða til baka erlendar
skuldir. Aðeins Sjálfstæðisflokkurinn
heftr þessi markmið á stefnuskrá sinni
jafnframt því að tryggja fulla atvinnu.
Ef okkur tekst að minnka verðbólguna
umtalsvert, jafnframt því að tryggja
öllum næga atvinnu á næsta kjörtíma-
bili undir forustu Sjálfstæðisflokksins
þá er þeim atkvæðum vel varið sem
það umboð veita.
Haukur Hjaltason
framkværndastjóri.
Haukur
Hjaltason
nauðsynlegar ráðstafanir i efnahags-
málum en þau lög sem sett voru á sl.
vetri, með breytingum síðar, þar sem
tekið er fullt tillit til hagsmuna lægst-
launuðu hópa þjóðfélagsins, sýnir að
ríkisstjórnin þorir að berjast gegn
verðbólgunni á þann hátt að tekið er
tillit til heildarhagsmuna. Eingöngu
markvissar ráðstafanir í efnahags-
málum geta komið i veg fyrir atvinnu-
leysi og óhamingju fjölda fólks. örugg
stjórn efnahagsmála er þvi nauðsyn-
leg.
Núverandi ríkisstjórn hefir staðið
vel að nokkrum veigamiklum málum.
Ber þar hæst þann mikla sigur sem
unninn var í útfærslu fiskveiðilögsög-
unnar í 200 mílur. Þar fór saman
kjarkur, stjórnvizka og festa þar sem
Okkur vantar sirax röskan og góðan
sö/umann.
Bflamarkaðurinn
Grettisgötu 12—18. Sími 25252.