Dagblaðið - 10.11.1978, Síða 10

DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 10. NÓVEMBER 1978.
MMBIABW
Útgefandi: DagblaöW hf.
Framkvaamdastjóii: Sveinn Ri Eyjólfscbn. Ritstjód: Jónas Krístjánsson.
Fróttastjórí. Jón Birgir Pétursson. RitstjómarfuVtrúi: Haukur Helgason. Skrífstofustjórí rítstjóman J6-
hannes Reykdal. Iþróttin Hailur Simonarson. Aöstoóarfréttastjóran Adi Stainarsson og ómar VaklÉ
marsson. Menningarmál: Aóabteinn ingótfsson. Handrit: Ásgrímur Páisson.
Blaöemerin: Anna Bjamason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigusðsson, Dóra Stafánsdóttir, EHn Aberts
dóttk, Gissur Sigurðsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Haliur HaHsson, Hoigi Pétursson, Jónas Haraldsson,
ólafur Geirsson, ólaftír Jónsson. Hönnun: Guðjón H. Pálsson.
Ljósmyndir: Ari Krístinsson, Ámi Páil Jóhahnsson, Bjamleifur Bjamleifsson, Höröur Vilhjélmsson,
Ragnar Th. Sigurösson, Sveinn Pormóðsson.
Skrtfstofustjóri: ólafur Eyjótfsson. Gjaldkeri: Þréinn Þorieifsson. Sökistjóri: Ingvar 8veinsson. DroMing-
arstjóri: Már E.M. Halldórsson.
Ritstjóm Siöumúia 12. Afgreiðsla, áskriftadeHd, auglýsingar og skrífstofur Þvafholti 11.
Aðalsimi blaösins er 27022 (10 linur). Áskrift 2400 kr. é mánuöi inrjanlands. I iaurásöki 120 kr. eintakið.
Setning og umbrot Dagblaöið hf. Slöumúla 12. Mynda- og plöéigerö: Hlmir hf. Siöumúia 12. Prontun:
Árvakur hf. Skeifunni 10.
Gam/a svikamyllan
Mörgum mun finnast, að lítil breyting
hafi orðið á stefnu stjórnvalda í efnahags-
málum með tilkomu vinstri stjórnar.
Ríkisstjórnin þreifar nú á því, að bráða-
birgðaráðstafanir hennar í upphafi leystu
lítinn vanda. Um áramótin stefnir enn,
að óbreyttu, í gengisfellingu, sem gæti orðið sautján
prósent. Stjórnin reynir þessa dagana að finna eitthvert
annað svar og kemur þá helzt í hug hið gamalkunna —
að ráðast á kaupið.
Eins og kunnugt er hafa þingmenn Alþýðuflokksins
krafizt endurskoðunar á vísitölugrundvellinum, sem
koma á til fyrir mánaðamót. Vandséð er, að slík endur-
skoðun geti orðið, svo að öllum flokkum stjórnarinnar
líki. Þó er helzt á döfinni, að óbeinir skattar, söluskattur,
verði teknir út úr vísitölu. Þá er rétt að rifja upp, að
tillögur fyrrverandi stjórnar í þá átt voru eitt hið helzta,
sem æsti verkalýðshreyfinguna gegn henni. Mun hin
sama verkalýðshreyfing nú líkleg til að sætta sig við
slíka aðgerð, þegar aðrir menn sitja í ráðherrastólum?
Að óbreyttu fyrirkomulagi verðbóta stefnir í tólf til
þrettán prósenta kauphækkun um næstu mánaðamót,
eftir því sem næst verður komizt. Þá stefnir enn í mikinn
hallarekstur fiskvinnslunnar, síðan verulega gengisfell-
ingu og svo koll af kolli. Ríkisstjórnin horfir því fram á,
að hún hefur enn ekki tekið á efnahagsmálunum af
neinni þeirri festu, sem nauðsyn krefur. Raunverulegur
uppskurður nýtur ekki fylgis stjórnarliða. Stjórninni
kemur ekki annað í hug en að reyna að velta vandanum
frá sér rétt einu sinni með því að fresta einhverju af verð-
bótum á laun.
Þetta hafa jafnt vinstri sem hægri stjórnir reynt og
verið misjafnlega fundvísar á aðferðir. Frægast er, þegar
vinstri stjórn Hermanns Jónassonar bað Alþýðusam-
bandið um frestun vísitöluhækkunar, fékk synjun og fór
frá að svo búnu. Sumar ríkisstjórnir, vinstri og hægri,
hafa beinlínis fryst verðbætur eða afnumið með
'agaboði. Stundum hefur kaupgjaldsvísitala verið fölsuð
með aukningu niðurgreiðslna, sem launþegar hafa svo
greitt í hækkun tekjuskatts.
Núverandi ríkisstjórn byrjaði feril sinn með því að láta
samningana „taka gildi”, eins og það var kallað, upp að
vissu marki, en hirða kauphækkunina að miklu leyti
jafnóðum með aukaskatti á tekjur launþeganna. Sú
aðferð blekkti fáa.
Hugmyndir eru nú uppi um að skera væntanlega
kauphækkun um mánaðamótin niður í um fjögur
prósent. Reynt er að fá verkalýðshreyfinguna til að gefa
eftir ein fjögur prósent, sem fyrir almenna launþega er
auðvitað nokkuð hið sama og frysting fjögurra prósenta
með lagaboði. i
Þá er reynt að fá verkalýðshreyfinguna til að fallast á,
að um fjögur prósent verði í öðru formi en bein
kauphækkun. Vissulega kemur slíkt til álita. Verkafólk
græðir ekki á verðbólgunni, þegar á dæmið er litið í,(
heild. Kjarabætur í öðru formi en kauphækkun gætu
nýtzt betur en krónutölupólitíkin. En verkalýðshreyfing-
in verður að varast, að hún verði ekki ginnt til að sam-
þykkja eitthvað, sem kallast kjarabætur en reynist síðan
aðeins énn ein svikamylla stjórnmálamannanna.
Ríkisstjórnin horfir fram á erfiða daga. Hún hefur|
líka farið illa með tækifærin til varanlegra úrræða.
Suður-Afríka:
Brestur vöm
hvítra í Suöur-
Afríkufyrren
búizt var við?
— vopnasölubann staðreynd og olíubann yf irvofandi
hvenærsemer
Verið getur að fyrirstaða hvitra mánuði hafa margir atburðir gerzt Hæst ber að sjálfsögðu atburðina i
manna í Suður-Afríku gegn hinni sem vel gætu sett slikan þrýsting á Ródesíu og harðar kröfur um sjálf-
svörtu bylgju muni bresta fyrr en stjórn hvitra manna að þeir yrðu stæði Namibiu, sem um nokkurra
reiknað hefur verið með. Undanfarna undanaðláta. áratuga skeið hefur verið nýlenda
BLAÐAÚTGÁFA
0G SJÁLFSTÆÐI
Gegnum aldirnar hafa Íslendingar
fremur kosið að berjast fyrir frelsi sínu
með orðum en vopnum. Sjálfstæðis-
barátta þjóðarinnar hefur staðið lát-
laust um margar aldir og stendur
sífellt, því fámennri þjóð í víðfeðmu
landi reynist oft erfitt að halda svo á
málum, að hún sé viðurkennd i
samfélagi þjóðanna sem sjálfstæð og
fullvalda með þeim skyldum og
réttindum, sem gera þjóð sjálfstæða.
Þetta hlýtur þó að vera eitt helzta
takmark islenzku þjóðarinnar sem
annarra, í bráð og lengd.
Af sama stof ni
íslendingar komust tiltölulega
snemma I kynni við blaðaútgáfu, ef
tillit er tekið til þess, hversu tsland var
lengi einangrað af takmörkuðum sam-
göngum við önnur lönd.
Það var rétt fyrir aldamótin 1600,
að farið er að gefa út blað reglulega í
Evrópu, þá í Köln — og ekki fyrr en
1606, að slíkt er gert i London, og þá
vikublað. í Þýzkalandi kemur siðan til
skjalanna „Leipziger Zeitung”, sem
varð fyrsta dagblaðið i heiminum,
gefið út sex sinnum i viku. I
Frakklandi byrjar raunveruleg
blaðaútgáfa ekki fyrr en árið I632
með útkomu „La Gazette”.
íslenzk blaðaútgáfa er talin ha’fa
byrjað árið 1771 og fyrsta islenzka
dagblaðið, Þjóðólfur, hefur göngu sina
5. nóvember 1848 og kom út tvisvar i
mánuði, var 4 blaðsiður og kostaði 4
eða 5 mörk. — Mætti íslenzk blaðaút-
gáfa gjarnan minnast 5. nóvember
sem afmælisdags íslenzkra blaða
almennt, ár hvert, svo merkilegur sem
sá dagur er fyrir blaðaútgáfu í landinu.
Saga íslenzkra timarita er dálítið
frábrugðin sögu blaðaútgáfunnar og
ekki eins frumleg, þvi fyrsta „íslenzka”
tímaritið var skrifað á dönsku og
prentað í Hrappsey. Tímarit þetta var
þó ætlað til landkynningar erlendis og
hét þetta fyrsta tímarit „Islandsk
Mánedstidende”.
Blaðgrein nægir engan veginn til
þess að rifja upp sögu og þróun blaða-
útgáfu á tslandi, ástæður þess, að sum
blöðin þróuðust til þess að verða
málgögn stjórnmálaflokka, og hvernig
önnur hættu útkomu vegna fjárhags-
örðugleika eða annarra orsaka, eða
þeirra sem siðar skutu upp kollinum
og halda enn velli.
öll eiga þessi blöð sína sögu,
mislanga og merkilega og væri þarft
verk að gera nákvæma úttekt á sögu
hvers þeirra, svo mikla þýðingu sem
þau hafa haft í þá átt að gera'
íslendinga að sjálfstæðri menningar-
þjóð.
Blaðaútgáfa tslendinga hefur
framar öllu miðazt við það að afla
landsmönnum frétta og þekkingar á
þvi helzta sem skeður á hverjum tíma
innaplands og utan, ásamt þvi að
túlka sjónarmið þeirra aðila, hags-
munasamtaka, félaga eða
einstaklinga, sem að útgáfunni standa
og vinna þeim fylgi.
Og hvort sem um frétta- eða mál-
efnaflutning er að ræða hjá íslenzkum
blöðum, má fullyrða að þau sverja sig
sterklega I ættina, bera keim af sterkri