Dagblaðið - 29.01.1979, Qupperneq 2

DAGBLAÐIÐ. MANUDAGUR 29. JANÚAR 1979.
Hvað er vísitala?
Guöjón H. Pálsson.
SJ hringdi og spurði hvað það væri
sem alltaf er verið að tala um og
margir skilja ekki hvað er, allavega
Heimitis-
iæknir
Raddir lesenda taka við
skilaboðum til umsjónar-
manns þáttarins „Heimil-
islæknir svarar" í sima
27022, kl. 13-15 alla
virka daga.
ekki þeir sem ég hef spurt. HVAÐ ER
VlSITALA? Enginn þorir að spyrja
því þá er maður talinn hálfskrýtinn í
kollinum að vita ekki hvað vísitala er.
SVAR:
DB sneri sér til Björns Arnórssonar
hagfræðings og bað hann að skýra út á
einhvern einfaldan hátt hvað vísitala
sé. Hér á eftir kemur mjög góð skýring
á þessari margumtöluðu vísitölu.
Vísitala er tainaröð sem sýnir hlut-
fallslegar breytingar miðað við ákveð-
inn grunn.
Mögulegt er að gera vísitölu um allt
milli himins og jarðar. Ef við hugsum
okkur t.d. kennara, sem vill gera yfirlit
yfir mætingar nemenda, þá gæti
niðurstaðan orðið á þennan veg:
Raddir
lesenda
Fjöldi Visitala
nemenda (grunnur
mánud. = I00)
leiðrétta kaupmátt launanna. Hugsum
okkur að verðlagsbreytingar yrðu sem'
hér segir á einhverju timabili:
Mánud. Þriðjud. 22 100, 25 114 Reiðhjól stk. 100.000 kr. 100.000
Miðvikud. 28 127 Smjör kg 1.200 kr. 1.440
Fimmtud. 24 109 Kjötkg 2.000 kr. 2.400
Föstud. 20 91 Fiskur kg 500 kr. 600
Fyrri - nemenda, dálkurinn sýnir mætingu grunnur er ákveðinn á Vísitala Alls 103.700 kr. 100 104.440 100,71
mánudag = 100 og þá finnum við
Hvað
viitu
vita?
FINNSK
LITSJÓiN-
VARPSTÆKI
MEÐ RCA
MYND
LAMPA
SEM GEFUR
FRÁBÆR
LITGÆÐI
•
SAMA
LÁGA
VERÐIÐ
26" KR. 515.000.- * RCA L,NE MYNDLAMPI
22" KR. 470.000.- * EIINHNGARKERFI
___________» VANDAÐUR VIDARKASSI
FINNSK GÆÐAVARA
GE0RG ÁMUNDASON & C0
Suðurlandsbraut 10-Sími 81180-35277
þriðjud. með því að deila 22 í 25 og
margfalda með 100, miðvikudag með
því að deila 22 í 28 og margfalda með
100 o.s.frv. og þá fáum við mætinga-
vísitölu nemenda sem sýnd er í seinni
dálknum. Hún segir okkur að mæting
var 27% betri á miðvikudag en á
mánudag en að 9% vantaði upp á
föstudagsmætinguna til að ná mánu-
dagsmætingunni.
Þetta er hins vegar mjög einföld
visitala en oft meinar fólk framfærslu-
vísitölu, þegar það talar um vísitölu,
og hún er öllu flóknari. Þar nægir
okkur nefnilega ekki að mæla breyt-
ingar á einum þætti (t.d. verði) heldur
verðum við að vega verðin saman eftir
mikilvægi þeirra. Búum til dæmi til
skýringar:
Við hugsum okkur þjóðfélag þar
sem eingöngu eru 4 vörutegundir.
þ.e. kjöt, smjör, fiskur og reiðhjól.
Við ætlum okkur að gera framfærslu-
vísitölu til að mæla verðbólgu og til að
þ.e.a.s. visitalan sýndi okkur að verð-
hækkanir hefðu orðið 0,71%, þrátt
fyrir það að allar helztu neyzluvörur
hefðu hækkað um 20%, vegna þess að
reiðhjólið hækkaði ekkert en einingar-
kostnaður þess er svo miklu meiri en
einingarkostnaður hinna varanna.
Ef við hins vegar áætlum að fólk
keypti 1/2 reiðhjól á sama tíma og það
keypti 100 kg af hverri hinna varanna
og einingarverð væri hið sama og í
hinu dæminu, þá liti þaðsvona út.
Reiðhjól 112 stk 50.000 kr. 50.000 kr.
SmjörlOOkg 120.000 kr. 144.000 kr.
Kjöt 100 kg 200.000 kr. 240.000 kr.
Fiskur lOOkg 50.000 kr. 60.000 kr.
Vísitala
Alls 420.000 kr. 494.000 kr.
100 117,62
þ.e.a.s. visitalan sýndi okkur að verð-
hækkanir hefðu orðið 17,62% á tima-
bilinu sem er öllu nær lagi.
En hvert á magnið af hverri vöru að
vera? Núverandi vísitölugrundvöllur
er byggður á neyzlu 100 fjölskyldna á
árunum 1964—65, þ.e.a.s. grunnur-
inn sýnir meðalneyzlumagn þessara
fjölskyldna á þessu tímabili. Nú er ráð-
gert að gera aðra neyzlukönnun því
talið er að neyzlan hafi mjög breytzt á
þessum tíma sem liðinn er frá síðustu
rannsókn.
Þá er rétt að geta þess að lokum að
oft er samið um það að laun skuli vísi-
tölutryggð, þó þannig að einhverjir
liðir séu felldir út úr framfærsluvisi-
tölu, t.d. áfengi og tóbak. Þá höfum
við kaupgjaldsvísitölu sem er fram-
færsluvísitala að frádregnum þeim
liðum sem samið hefur verið um. Frá
1. maí 1970—1. maí 1975 mældi
kaupgjaldsvísitalan 12,7% minna en
framfærsluvísitalaan sem hefur í för
með sér að kaupmáttur launanna
minnkar, að öðru óbreyttu.
Hvernig á maður að
umgangast eftirlitið?
Gamall austurbxingur hringdi og
bað DB að birta leiðbeiningar um
hvernig eigi að haga sér í sambandi við
númeraflutning bifreiða og skoðun hjá
Bifreiðaeftirliti ríkisins til þess að
menn geti sparað sér bæði tíma og
fyrirhöfn, þ.e. að þurfa að fara oft á
sömu staðina til þess að fá þau skjöl
sem þeir verða að vera með þegar
komið er til eftirlitsins.
Ástæðan fyrir þessu er sú að austur-
bæingurinn kunni ekki á kerfið og tók
það hann mikinn og dýrmætan tima
að útvega sér nauðsynleg gögn. Hann
benti m.a. á að bezt væri að koma
snemma, eftir að eftirlitið opnar
klukkan 8.00 f.h. Gamli austurbæing-
urinn benti einnig á að ekki væri
heppilegt að koma þar á kaffitímum.
því þá hverfa víst flestir af sinum stað
Verkfæri verður hver maður að
hafa með sér til að geta komið númer-
um sinum á bifreiðina, því eftirlitið
lánarekki sín verkfæri.
SVAR:
Mikið hefur verið kvartað undan
þjónustu Bifreiðaeftirlits rikisins. þó
sérstaklega er stofnunin var á gömlu
vígstöðvunum við Borgartún. Það
mætti halda að eitthvað hefði það
breytzt eftir að þeir fluttu. Sagt er að
það hafi li.tið breytzt. Kerfið er bara
svona, það þýðir víst ekki að tala um
það.
En þó ætlum við að birta hér á eftir
upplýsingar sem Bifreiðaeftirlit rikis-
ins gefur út. Þetta eru þrir kaflar. ef
það má orða það svo: „Sá, sem kemur
með bifreiö til skoðunar þarf að sýna
eftirfarandi: Skráningarskirteini bif
reiðarinnar, ökuskírteini þess sem
kemur með bifreiðina til skoðunar,
kvittanir fyrir tryggingariðgjaldi
(ábyrgðartr.) og bifreiðagjöldum (öku-
mannstr. og skoðunargj.), Ijósastilling-
arvottorð (l-.ág.—31 ,okt.).
Við eigendaskipti þarf að leggja inn
sölutilkynningu undirritaða af kaup-
anda og seljanda. Æskilegt er að kaup-
andi tilgreini hvar hann muni tryggja
bifreiöina.
Við umskráningu bifrciða þarf að
sýna:
Veðbókarvottorð fyrir númerið sem
fer af bifreiðinni. Það má ekki vera
eldra en 3ja daga gamalt. Tryggingar-
skírteini, sem tilgreinir nýja númerið
og nýja eigandann, ásamt tegund bif-
reiðar. Kvittun fyrir bifreiðagjöldum.
þar með talin mælagjöld af disilbif-
reiðum sem hafa mæli. Ökuskirteini
þess sem kemur með bifreiðina til um-
skráningar, skráningarskírteini.
Við afskráningu bifreiða þarf að sýna:
Útfyllta beiðni um afskráningu.
veðbókarvottorð og kvittun fyrir bif-
reiðagjöldum til þess dags er númerin
voru lögð inn í bifreiðaeftirlitið.”
Svo mörg eru þau orð.
Okkar árlega hljómplötuútsala
hófst í morgunn
Hljóðfærahús Reykjavíkur
Laugavegi 96