Dagblaðið - 03.04.1979, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 3. APRÍL 1979.
r
maðurinn var kona féllu meðallaunin
niður i rúm 68 þúsund á ári. Meðal-
laun ófaglærðrar konu voru aðeins
37.500danskar krónurá ári.
Nefndin sem birtir þessar niður-
stöður var sett á stofn af dönsku
ríkisstjórninni árið 1976 og átti þá
sérstaklega að kanna launamismun
karla og kvenna. Vildi rikisstjómin
fá upplýsingar um hvernig bætt lífs-
kjör skiptust meðal þegnanna. Kom
þessi könnun í kjölfar annarrar
athugunar sem kanna átti í heild
hvers vegna laun i Danmörku eru svo
misjöfn sem raun ber vitni.
Nefndin mun halda áfram að
kanna þessi mál og næsta verkefni
hennar mun beinast að því að kanna
kjör og afkomu fjögurra stétta.
Eru smábændur og þeir sem að
hluta til hafa framfæri sitt af land-
búnaði, ófaglærðar konur sem starfa
í iðnaði, ófaglærðar konur i ýmsum
þjónustugreinum og óbreyttir starfs-
menn við ýmis afgreiðslustörf.
Að sögn formanns nefndarinnar,
Bent Hansen ritstjóra, er tilgangur-
inn með öllu starfi nefndarinnar að
finna út hvemig bezt verður staðið að
aðstoð við hina lægstlaunuðu.
FRA M H LÍÐA R BA K H L ÍÐA R
Ný, íslensk mynt, ekki s si skatan.
smámyntinni er Seðlabankinn boðar
að senn verði tekin í notkun. Það er
þó nokkurs virði. Hér gildir hið
fornkveðna er haft var eftir bónda er
kona hans kveinaði af
sængurkonusulti. Hann fleygði til
hennar skötubita og mælti: Þú þegir
á meðan þú étur skötufótinn.
En hér mun sannast sem fyrr að
þeim verður hált er stígur á skötuna.
Pétur Pétursson þulur.
Dragnót er bezt
allra veiðarfæra
Margt er breytt
Að undanförnu hefur hver
snillingurinn af öðrum látið frá sér
heyra um hugsanlega dragnótaveiði í
Faxaflóa. Útlistað hefur verið með
ótrúlegustu lýsingum hve hroðalegt
eyðileggingartæki þetta veiðarfæri
sé. Dragnót myndi bókstaflega gjör-
eyða öllu lífi i Faxafióa ef leyfð væri,
virðast þessir menn vera búnir að
sannfæra sig um. Af tali allra þessara
hatursmanna dragnótar virðist ljóst
að enginn þeirra hefur verið á drag-
nótaveiðum. Óspart er vitnað til eyði-
leggingar fyrr á árum án þess að reynt
sé að rökstyðja málið á nokkum hátt.
í Norðursjónum hafa hundmð báta
notað dragnót siðan um aldamót, þar
dettur engum í hug að leggja hana
niður.
Vissulega er rétt að meðan notaður
var smár möskvi veiddist oft smár
fiskur i dragnót eins og önnur veiðar-
færi. Það furðulega er að menn
virðast vera búnir að gleyma því að
sú vai cið'; :< ‘ 'ð skeyttum lítið um
þótt veiddur væri smár fiskur, nema
þá helzt það sem veitt var í dragnót
hér í flóanum. Á togurum var
algengt að hirða aðeins lítinn hluta af
því sem innfyrir kom. Nokkrum mun
í fersku minni þegar Norðurlands
togararnir—„Nýsköpunin”—rótuðu
upp smáfiskinum, fylltu sig á
nokkrum dögum og lönduðu svo í
„gúanó”. Þetta viðgekkst átölulítið á
sama tíma og verið var að skammast
yfir dragnót í Faxafióa. Þá þótti lengi
sjálfsagt að ryðja öllum karfa í
sjóinn. Bryggjuufsinn var árviss í
Hafnarfirði og Keflavík fyrir jólin,
þá var honum mokað upp og ekið í
„gúanó" svo hundruðum tonna
skipti. Þannig mætti lengi upp telja.
Yfir öllu þessu var þagað þótt alltaf
hafi verið risið upp á afturfæturna ef
dragnótbarágóma.
Seint ætla sumir að láta sér segjast,
þótt rannsóknir leiði sífellt betur í
ljós að dragnót er síður en svo
skaðleg fyrir botngróður í sandinum,
á öðrum botni verður hún ekki
dregin. Menn æsast og nú er svo
komið að þeir hörðustu fullyrða að
með dragnótinni sé jafnvel rifinn upp
þari. Óvænt lausn fyrir Þörunga-
vinnsluna það.
Stór og
góður fiskur
Dragnót var síðast leyfð í Faxafióa
milli 1960 og 1970 þá með 120 m/m
möskva. Þvi hefur verið haldið fram
að á þessum árum hafi verið veitt
mikið af smáfiski. Staðreyndin er þó
sú að á þeim árum reyndist fiskur úr
dragnót koma næst á eftir netafiski
hvað stærð snertir og línufiski hvað
gæði snertir. Þetta geta allir kynnt sér
i gögnum Fiskifélags íslands, sem
vilja. Þá er því haldið fram að
eingöngu hafi átt að veiða kola.
Vissulega var nýting kolans aðalfor-
sendan fyrir þessum veiðum, en með
þessum möskva hlaut annar fiskur að
koma með. Enda vandséð að þorskur
eða ýsa veidd í dragnót sé eitthvað
öðruvísi dauður fiskur en þótt veitt
væri í annað veiðarfæri. Stærð og
gæði dragnótafisks hafa alla tið
borið af, það sanna gögn sem fyrir
liggja. Tvímælalaust er dragnót hag-
kvæmasta veiðarfæri sem við þekkj-
um fáist að beita henni á þeim
svæðum, sem til þess eru vel fallin.
Nú er talað um að fióinn sé að
jafna sig. Ýsunet hafa verið stunduð
hér á haustin í mörg ár, s.l. haust var
það aumasta í áraraðir. En þegar
kom út úr flóanum fiskaðist ýsa með
mesta móti. Mikið er talað um auk-
inn ýsuafla á Akranesi. Hvaða Akra-
nesbátur hefur fiskað ýsu inn i flóa?
Sannleikurinn er sá að nánast ekkert
er veitt úr Faxaflóa nema fiskur
hlaupi inn á vertíð. Það sanna skýrsl-
ur Fiskifélagsins að ógleymdum
skattskýrslum trillubátaeigenda.
Ráð og óráð
Nú er rætt um að möskvi í dragnót
verði 170 m/m í allri voðinni. Með
Kjallarinn
Ólafur Björnsson
slíkum möskva verður tæpast mögu-
legt að ná árangri nema hér í Faxa-
flóa og þá aðeins með mjög fáum
bátum. Með þessum möskva heldur
voðin litlu öðru en skarkola, en af
honum mun óvíða svo mikið að svari
kostnaði að stunda veiðar upp á að
ná engu öðru. Þessi möskvi ætti því
eingöngu að gilda í Faxafióa. Sumir
hafa lagt til að veiða kolann í net, á
því eru ýmsir annmarkar. Net eru
margfalt dýrari en voðin og hráefnið
verður til muna verra. Þar sem
sér að skrifa í blöð um dragnót. í
niðskva eru að sjálfsögðu fjórir
leggir, möskvi er því tvisvar sinnum
leggurinnálengd.
Þeir sem vilja gera sér grein fyrir
hverslags gat 170 m/m möskvi er
geta tekið reglustrikuna sina og
strikað ferhyrning sem er 85 m/m á
kant. Ýsa sem ekki smýgur það gal
þætti væn hjá sportveiðimanni og
enginn trillukarl myndi leggja
ýsunet með svo stórum möskva
(tæpar 7”). Sex tommu möskvi hefur
nú verið ákveðinn í ýsunetum og þar
með telja margir að ýsunet séu úr
sögunni. Þá hafa sportveiðimenn
allan Faxaflóa fyrir sig, allt sumarið
og haustið. Árið 1932 þótti 100 m/m
möskvi eða 50 m/m leggur stórt, þá
var algengastur möskvi í trolli 60
m/m. Árna hefur því á þeim tíma
þótt nokkur friðun í að nota 50 m/m
legg. 170 m/m hafa honum að sjálf-
sögðu ekki dottið í hug og enn hefur
engum dottið i hug að stunda fisk-
veiðar með slíkum möskva við venju-
legar kringumstæður.
En Faxaflói og öll sú geðveiki sem
blásin hefur verið upp í kringum
hann er ekkert venjulegt. Árni
Friðriksson segir m.a. um dragnót-
ina: „Aðalatriðið finnst mér vera að
berjast ekki gegn því veiðarfæri sem
getur orðið útgerð okkaritil blessunar
og þrifa.” Hilmar Hallvarðsson og
aðrir sem telja sig þess umkomna að
gefa leiðbeiningar um dragnótaveiði
hefðu gott af því að lesa kverið hans
• „Þótt dragnót væri slík fískifæla, sem
þessir menn halda, hvaða rök hafa þeir
fyrir því, að fiskur forði sér burt úr flóanum í
stað þess að flytja sig á þau 90% af flóanum
sem dragnót kemst með engu móti á?”
straumhart er eins og t.d. hér í
„Garðsjó”, bezta kolasvæði i Faxa-
flóa, er enginn friður með net. Þá er
talað um að veiða kolann þegar hann
gengur út. Vissulega er það hægt að
vissu marki, en þegar kemur fram á
vetur er kolinn álíka vara og niður-
göngulax. Það eru þessar vetrar-
veiðar á skarkolanum sem eiga
stærsta þáttinn í því að kolinn okkar
er orðinn svo verðlítill, þótt fleira
komi til. Skarkolinn heldur sig á
grunnsævi, þegar hann er beztur, því
verður að leyfa veiðar á honum
meðan hann er þar. Einnig átti að
dreifa veiðinni á allan tímann sem
kolinn er góður (júl. — nóv.), vinna
hann allan í þeim frábæru flökunar-
vélum sem nú eru til fyrir kola og
lausfrysta fiökin. Þannig er skarkol-
inn eftirsóttur og í háu verði.
Velur stóran fisk
— bezta hráefni
Það mætti vera undirskrifta-
söfnurum til athugunar að allt frá
upphafi hafa fiskifræðingar
eindregið mælt með notkun
dragnótar. Eins og Hilmar
Hallvarðsson getur um gaf dr. Árni
Friðriksson út kver um dragnótina
1932 í samráf við dr. Bjarna
Sæmundsson,K. æ"u ðveramark-
tækir. í kverinu m&.ii vrni eindregið
með notkun dragnótar og færir gild
rök fyrir máli sínu eins og fiskifræð
ingar gera enn í dag með æ gildari
rökum, sem nútíma tækni hefur leitt i
Ijós. Hilmar hefur tekið skakkan pól
í hæðina, þar sem hann telur Árna
halda þvi fram að þriggja vetra
þorskur sleppi í gegnum 50 m/m
„möskva”. Árni talar um legg en
ekki möskva. Sá sem ekki þekkir
mun á legg og möskva, ætti að spara
Árna spjalda milli. Einnig hefðu þeir
gott af því að lesa það sem þeir Aðal-
steinn Sigurðsson og Guðni
Þorsteinsson fiskifræðingar hafa
látið frá sér fara á seinni árum. Þeir
hala kynnt sér þessi mál mest allra
islenzkra fiskifræðinga, sem nú eru
uppi.
Faxaflói er
90% hraunbotn
Ásamt Guðmundi Karlssyni hel ég
lagt til að ekki gildi lengur sérstök lög
um Faxaflóa, sem þýðir að ráðherra
gæti leyft dragnótaveiðar þar sem
annars staðar að fengnum tillögum
Hafrannsóknastofnunar og Fiski-
félagsins. Tillögur liggja fyrir um að
leyfa dragnót aðeins utan línu sem
hugsast dregin úr Hólmsbergsvita i
bauju nr. 6 og þaðan í Kirkjuhólsvita
norðan flóans, ennfremur línu úr
Þormóðsskeri í Göltinn. Innan
þessara lína ætti að vera nægt svæði
fyrir allar trillur og sportveiðimenn,
auk þess sem dragnótaveiði yrði
ekkert fyrir þeim utan linunnar þótt
leyfðyrði.
Að endingu mættu þeir sem halda
þvi fram að dragnót myndi eyða öllu
lífi úr fióanum hugleiða það, að með
engu móti er hægt að draga voð nema
á innan við 10% af Faxaflóa, botn-
lagið sér fyrir því. Þótt dragnót væri
slík fiskifæla sem þessir menn halda,
hvaða rök hafa þeir þá fyrir því að
fiskur forði sér burt úr fióanum i stað
þess að flytja sig á þau 90% af
flóanum sem dragnót kemst með
engu móti á?
Ólafur Björnsson
útgerðarmaður, Keflavík.