Dagblaðið - 06.07.1981, Blaðsíða 12

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 6. JÚLÍ1981.
12
Útgefandh Dagblaflifl hf. . . _
í ramkvœmdastjórí: Sveinn R. Eyjótfsson. Ritstjóri: Jónas Krístjánsson.
Aflstoflarrítstjórí: Haukur Helgason. Fróttastjórí: Ómar Valdimarsson.
Skrifstofustjóri ritstjóman Jóhannes Reykdal.
ípróttir: Hallur Simonarson. Menning: Aflalsteinn IngóHsson. Aflstoflarfróttastjórí: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrímur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karisson.
Blaflamenn: Anna Bjamason, Atli Rúnar Halldórsson, Atli Steinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi Sig-
urflsson, Dóra Stofónsdóttir, Elín Albertsdóttir, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga Huld Hókonardóttir,
Krístján Már Unnarsson, Sigurflur Svorrisson.
Ljósmyndln BjamleHur Bjamleifsson, Einar Ólason, Ragnar TH. Sigurflsson, Sigurflur Þorrí Sigurflsson
og Sveinn Þormóflsson.
Skrífstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkorí: Þráinn ÞorieHsson. Auglýsingastjórí: Már E.M. Hall-
dórsson. DreHingarstjórí: Valgerflur H. Sveinsdóttir.
Ritstjóm: Siflumúla 12. Afgreiflsla, áskríftadoild, auglýsingar og skrifstofur: Þverholti 11.
AAalsimi blaflsins er 27022 (10 linur).
Setning og umbrot Dagblaflifl hf., Siðumúla 12.
Mynda- og plötugerfl: Hilmir hf., Siflumúla 12. Prentun: Árvakur hf., SkeHunni 10.
Aakriftarvwð á mánuðl Itr. •0,00. V»rö í lauustilu kr. fi,0Ö.
FRDARGANGA
ÚTÍBLÁINN
Hinn austræni Natóvinur
Raunsæismenn hafa unnið sigur á
hreintrúarmönnum í Kína. Dengistum
hefur loksins tekizt að ryðja Hua Kuo-
feng úr sessi flokksformanns og setja
Hu Jaobang þar í staðinn. Formanns-
slagurinn hefur staðið linnulaust síðan í
fyrrahaust.
Stuðningsmenn Deng Xiaoping hafa nú öll tögl og
hagldir í Kína. Þeir munu vafalaust halda áfram að
hreinsa rauðakversmenn og aðra þá, sem líklegir eru til
að standa í vegi aukins frelsis og valddreifingar í efna-
hagsmálum.
Hu er þekktastur fyrir 15 ára harða andstöðu við
fyrrverandi þjóðardýrlinginn Mao Dsedung. Hu lenti í
útlegð í menningarbyltingunni 1966 og komst ekki inn
úr kuldanum fyrr en 1976, þegar Deng lét handtaka
ekkju Mao og hennar hóp.
Síðan hefur Hu ekki linnt gagnrýni á síðari ára
stefnu Mao og lagt manna mesta áherzlu á efnahags-
byltingu. Sem harðasti Dengisti síðustu ára hefur hann
sætt mikilli andspyrnu hreintrúarmanna, einkum inn-
an hersins.
Það er til marks um styrk raunsæishópsins, að hann
skuli geta barið í gegn formennsku svona róttæks
breytingamanns. Dengistar óttast ekki lengur öfl innan
hersins, enda situr Deng þar sjálfur á toppnum og kann
tökin.
Þetta skiptir Vesturlönd verulegu máli, því að Deng-
istar eru hlynntir takmörkuðu varnarsamstarfi gegn
heimsvaldastefnu Sovétríkjanna. Þeir eru nú að hefja
vopnakaup af Bandaríkjunum og herða landamæra-
kröfur á hendur Sovétríkjunum.
Dæmigerð fyrir þessa þróun er eftirlitsstöðin, sem
Bandarikin og Kína hafa komið upp í Xinjiang í Norð-
vestur-Kína. Hún á að hlera eldflaugastöðvar Sovét-
ríkjanna við Leninsk og Sary Shagan. Hún er amerísk
að gerð og starfrækt af Kínverjum.
Eftirlitsstöðin kemur í stað þeirrar, sem Banda-
ríkjamenn misstu, þegar keisarinn í Persíu var hrakinn
frá völdum. Óneitanlega er það kaldhæðnsilegt tím-
anna tákn, að þá skuli einmitt Kínverjar koma til skjal-
anna í staðinn.
í heilt ár hafa Bandaríkin og Kína tekið bróðurlega
við upplýsingum þessarar stöðvar, þótt það sé fyrst nú,
að tilvera hennar er játuð. Ekki er hægt að kalla þetta
annað en hreint samstarf í hernaðar- og varnarmálum.
Þetta þarf ekki að koma á óvart þeim, sem hafa
heyrt kínverska sendiráðsmenn á Vesturlöndum hrósa
Atlantshafsbandalaginu í hvívetna og vara Vestur-
landamenn við að dotta á verðinum gagnvart sívakandi
yfirgangi Sovétríkjanna.
Atlantshafsbandalagið annars vegar og lausara sam-
starf Kína, Japan og Bandaríkjanna hins vegar er rök-
rétt afleiðing yfirgangsins, sem óhjákvæmilega fylgir
þeirri forlagatrú Kremlverja, að þeir hljóti og verði að
sigra heiminn.
í Kína er þjóðskipulag gerólíkt okkar á Vesturlönd-
um. Þrátt fyrir breytingar er það líkara sovézku þjóð-
skipulagi, enda er rótin Lenins hin sama. Hér hefur því
verið lýst hagkvæmnis-samstarfi, en ekki hugsjóna-
samstarfi.
Kína og Bandaríkin starfa saman vegna sérstakra
sögulegra kringumstæðna, sem ekki má búast við, að
standi endalaust. Samstarfið minnir raunar örlítið á
bandalag Sovétríkjanna og Bandaríkj^qna gegn
Þriðja ríki Hitlers.
Eigi að síður er ástæða fyrir okkur að fagna þessu
samstarfi. Og einmitt nú er ástæða til að vona, að það
endist, unz heimsvaldasinnar hafa látið af trúnni á hina
sögulegu nauðsyn heimsvalda einnar efnahagsstefnu.
Þann 20. júní sl. efndu Samtök
herstöðvaandstæðinga _ <SJJA) til
Friðargöngu frá Keflavikurflugvelli
til Reykjavíkur. Friðarganga þessi
var skipulögð i tengslum við friðar-
göngu kvenna frá Kaupmannahöfn
til Parisar. Sjálfsagt hafa flestir þeir,
sem gengu, gengið af heilum hug
fyrir friði og gegn kjarnorkuvopnum.
Er samt ekkert athugavert við til-
tækið Friðargangan 1981? Þola SHA
að starf þeirra sé gagnrýnt? Eða
verður gagnrýni þeirri sem kemur
fram f þessari grein og annars staðar
visað á bug enn á ný sem svo oft
áður? Hvað segja islenskir andstæð-
ingar vigbúnaðar risaveldanna og
herstöðvaandstæðingar um opinskáa
umræðu um Samtök herstöðvaand-
stæðinga, starf og stefnu þeirra?
Keflavíkurganga
upp úr þurru?
Undanfarin ár hefur starf SHA
sem hreyfingar legið svo til alveg
niðri. Eina starfsemin hefur verið í
kringum svonefnda miðnefnd sem
boðar félaga SHA til aðgeröa öðru
hverju. Að baki aðgerðanna liggur
ekkert fjöldastarf. Keflavíkurganga
nú er ekki endahnútur á þróttmikið
vetrarstarf né heldur er hún i sam-
hengi við aðgerðir Bandaríkjanna í
vigahreiðri sínu. Eða er fjöldastarfið
e.t.v. fólgið i skrifum Þjóðviljans um
oliugeyma og nýjar flugvélategundir
á vellinum? Sé svo hefði gangan átt
að vera fyrr á ferðinni. Nei, Keflavik-
urganga 1981 var, eins og nefnt er að
framan, skipulögð i tengslum við
Friðargönguna frá Kaupmannahöfn
til Parisaar. Heldur fór litið fyrir
áróðri fyrir þeirri göngu i ísl. fjöl-
miðlum fyrir islensku Friöargönguna
og ekki bættu SHA þar úr skák. Þess
vegna er óhætt að segja að Kefla-
víkurganga 1981 hafi verið skipulögð
upp úr þurru. En til hvers?
Útibúfrá
Alþýflubandalaginu?
Um það hefur margoft verið
skrifað af hægrisinnum og pótin-
tátum NATO að SHA séu i raun
ekkert annað en útibú frá Alþýðu-
bandalaginu sem etji SHA út i
aðgeröir þegar bandalagið þarf á
upplyftingu að halda. Hvað um það.
Það ætti ekki að koma neinum á
óvart að Alþýðubandalagið eigi
flesta liðsmenn í SHA og noti
aðstöðu sina. Hvaða stjórnmálaafl
nýtir sér ekki alla möguleika til að
koma stjórnmálastefnu sinni áfram?
Það sem skiptir meira máli er hvaða
stjórnmálastefnu boðið er upp á. Að
þvf er snertir SHA skiptir það mig
meira máli að stefnan, boðskapur-
inn, sé í takt við raunveruleikann en
hvort það sé allaballi, krati, flokks-
leysingi eða fólk af öðru sauðahúsi
sem flytur mér boðskapinn. Er ein-
hver munur á stefnu SHA og Alþýðu-
bandalagsins i utanrikis-, herstöðva-
og varnarmálum? Svari þeir sem
geta, ég hef ekki séð hann.
Um árabil hefur verið reynt að
koma af stað umræðu um ástand
heimsmála í SHA, en án árangurs. Sú
stjórnmálastefna sem ráðið hefur
rfkjum i SHA hefur ekki séð ástæðu
til þess að ansa gagnrýni sem beinst
hefur t.a.m. að þeirri einsýni SHA á
hlutverk bandarisku heimsvalda-
stefnunnar. Hlutverk Sovétrfkjanna f
heimspólitikinni er ekki rætt.
{ neðanmálsgrein í Visi um daginn
kallar Eiður Guðnason Friðargöng-
una „aumkunarverða gönguferð
sértrúarflokks” og hefur orðið
„sýndarmennska” eftir Vilborgu
Dagbjartsdóttur rithöfundi um starf
SHA á sfðustu árum. Ég er í mörgu
sammála grein E'ðs en það versta er
þó að greinin sýnir hversu mjög
auðvelt það er að gagnrýna starf og
stefnu SHA með gildum rökum.
„Þau þáttaskil hafa nú orðið i
starfsemi herstöðvaandstæðinga að
hún virðist vera að liða alveg undir
lok,” segir í grein Eiðs. Er þetta rétt?
Ef svo er, hvers vegna?
„Enda Samtök hernámsandstæðinga sem
klúbbur Rússadindla?”
„ÞEIR ÉTA
ÞAÐ ALLT”
Þá hafa háttvirtir alþingismenn
fyrir skömmu lokið þingstörfum í
bili. — Megi þeir hvíla i friði! Eftir
að hafa hrópað ferfalt húrra fyrir
fósturjörðinni yfirgáfu þeir grautar-
potta sína við Austurvöll þar sem
meira mun hafa verið soðið saman,
bruggað og samþykkt af ólögum en
nokkur dæmi eru tíl fyrr á einu ves-
ælu þingi. Tvennt er mér ofarlega í
huga: skilyrðislaus notkun bUbelta og
hjólreiðar á gangstéttum. Ekki er trú-
legt aö með hinu sfðarnefnda hafí tU-
gangurinn verið sá að fækka umferö-
arslysum. — Varla getur hugsast að
þessum mönnum sé svo gjörsamlega
varnað þess að sjá hlutína i réttu Ijósi
að þeir geri sér ekki grein fyrir því
öngþveiti og slysahættu sem þeir
óhjákvæmUega stofna tU með þessari
framkvæmd. En að sjálfsögðu er
þetta auðveld leið tU að losna við
aldrað lasburða fólk og hreyfihamlað
og margfalt ódýrari í framkvæmd en
bygging hjúkrunar- eða dvalarheim-
ila. Og hvað með lögleiðing bUbelt-
anna? Var ekki búið að lögskipa aö
þau skyldu vera tíl staðar i hverjum
bfl? Er þá ekki augljóst mál að þeir
nota þau sem vilja? Er einhver
ástæða tíl að neyða hina til þess? Er
það ekki fullmikU skerðing á frelsi
einstaklingsins? Halda kannski þessir
vesalings villuráfandi menn að þeim
beri að stjórna lífi fólks í einu og
öllu? Kannski verður það annars
næsti Uður á dagskrá hjá hinum um-
hyggjusömu landsfeðrum að taka
upp valdakerfi Khomeinis erkiklerks
í Iran.
Kjallarinn
Áðalheiður Jönsdóttir
Ekki er ólfklegt að þeir fari að
kanna ný lönd. — Nú þegar hafa þeir
göslað vitt yfir Evrópu og Bandarikin
og tínt upp allt það aumasta og fjar-
stæðukenndasta sem þar hefur verið
að finna og leitt það inn í íslenskt
þjóðlíf en látíð hitt, sem er af hinu
góða, eins og þar stendur, kyrrt
liggja.
Þingreið norfl-
lenskra bœnda
Allmikla athygli vaktí þingreið
norðlenskra bænda eða „Blönd-
unga” svokallaðra á liðnum vetri.
Var engu likara en timinn hefði
vippað sér aftur á bak tíl landnáms-
eða sögualdar þegar hetjur riðu um
héruð.
Og er stórbændur þessir geystust
inn á Alþing með kröfuspjöld sín
varð uppi fótur og fit i þingheimi.
Tvö kjördæmi þeirra útí á landi
komin i hár saman út af virkjunar-
framkvæmdum þar sem bæði vildu
verða fyrst i mark. Og báðum varð
auðvitað að gera til hæfis.
En alþingismenn sýndu það líka núi
eins og fyrri daginn að þeir kunna að
bregðast við vandanum. Allir sem
einn veltust þeir á handahlaupum,
hver um annan þveran, ( opinn faðm
„Blöndunga”. — Og einhver komst