Dagblaðið - 18.08.1981, Blaðsíða 10

10
Framkvœmdastjöri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
AðsCóðarritstjóri: Haukur Helgason. Fróttastjóri: Ómar Valdimarsson.
Skrifdtofustjóri ritstjóman Jóhannes Reykdal.
íþróttir: Hallur Simonarson. Menning: Aðalsteinn Ingólfsson. Aðstoðarfróttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrímur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karisson. +
Blaðamenn: Anna Bjarnason, Atíi Rúnar Halldórsson, Atli Steinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi Sig-
urðsson, Dóra Stefánsdóttir, Elín Álbertsdóttir, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga HuM Hákonardóttir,
Krístján Már Unnarsson, Sigurður Sverrisson.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjamleifsson, Einar Ólason, Ragnar Th. Sigurðsson, Siguröur Þorri Sigurðsson
og Svoinn Þormóðsson.
Skrifsfofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson. Auglýsingastjóri: Már E.M. Hall-
dórsson. Dreifingarstjóri: Valgerður H. Sveinsdóttir.
Ritstjóm: Siðumúla 12. Afgreiðsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur: Þverholti 11.
Aðaisimi blaðsins er 27022 (10 línur).
Setr. ng og umbrot Dagblaðið hf., Siðumúla 12.
Mynda- og plötugerð: Hilmir hf., Siðumúla 12. Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 10.
ateykja víkurflugvöllur blífur
Sjö vildu leggja Reykjavíkurflugvöll
niður og fimm vildu halda honum.
Þetta var niðurstaða tólf manna kvið-
dóms, skipaðs af handahófi úr þjóð-
skrá, á dómþingi Lífs og lands í sumar,
þegar leidd höfðu verið fram vitni með
og móti.
Niðurstaðan sýnir, að flytja má sterk rök bæði með
og móti Reykjavíkurflugvelli, en á hvorugan veginn al-
gerlega sannfærandi. Flugvöllurinn hefur lengi verið
umdeildur og verður það áfram. En hann verður
notaður lengi enn.
Núverandi skipulagsyfirvöld í Reykjavík hafa auga-
stað á flugvallarsvæðinu, bæði til að víkka gamla mið-
bæinn og til að fresta frekari útþenslu borgarinnar
austur fyrir Elliðaár. Þau telja svæðið of verðmætt
fyrir flugvöll.
Þau hafa látið reikna út, að önnur notkun flug-
vallarsvæðisins mundi stytta samgönguleiðir í borg-
inni. Sá, sem byggi þar, í stað þess að búa við Korp-
úlfsstaði, mundi spara 3.000 nýkrónur í bensíni á ári
hverju.
Ennfremur er bent á, að völlurinn sé ekki eins
miðsvæðis og áður var. Þegar nýja Reykjanesbrautin
sé komin, eigi Breiðhyltingar aðeins hálftíma leið til
Keflavíkurflugvallar og alténd 20 mínútna Ieið til
Reykjavíkurflugvallar.
Loks telja margir völlinn hættulegan. Hávaðinn
valdi hækkuðum blóðþrýstingi og ýmsum öðrum
óþægindum. Mikil slysahætta fylgi aðflugi og flugtaki
yfir þéttbýli. Flugbrautirnar séu of stuttar og ekki nógu
traustbyggðar.
Hinir telja völlinn þvert á móti öruggan. Hann sé í
samræmi við alþjóðlega flugstaðla. Allt sé hið ákjós-
anlegasta, öryggismál, staðsetning, veðurfar og að-
stæður aðflugs og flugtaks. Völlurinn sé til fyrirmynd-
ar.
Þeir segja líka, að afnám næturflugs og tilkoma
hljóðlátari flugvéla hafi dregið svo úr hávaða, að
kvartanir berist ekki lengur. Enda sé hávaðinn frá flug-
vellinum mun minna vandamál en hávaðinn frá bíla-
umferðinni.
Þeir benda ennfremur á, að allar flugleiðir innan-
lands mundu lengjast, ef Keflavíkurflugvöllur tæki
við. Því mundi fylgja mikil orkusóun og sóun á tíma
flugfarþega, bæði í lofti og á leið til vallar og frá
honum.
Einnig leggja þeir áherzlu á hagsmuni dreifbýlisins.
Völlurinn er við hlið kvosarinnar, sem hefur að geyma
alþingi og dómstóla, ráðuneyti og banka, stofnanir og
saintök, sem fólk utan af landi á erindi við.
Til eru strjálbýlismenn, sem beinlínis halda því fram,
að lega flugvallarins auðveldi þeim að skreppa til
Reykjavíkur, að taka þátt í stjórn stofnana og sam-
taka, að hafa áhrif á ákvarðanir, að gæta hagsmuna
landsbyggðarinnar.
Loks telja flugvallarsinnar, að of dýrt sé að byggja
nýjan flugvöll og að ekki sé völ á hentugu flugvallar-
síæði á Reykjavíkursvæðinu, síðan hætt var við að
taka Álftanes frá. Aðstæður í Kapelluhrauni séu mun
óhagstæðari.
Niðurstaðan af öllu þessu er sú, að andstæðingum
Rcykjavíkurflugvallar hefur ekki tekizt að yfirbuga
síuðningsmenn hans. Og borgaryfirvöld eru að þessu
sinni að hætta við að taka afstöðu til framtíðar flug-
vallarins.
Úr þvi að völlurinn verður notaður næsta áratuginn
og sennilega miklu lengur, er orðið tímabært að spara
landslýð krókinn suður í Skerjafjörð og reisa sóma-
samlega flugstöð nær gamla bænum, til dæmis í ná-
grenni Umferðarmiðstöðvarinnar.
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 18. ÁGÚST 1981.
Japanir minnast enn kjamorkusprengjanna er féllu
á Hírósíma og Nagasakí fyrir 36 árum:
Ágreiningur um
hvemig stríds-
ins skuli minnzt
Sumardag einn í ágústmánuði 1945
hlustuðu milljónir Japana i djúpri
þögn er keisari þeirra tilkynnti að
Japan hefði tapað stríðinu.
36 árum síðar eru kjarnorku-
sprengjurnar sem varpað var á Hiró-
síma og Nagasakí ekki liðnar Japön-
um úr minni né heldur 3,1 milljón
japanskra fórnarlamba styrjaldarinn-
ar og kjarnorkusprengjanna.
Á sama tíma og flestar aðalþátt-
tökuþjóðirnar í heimsstyrjöldinni
hafa kosið að reyna að gleyma henni
og jafnvel fyrirgefa þá standa
Japanir árlega fyrir sérstakri sorgar-
athöfn vegna lykta hennar.
Síðastliðinn laugardag stjórnaði
Hirohito keisari slíkri athöfn eins og
jafnan áður á liðnum árum.
í athöfninni er minnzt skilyrðis-
lausrar uppgjafar Japana fyrir
bandamönnum og er hún hápunktur
sorgartímabils sem ekkert hefur
minnkað þó árin líði.
Síðastliðinn áratug hefur ríkis-
stjórnin fjármagnað minningarat-
hafnir í hersöfnum Tokyó-borgar.
Mikill ágreiningur er þó á milli
íhaldssamra og vinstrisinnaðra
stjórnmálamanna um hvernig staðið
skuli að minningarathöfnunum.
Margir hinna íhaldssömu líta á
hina föllnu hermenn sem stríðshetjur
sem hafi látið lífið fyrir keisarann og
beri að sýna minningu þeirra virðingu
af þeim sökum. Vinstri menn líta hins
vegar á slíka afstöðu þeim augum að
verið sé að slá dýrðarljóma um stríðs-
rekstur og bjóða heim hættunni á
auknum hernaðaranda.
Zenko Suzuki, forsætisráðherra
Japans, gerði sér nýverið far um að
koma til móts við sjónarmið hægri
manna í hinum íhaldssama flokki
hans sem þó ber nafnið Frjálslyndi
lýðræðisflokkurinn og verið hefur
við völd í Japan síðan 1955.
Hann féllst þó ekki á kröfu um að
ráðherrar hans mættu heimsækja
Yasukuni-minningarhelgidóminn í
opinberu starfi sínu.
Hins vegar féllst hann á að stjórnin
veldi sérstakan minningardag um
hina látnu i stríðinu þrátt fyrir mót-
mæli vinstri manna.
Margir af stjórnmálamönnum
LDP (Frjálslynda lýðræðisflokksins)
treysta á stuðning hins valdamikla
„samfélags fjölskyldna er misstu ást-
vini í stríðinu” i kosningum.
Þessir stjómmálamenn hafa fengið
því framgengt að Japan þakki hinum
föllnu fyrir efnahagslega velmegun
eftirstríðsáranna þó að rökstuðn-
ingur fyrir sh'kri ákvörðun liggi ekki á
lausu.
Er Suzuki hafnaði kröfunni um að
ráðherrar mættu heimsækja
Yasukuni-helgidóminn sem opinberir
aðilar vitnaði hann í stjórnarskrá
landsins frá 1947 sem samin var undir
eftirliti Bandaríkjamanna. Yasukuni-
Japanska stjórnmálamenn greinir mjög á um i afstöðunni til styrjaldarinnar. Hér
sjást félagar i Frjálslynda lýðræðisflokknum á fundi og ekki ber á ágreiningi
þeirra að þessu sinni.
helgidómurinn er til minningar um
2,4 milljónir Japana sem fallið hafa í
styrjöldum, þar á meðal Hideki
Tojo, leiðtoga Japana í styrjöldinni.
Stjórnarskráin bannar allan opin-
beran stuðning við trúarlegar stofn-
anir. Yasukuni-helgidómurinn sem
byggður var árið 1869 til minningar
um hermenn sem féllu fyrir keisarann
naut ríkisvemdar þar til 1945.
Fyrstu árin eftir stríðið heimsóttu
forsætisráðherrar ekki helgidóminn
og vildu þannig forðast að vekja
deilur um hernaðarlega fortíð
Japans. Hins vegar tóku þeir þátt í
minningarathöfnunum 15. ágúst.
Árið 1976 lét Takeo Miki, þáver-
andi forsætisráðherra, af þessari
venju og heimsótti helgidóminn til
þess að afla sér stuðnings hægri
manna í flokknum. Fjómm árum
síðar fór Masayoshi Ohira, þáver-
andi forsætisráðherra, að fordæmi
Mikis og heimsótti helgidóminn.
Suzuki og sautján ráðherrar hans
heimsóttu helgidóminn 15. ágúst í
fyrra og í öllum tilfellum litu þessir
aðilar á heimsóknirnar sem einka-
heimsóknir og að þeir væru þar ekki
sem opinberir embættismenn.
Engu að síður fylgdu mótmæli í
kjölfar þessara heimsókna og stjórn-
in var sökuð um að vera á leiðinni að
endurreisa opinbera stöðu helgi-
dómsins.
Á árunum 1969 til 1974 mistókst
LDP fimm sinnum að fá samþykkt
frumvarp í þinginu sem gerði ráð
fyrir að helgidómurinn yrði á ný
settur undir ríkisvernd.
Aðalandstæðingur slíks frumvarps
er Sósíalistaflokkurinn, JSP, og
hefur hann haldið því fram að sér-
stakur minningardagur ríkisins yrði
skref í áttina til opinberra heimsókna
í Yasukuni-helgidóminn og hinna
stóru garða hans nærri keisarahöll-
inni.
Margir þingmanna LDP, þar á
meðal a.m.k. einn ráðherra, hafa
óskað eftir rannsókn á hvort breyta
skuli stjórnarskránni.
Suzuki hefur, eins og fyrirrennarar
hans, lýst því yfir að stjórn hans
muni ekki breyta henni. Ríkisstjórnir
LDP hafa hins vegar hver á fætur
annarri endurlífgað og styrkt herafia
Japans. En jafnframt hefur verið
lögð áherzla á nafngiftina „varnar-
sveitir”.
Ágreiningurinn milli vinstri og
hægri manna varðandi stríðið nær
inn í skóla landisns. Vinstri menn
hafa sakað LDP og einkum mennta-
málaráðherrann um að auka fjölda
ritskoðaðra sögubóka sem ætlaðar
eru til nota í skólum landsins.
Vinstri menn, sem margir eru
félagar í stéttafélagi kennara,
Nikkyoso, hafa haldið því fram að
kennslubækur þær sem stjórnin vill
að séu notaðar veiti mjög takmark-
aðar upplýsingar um stríðið og
hvernig það hófst með árás Japana í
bandarísk herskip í Pearl Harbour.
í siðasta mánuði féllst mennta-
málaráðherra Japans á að ákveðin
sögubók yrði kennd i skólum lands-
ins en þó ekki fyrr en útgefendurnir
höfðu fjarlægt áhrifamikla litmynd
af fórnarlömbum kjarnorkusprengj-
unnar.
Félagar í Nikkyoso hafa boðizt til
að flytja almenna „friðarfyrirlestra”
þar sem byggt sé á raunverulegri
reynslu af stríðinu. Menntamálaráð-
herra landsins er ekki hrifinn af slíku
boði.
Að undanförnu hafa japanskir
fjölmiðlar beint mjög athyglinni að
striðinu, eins og raunar jafnan á
þessum árstíma. Fæstir þeirra hafa
þó fjallað um þær þjáningar sem
Japanir sjálfir ollu fjandmönnum
sínum í styrjöldinni.
- GAJ (Reutcr)
Hfrósima. Þannig var umhorfs i borginni etir að kjarnorkusprengju hafði verið varpað á hana árið 1945.