Dagblaðið - 29.10.1981, Side 12

r
12*
frjálst, úháð dagblað
Útgofandi: Dagbladifl hf.
Framkvœmdastjóri: Svoinn R. Eyjótfsson. Ritstjóri: Jónas KristjAnsson.
Aðstoðarritstjóri: Haukur Holgason. Fréttastjóri: ómar Valdimarsson.
Skrifstofustjóri ritstjómar: Jóhannes Reykdal.
(þróttir: Hallur Símonarson. Aöstoðarfróttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Asgrímur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karisson.
Blaðamonn: Anna Bjarnason, Atli Steinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurösson, Dóra Stefáns-
dóttir, Elín Albertsdóttir, Franzisca Gunnarsdóttir, Inga Huld Hákonardóttir, Jóhanna Práinsdóttir,
Kristján Már Unnarsson, Lilja K. Möller, ólafur E. Friðriksson, Siguröur Svorrisson, Viöir Sigurðsson.
Ljósmyndir: Bjarnloifur Bjarnleifsson, Einar Ólason, Ragnar Th. Sigurðsson,
og Sveinn Þormóðsson.
Skrifstofustjóri: ólafur Eyjólfsson. Gjaldkori: Práinn Porloifsson. Auglýsingastjóri: Ingólfur P. Stoins-
son. Droifingarstjóri: Valgeröur H. Svoinsdóttir.
Ritstjóm: Síðumúla 12. Afgreiðsla, áskriftadoild, auglýsingar og skrifstofur: Þverholti 11.
Aöalskni blaðsins er 27022 (10 linur).
Setning og umbrot: Dagblaðið hf., Síðumúla 12.
Mynda- og plötugorö: Hilmir hf., Síðumúla 12. Prentun: Árvakur hf., Skoifunni 10.
Askriftarverð á mánuði kr. 85,00. Verð í lausasöiu kr. 6,00.
Líflegur landsfundur
Fulltrúar á landsfundi Sjálfstæðis-
flokksins munu eiga ýmissa kosta völ,
þegar kemur að kosningu formanns og
varaformanns flokksins. Ný framboð
koma fram annan hvern dag. Og enn
fleiri bíða færis í sviptingum lands-
fundarins.
Valdamiðstöðin í flokknum nýtur takmarkaðs
trausts, enda fjölgar þeim stöðugt, sem sjá, að stefna
hennar er, að betra sé að hafa mikil völd í litlum flokki
en lítil völd í stórum. Fyrir þetta er hún kölluð flokks-
eigendafélag.
Öflugustu framboðin á landsfundi eru einmitt frá
þessu félagi. Geir Hallgrímsson er langbezta formanns-
efni þess, einfaldlega af því að hann er formaður fyrir
og mörgum fulltrúum mun þykja þungbært að rísa
gegn slíkum.
Ragnhildur Helgadóttir er ekki síður heppilegt fram-
boð af hálfu flokkseigenda til varaformennsku. Hún
fellur nákvæmlega að þeirri kröfu líðandi stundar, að
nú loksins verði konur valdar til áhrifa, jafnvel að
öðru ójöfnu.
Uppreisnarmenn og stjórnarsinnar koma í annarri
sveit, sem alls ekki er eins sterk á landsfundi og hún er
meðal almennra stuðningsmanna Sjálfstæðisflokksins.
En hún vill samt sína liðskönnun á landsfundi.
Formannsefni þessa hóps er Pálmi Jónsson og vara-
formannsefni væntanlega Friðjón Þórðarson, þótt sá
síðarnefndi hafi ekki enn, þegar þetta er ritað, gefið
neina yfirlýsingu um slíkt. Bæði eru þessi framboð
öflug.
Að baki svífur náttúrlega hinn einstæði töframaður
íslenzkra stjórnmála, Gunnar Thoroddsen, sem orðinn
er nánast þjóðhetja, þrátt fyrir gerðir, misgerðir og
vangerðir ríkisstjórnar sinnar, — eða kannski vegna
þeirra
Á milli þessara fríðu hópa er á landsfundi mikill
fjöldi fulltrúa, sem seint og illa verða dregnir í dilka.
Fjölmennir eru þar fulltrúar, sem eru andvigir ríkis-
stjórninni, en hafa jafnframt glatað trúnni á Geir.
Mikilvægi þessa hóps sést bezt af því, að á morgni
fyrsta landsfundardags höfðu fyrrverandi ráðherrar
flokksins og aðrir hornsteinar hans ekki enn látið verða
af því að lýsa stuðningi við núverandi formann.
Sumir í þessum hópi gætu hugsað sér að fara í
framboð til formanns eða varaformanns, ef þær
aðstæður mynduðust á landsfundi, að á þau framboð
yrði litið sem málamiðlun, er sæmilega breiður hópur
fulltrúa gæti sætt sig við.
Af hálfu stjórnarandstæðinga utan flokkseigenda-
félags hefur Ellert B. Schram gefið hálfa yfirlýsingu
um framboð í formennsku og Friðrik Sófusson heila
yfirlýsingu um framboð í varaformennsku. Báðir
höfða til ungra fulltrúa.
Erfiðara er að staðsetja framboð Sigurgeirs Sigurðs-
sonar til varaformanns. Hann er ekki Engeyingur og
ekki beinlínis í flokkseigendafélaginu, en stendur þó
nálægt því og gæti dregið sig í hlé í þágu Ragnhildar.
Frá því að þetta er ritað og þangað til það er lesið,
geta frambjóðendur verið orðnir fleiri eða færri. Sjálf-
ur landsfundurinn verður svo vettvangur tilrauna til
bandalaga milli einnstakra hópa, til dæmis um gagn-
kvæman stuðning.
Þegar kemur að atkvæðagreiðslu á sunnudaginn,
geta frambjóðendur verið orðnir allt aðrir en þeir, sem
hér hafa verið nefndir. Fulltrúar geta alls ekki kvartað
um, að líf og fjör og leiki skorti í flokki þeirra.
/

DAGBLAÐID. FIMMTUDAGUR 29. OKTÓBER 1981.
LAUNAFÓLK -
KJARASAMNING-
ARNIR K0MA
YKKURVH)
Kjarasamningar framundan.
Loga verkfallsbál um þjóðfélagið eða
verður gaufað fram á sumar?
Atvinnuvegirnir eru í bullandi
tapi. Verða gerðir samningar um
tapið?
Sumir foringjar launafólks tala
um kjararán. Hver er ræninginn?
Kröfugerðar-
rómantík
Við BSRB-félagar ættum að vera
minnugir þess hvernig fór fyrir hinni
ágætu kröfugerð BSRB í síðustu
samningum. Hvorki var sú kröfugerð
yfirdrifin eða óraunsæ. Hún
bráðnaði engu að síður og varð að
litlu er upp var staðið frá samninga-
borðinu. Voru þó liðnir mánuðir og
ár frá því að samningar runnu úr
gildi.
Enn á ný er farið af stað. Haldnar
eru kjaramálaráðstefnur og útbúnar
eru kröfur. Félagsfólki er tjáð að nú
skuli það fá bætt það sem af hefur
verið skafið á samningstímabilinu og
eitthvað betur. Kröfugerð er kynnt
og hún útskýrð og rætt um prósentur
og vísitölustig. Þeir félagar sem enn
hafa nennu á að mæta til funda og
hlýða á boðskapinn fyllast vonum og
kannski bjartsýni um að ekki sé allur
dugur úr forystuliðinu, sem ætlar að
leiða samningana. Hvað ættum við
almennir félagar svo sem annað að
gera? Það er ekki heiglum hent að
álpast út í þá hringiðu sem kjaramál
launafólks eru orðin að. Yfir-
gnæfandi meirihluti félaga ASÍ og
BSRB er hvergi með á nótunum
þegar um kjaramál þeirra er fjallað.
Þeir hafa lítil sem engin áhrif á
kröfugerð samtaka sinna og vita þá
fyrst hvað þeir bera úr býtum er þeim
er sagt frá því á þeim fundum, sem
efnt er til, til þess að útskýra
samninginn. Þá er venjulegast sem
minnst imprað á kröfugerðinni — því
sem farið var fram á i upphafi
samningsgerðar.
Hvað er að?
Sjálfsagt er flestum ljóst að stefnir
í ófarnað með félagsstarf launafólks
þegar kjaramálin í sínum víðasta
skilningi eru orðin að prívatmáli
^ „Samninganefndirnar eru þögular eins
og gröfín og þegar upp er staðiö er
samningurinn oftast í engu samræmi við
kröfugerðina.”

Brátt breytíst
flokkaskipanin
30% óákveðnir
í skoðanakönnun DB fyrir
skömmu voru rúml. 30% spurðra
óákveðnir um stuðningsflokk við
Alþingiskosningar. Kosningaúrslit
undanfarna áratugi sýna líka óvenju
stöðugt flokkafylgi, ef frá eru taldir
Þjóðvarnarflokkur og Samtök frjáls-
lyndra og vinstri manna. Sjálfstæðis-
flokkur sveiflast um 40%, Alþýðu-
bandalag um 20% og Framsóknar-
flokkur sömuleiðis. Alþýðuflokkur
hefur sýnt mestu fylgissveifluna og
þá helst á kostnað Sjálfstæðisflokks-
ins.
Ekki sýnist manni þetta valda
flokksforingjum sérstökum áhyggj-
um eða opna leiðir fyrir gagnrýni og
alvarlegri umhugsun innan flokk-
anna. Yfirleitt eru tilraunir til slíks
afgreiddar sem „klofningur, aðdrótt-
anir, mannlegir harmleikir eða
sleggjudómar” sbr. mál manna eins
og Hrafnkels A. Jónssonar, Vil-
mundar Gylfasonar eða Gunnars
Thoroddsen. En mörgum finnst
stöðnun flokkakerfisins áhugaverð
og ekki ills viti ef uppstokkun þess
fylgir. Óróleikamerkin í flokkunum
benda til þess að umbrot verði í
flestum flokkanna áður en langt um
líður.
Bundið
efnahagsástandinu
Kjallarinn
AríT. Guðmundsson
unum sem aðeins reyna að sníða
agnúana af, heyja vindmyllubardaga,
af því að ekki má hrófla við undir-
stöðunum, og grípa allir til keimlíkra
aðgerða sem þeir skamma hvor
annan fyrir (allt eftir því hver er í
stjórn, hvenær og með hverjum).
Fólk er þreytt á hálfsviknum lof-
orðum og yfirlýsingum (t.d. um kjör)
sem koma engan veginn heim við
raunveruleikann sem við því blasir.
Svona ástand ber vissulega í sér
hættu á pólitískri deyfð. Hún er vond
og opnar óráðvöndum og mjög
hægri sinnuðum öflum (sbr.
Fremskrittspartiet i Noregi og
Glistrupflokkinn i Danmörku) ýmsar
leiðir í kosningum. Hér bera flokk-
arnir sjálflr mesta ábyrgð. Svo má
vonandi segja að áhugaleysi á flokk-
unum fjórum sé ekki endilega það
sama og almennt pólitískt áhugaleysi.
Jón Baldvin, orðhagur og skólaður
kratinn, hafði líka skýringar á efna-
hagsástandinu á reiðum höndum.
Vandinn er sá að við höfum fengið
völd í hendur duglausum og vondum
pólitíkusum — er inntakið í orðum
Jóns. Skýringin hljómar ekki illa en
er samt röng. Nær væri að skoða
sjálfan grunninn í íslenzka hag-
kerfinu — frelsið til að lifa á annarra
vinnu og stunda hvers kyns belli-
brögð (lögleyfð) til að koma sam-
keppanda á vonarvöl en ráða sjálfur
yfir sem mestu fé. Stjórnmálamenn-
irnir eru alls ekki duglausir. Þeir
notast bara við þá borgaralegu póli-
tík sem viðurkennir rétt eins til að lifa
á annars vinnu, rétt til að stofna
ótakmarkaðan fjölda fyrirtækja (sem
háð eru samkeppni), rétt vöruselj-
enda til að halda sínu með sífelldum
verðhækkunum og rétt manna til að
stinga undan fé eða flytja út fjár-
magn. Það er þetta fyrirkomulag, en
ekki stjórnmálamenn, sem er að
keyra skútuna margumtöluðu á kaf.
Stjórnmálamennirnir þrátta helst um
Stjórnmálastaðan er ekki laus úr
tengslum við efnahagsástandið. Jón
Baldvin Hannibalsson lýsti því ágæt-
lega í leiðara Alþýðublaðsins 22.10.
(„Undir ráðstjórn”): Of lág grunn-
laun, gegndarlaus vinnuþrælkun,
glórulausar eða vannýttar fjárfest-
ingar, rányrkja, yfirborganir, skatt-
svindl, bruðl ríkisins á sumum
sviðum o.s.frv. o.s.frv. Þorri launa-
fólks er sama sinnis. Það er auðvitað
þreytt á þessu — á kerfinu, á flokk-
£ „Það er sérkennilegt að sjá forystu
flokkanna fjögurra streitast við að horfa
framhjá staðreyndum og ræða um sókn eða
samhug. íslenska flokkakerfið er að nálgast
nokkurn veltipunkt.”
V.