Dagblaðið - 10.11.1981, Blaðsíða 12

Útgefandi: Degblaðið hf.
Frafnkvæmdastjóri: Sveinn R. EyjóHsson. Ritstjórí: Jónas Krístjánsson.
Aöstoðarrítstjórí: Haukur Heigason. Fréttastjóri: Ómar Valdimarsson.
Skrífstofustjórí rítstjómar: Jóhannes Reykdal.
iþróttir: Hallur Sfmonarson. Aöstoðarfréttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrít: Asgrímur Péisson. Hönnun: Hiimar Karísson.
Blaðamonn: Anna Bjamason, Atii Stoinarsson, Ásgoir Tómasson, Bragi Sigurðsson, Dóra Steféns-
dóttir, EUn Albertsdóttir, Franzisca Gunnarsdóttir, Inga Huld Hékonardóttir, Jóhanna Þréinsdóttir,
Kristjén Mér Unnarsson, Lilja K. Möllor, Ólafur E. Fríðríksson, Siguröur Sverrisson, Víðir Sigurösson.
Ljósmyndir: Bjamleifur Bjamloifsson, Einar Ólason, Ragnar Th. Sigurðsson,
og Sveinn Þormóðsson.
Skrífstofustjórí: Ólafur EyjóHsson. Gjaldkeri: Þréinn Þoríoifsson. Auglýsingastjórí: Ingótfur P. Steins-
son. Dreifingarstjórí: Valgeröur H. Sveinsdóttir.
Rhstjóm: Síöumúla 12. Afgreiðsla, éskríftadeHd, auglýsingar og skrífstofur: Þverholti 11.
Aðalslmi blaðsins er 27022 (10 linur).
Sotning og umbrot: Dagblaðið hf., Siðumúla 12.
Mynda- og plötugerð: Hilmir hf., Siðumúla 12. Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 10.
Askriftarverð é ménuðl kr. 85,00. Verð I lausasölu kr. 6,00.
Samræmdir embættismenn
Ein árátta embættismanna er að
steypa allt og alla í sama mót. Meðal
annars hugsa þeir með hryllingi til þess,
að nokkur blæbrigðamunur kunni að
vera á starfi áfangaskóla. Úr því hafa
þeir nú bætt á venjulegan hátt, með _________
reglugerð.
Með reglugerðinni er ákveðið, áð einkunnir skuli
gefa í tíu tölustöfum, en ekki í fjórum bókstöfum, svo
sem tíðkazt hefur í mörgum þessara skóla. Er þetta til
samræmis við grunnskóla og háskóla, sem nota tölu-
stafi.
Rökstyðja má, að of mikil fábreytni sé í fjórum
einkunnakostum, einkum í efri endanum, og að hún
auki leti kennara við að semja próf og meta úrlausnir.
Auk þess skilja flestir betur tölustafi en bókstafi sem
mælikvarða.
Á hitt má einnig líta, að bókstafimir fela í sér fráhvarf
frá fyrri einkunnagjöf, sem komin var út í þær öfgar,
að heildareinkunn var gefin í eitt þúsund mismunandi
stigum, það er í tölum með tveimur aukastöfum.
Mestu máli skiptir þó, að fjölbreytni er til bóta í
þessu sem á öðrum sviðum. Með fjölbreytni mótast
samanburður og samkeppni. Þá er reynslan látin um
að skera úr óvissum atriðum, en ekki reglugerðir úr
ráðuneytum.
Rökstyðja má, að betra sé fyrir nemendur að mæta
80% í tímum heldur en 60%. En af hverju þá ekki
100%? Talan 80 er misheppnuð töfraformúla til að
samræma mætingaskyldu og akademiskt frelsi, tvo
ósamræmanlega hluti.
Eðlilegast er, að sums staðar sé mætingaskylda og
annars staðar akademiskt frelsi í skólum á þessu stigi.
Með slíkri fjölbreytni má í háskóla mæla smám saman
misjafnan árangur mismunandi aðferða í menntaskól-
um og fjölbrautaskólum.
Satt að segja eru embættismenn menntamálaráðu-
neytisins að reyna að láta reglugerð koma í staðinn
fyrir reynslu. Þeir eru að skipuleggja atriði, sem alls
ekki ætti að skipuleggja, heldur þvert á móti hafa laus í
reipunum.
Rökstyðja má, að auðveldara sé að fara milli skóla,
ef þeir eru samræmdir. En þá er líka skammt yfir í nýja
reglugerð um samræmd próf, enda er áreiðanlega
einhver embættismaðurinn að dunda við slíkt í
fásinninu.
Samræming milli skóla er marklítil, nema hún feli í
sér samræmingu prófa. Á þessu sviði eru gífurlegir
möguleikar fyrir verkefnasnauða embættismenn. Og
hvernig væri til dæmis að koma á samræmdri stafsetn-
ingu fornri?
íslenzkt þjóðfélag er of samræmt. Reglugerðir eru
of margar og of digrar. Embættismenn, sem semja
reglugerðir, eru of margir. Hlutirnir eiga ekki að vera
einhæfir og staðlaðir, ekki skólarnir frekar en annað.
Háskólinn er farinn að þreifa sig áfram í mati á
námsárangri nemenda úr mismunandi tegundum
skóla. Smám s^man mun safnast þar reynsluforði, sem
verður menntaskólum og fjölbrautaskólum gagnlegri
en reglugerðir úr ráðuneyti.
Bezt væri að leyfa hverjum skóla að móta sér vinnu-
brögð og starfsaðferðir. Menn sætta sig betur við
ramma, sem þeir taka sjálfir þátt í að smíða. í þessu
sem öðru muni valddreifing leiða til aukins vilja til
árangurs.
Þar á ofan er fjölbreytni út af fyrir sig æskilegt
markmið. Þjóðfélagið þarf að fá margvíslegt fólk úr
skólunum, lærdómsmenn og braskara, uppfinninga-
menn og sérvitringa, ekki bara samræmda embættis-
menn fyrir ráðuneytin.
V
r
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 10. NÓVEMBER 1981.
Verður er
verkamaðurinn
launanna
Allt vinnufáert f ólk á Islandi er hreppt í eins konar
ríkisþrælabúðir til þess að vinna fyrir hið opinbera
Oft er vitnað til þess, að við íslend-
ingar erum fámenn þjóð í stóru landi.
Við erum velmegunarþjóðfélag i
venjulegri merkingu þess orðs, og
samkvæmt nýjustu upplýsingum töl-
fræðimanna verðum við íslendingar
eldri en allir aðrir. Að vísu kemur
fram að meðalaldur kvenna er mun
hærri en karla, sem e.t.v. stafar að
einhverju leyti af því, að konur hafa
ekki verið jafn áfjáðar í að slíta sér út
í pólitik og öðru veraldarvafstri svo
sem karla er háttur.
En breytinga er að vænta í þessum
efnum, og með aukinni þátttöku
kvenna í stjórnmálum megum við
karlar vænta lengri lifdaga okkur til
handa. Þetta hlýtur allt að vera í
anda þeirra jafnréttishugsjóna sem
farið hafa um lönd og álfur nú sein-
ustu árin og á ég þá bæði við aukna
þátttöku kvenna í hringiðu lífsins
(utan heimilisins) og jafnan lífaldur
beggjakynja.
Skuggi
launþegans
En hvort sem við ræðum nú um
konur eða karla þá er eitt víst, að al-
menningur á íslandi lætur nú bjóða
sér svæsnari skattbyrðar heldur en
með nokkurri sanngirni er hægt að
leggja á eina kynslóð manna, á þess-
ari öld tækni og framfara. Og þegar
ég nefni skattbyrði þá á ég ekki fyrst
og fremst við þessa venjulegu skatta
sem Skattstofan og Gjaldheimtan
krefja okkur um, heldur á ég fyrst og
fremst við þær óbeinu skattaálögur
sem allt vinnandi fólk í landinu er nú
að sligast undan.
Einhvernveginn halda menn áfram
göngu sinni til og frá vinnu, en undir
og ofan við hugsun alls venjulegs
fólks liggur þessi sama ógnvekjandi
tilfinning, hvernig fjölskyldan eigi nú
að fara að því að klóra sig fram úr
skuldunum, víxlunum og vöxtunum,
þessum skugga sem eltir okkur frá
morgni til kvölds.
Skattpíningarþjóðfé-
lagið ísiand
Fyrir fólk sem búið hefur um
lengri tíma erlendis hlýtur það að
vera furðuleg ráðgáta hvernig al-
menningur hér á landi lætur bjóða
0 „Menn á miðjum aldri, sem hugsa til
baka, tíu-fimmtán ár, komast að þeirri
dapurlegu niðurstöðu, að þeir standa verr fjár-
hagslega í dag heldur en þá.”
Jan Mayen-samningarnir—seinni grein
Gengið í ber-
högg við
helgan rétt
Kolmunninn
Menn hafa verið að velta því fyrir
sér, hvers vegna Rússar hafi verið svo
rólegir í sambandi við samninga
íslendinga og Norðmanna um Sval-
barð á íslandsgrunni Jan Mayen. En
skýringin er komin nú fyrir nokkru.
Svo óforsjálir voru íslendingar í fyrri
samningum, að þar var aðeins rætt
um loðnuveiðina á hafsvæði við Jan
Mayen. Norðmenn og Islendingar
voru að rifast á yfirborðinu um
loðnukvóta upp á 120.000 tonn,
Norðmönnum til handa. En á sama
tíma er samið bak við tjöldin við
Rússa um að þeir megi taka upp i
800.000 tonn af kolmunna, sem er
þeim ekki minna virði en loðnan og
er notaður til manneldis í Sovét.
Þetta magn er 80% af því sem fiski-
fræðingar telja að megi taka samtals
úr stofninum. Þetta jafngildir 4
milljónum tonna af korni þegar
magnið er umreiknað í hreint dýra-
prótein, eða fer að nálgast 25% af þvi
kornmagni, sem Carter forseti setti
flutningabann á til Sovétríkjanna,
sem alheimsathygli vakti. Það hefur
Kjallarinn
PéturGuðjónsson
líka vakið athygli, að stofnanir
íslenzkra stjórnvalda hafa komið í
veg fyrir, að keypt væru til landsins
veiðiskip til kolmunnaveiða er staðizt
gætu samkeppni við Rússa á þeim
veiðum. íslenzku sjómennirnir hafa
horft á rússneska togara taka óhemju
afla á sama tíma sem þeir fengu lítið
vegna tækjaskorts. Hvort hér er á
ferðinni laumuspil, eða hrein fáfræði
skal látið ósagt. En staðreyndin sem
eftir stendur, er að Sovétríkin standa
eftir með pálmann i höndunum.
Friðarhreyfingarnar
Hvað var það sem blasti við sendi-
nefnd þeirri er Vísir bauð í flugferð
til Svalbarðs á íslandsgrunni nú fyrir
tveim árum? Á móti þeim tók yfir-
maður norsks herafla sem staðsettur
er á eynni. Þá rifjast það upp að
hneykslismál kom upp nokkrum
mánuðum áður í Noregi, er það upp-
lýstist að norski herinn var með um-
svif á Svalbarði á íslandsgrunni. Ef
Islendingar gerðu eignarréttarkröfu
til Svalbarðs á íslandsgrunni væri
það á valdi íslendinga, að ákveða
hvort þar væri herstöð eða ekki.
íslenzkir stjórnmálamenn sem sam-
V.