Sunnudagur fylgirit Þjóðviljans - 22.03.1964, Qupperneq 4

áttu sjálfir vaði og stangir,
en ekki eins góðan útbúnað
og Látramenn.
1 Bæjarbjargi þurfti að
ganga niður í bjargið og síga
þar, og bera fuglinn þaðan
upp á brún — það gat tekið
á taugarnar.
Hvannagjá í Heiðnu-
kinn
Við höfðum þá Hvannagjá,
hún er þar sem bjargið er
hæst á Heiðnukinn, utan við
Djúpadal. Þar er gengið all-
langt niður, síðan farið eftir
svonefndum gangi nokkuð út
á við og þaðan sigið niður
30 faðma sig.
— Blessaður lýstu fyrir
mig bjargferðum.
— Það hefðu nú aðrir get-
að lýst þeim miklu betur og
sagt þér miklu meira en ég,
þeir sem mest stunduðu
þetta, en ég ætla að segja þér
frá einni bjargferð sem ég
var þátttakandi í.
Að fara niður í bjargið
meðan sól skín í það er bæði
erfitt og þýðingarlítið, en eft-
ir að skuggi kemur í bjargið
spekist fuglinn. Það var því
farið niður um fimmleytið
síðdegis. Venjulega var kom-
ið aftur upp á bjargbrún um
lágnættið, en þá flaug fugl-
inn frá í fæðuleit.
í það sinn er hér um ræð-
ir sigum við Jón Torfason,
mágur minn. Við sigum niður
í grasgang og gengum þar
um og fórum með brúninni á
grasganginum, en þar situr
fuglinn í aurflögum á stöll-
um og er þá stundum hægt
að snara hann án þess að
vera bundinn í vað. Þarna er
hver gnasgangurinn niður af
öðrum svo við færðum o'kkur
áfram niður.
Vornótt f Látra-
bjargi
Mig minnir að við værum
komnir niður í þriðja gang
um lágnættið, þegar tími var
kominn til þess að fara upp.
Við ræddum þá um hvort öll
þessi leið upp á bjargbrúnina
borgaði sig — og ákváðum
að halda út nóttina í bjarg-
inu. Við héldum svo áfram,
þótt færra væri nú um fugl
í bjarginu en venjulega. Áður
en lauk vorum við komnir
það langt niður í bjargið að
þraut sextugan vað, sem við
höfðum fest um stein eða
bjargnibbu á grasganginum
þar sem við byrjuðum fugla-
tekjuna. Þá var komið undir
morgun og sólin komin í
bjargið.
Þegar við ákváðum að
hætta var mikið verk fyrir
hendi: að koma öllum fuglin-
112 — SUNNUDAGUR
um upp bjargið, upp undir
drátt, þ. e. á ganginn sem
við byrjuðum á.
80 punda byrðar
í bjarginu
Venjan var þegar borið var
upp bjargið að hafa 40 fugla
í byrði. Það voru 10 fuglar
í hvorum enda kippubandsins
og bornar tvær kippur I bak
og fyrir og krosslagðar á
bakinu. Fuglinn er talinn til
jafnaðar 1 kg., svo venjuleg-
ar byrðar voru um 40 kg.
Við urðum að draga okkur
upp í hvern gang af öðrum.
Við pressuðum okkur við
þetta upp á efsta gang. Við
höfðum ekki bragðað vott né
þurrt frá því kvöldið áður —
og hvergi var vatn að fá í
bjarginu. Eg át súrblöðkur
og hvannir við þorstanum,
en það gerði eiginlega illt
verra.
Það var brakandi sólskin
og steikjandi hiti í bjarginu
og við því eins fáklæddir og
unnt var.
Þegar við höfðum lokið við
að bera fuglinn saman og
láta hann í kippur var óþarfi
að við værum báðir niðri, því
létt var að láta kippurnar í
augað á vaðnum. Eg sagði
því við Jón:
— Lofaðu mér að fara upp
á undan, ég er svo þyrstur.
„Gefið mér að
drekka!“
Þegar ég svo var kominn
upp í ganginn til þeirra
stundi ég upp: — Gefið mér
að drekka, og mun hafa ver-
ið óskýr í máli. Þeir voru
með eina sýruflösku, og ég
setti hana á munninn og
teigaði, — en ég vissi að Jón
þurfti engu síður að drekka
þegar hann kæmi upp, svo ég
stillti mig um að ljúka úr
flöskunni.
Þegar lokið var við að
draga fuglinn kom Jón upp
síðastur. Þá lögðu allir byrð-
ar á herðar og báru fyrst
eftir gangi — sem mér fannst
til að byrja með nokkuð tæp-
ur, áður en ég komst upp á
lag með að ganga hann rétt.
Á brún sligaðist maður. Eg
vissi af vatnspolli, lagðist á-
fram og þambaði vatnið. Svo
lagðist ég fyi'ir — og þá
rann vatnið upp úr mér!
„Þetta var versta
ferð...“
Við fórum svo f tjaldið,
hituðum kaffi og hvíldum
okkur vel, en sofnuðum ekki.
Síðan var lagt af stað aftur
niður I grasganginn og borin
hver ferðin af annarri upp
þar til allur fuglinn var kom-
inn upp á bjargbrún. Þá mun
hafa verið komið nær hádegi.
Næst var setzt við að skipta,
því hver reiddi sinn afla af
bjargbrún. Hestarnir voru
tjóðraðir þarna skammt frá,
en nóg gras er á bjarginu.
Við munum að venju hafa
lagt af stað kl. 10 árdegis frá
Kollsvík og komum nú þang-
að heim kl. 7 síðdegis daginn
eftir, — án þess að taka
neina verulega hvíld og án
þess að sofna.
Þetta er versta ferð sem
ég hef farið. Þær voru alla
tíð erfiðar bjargferðirnar
þótt ekki væri lagt jafnhart
að sér og í þessari ferð.
— Kom aldrei neitt fyrir í
þeim bjargferðum sem þú
fórst í, Júlíus?
— Nei, jú raunar, það hrap-
aði einu sinni maður. Það er
bezt ég segi þér frá því.
I Saxagjá
Eg var þá í Kollsvík og
hafði beðið Sigurð Guð-
mundsson bónda í Breiðavík
að taka mig með í bjargferð.
Þegar ég fékk skilaboð frá
honum lagði ég af stað með
hest, nesti og nýja skó.
Sigurður hafði þá fengið
lánaða Saxagjá hjá Látra-
mönnum. Á Látrahálsi sáum
við að það var þokurubbi á
bjargbrúninni, en héldum
samt áfram og tjölduðum á
bjargbrúninni. Sigurður sagð-
ist ekki fara niður í bjarg
meðan blautt væri. Við héld-
um því kyrru fyrir til kvölds.
Þá kemur sólskin, en okkur
þykir orðið of áliðið dags til
þess að fara niður. í bjargið
en Sigurður segir:
— Við skulum labba inn á
Sveltinn (sem er milli Saxa-
gjár og Hvanngjár) og vita
hvort við sjáum fugl nærri
brún, sem við getum náð til
með stuttu sigi.
Sigurður fer svo af stað
með tvær stangir og ég á
eftir honum með vað, en hin-
ir þrír sem með okkur voru
urðu eitthvað síðbúnari frá
tjaldinu.
Steypist framaf
bjargbrúninni
Þegar við komum inn eftir
labbar Sigurður fram að
bjargbrúninni og ætlar að
líta framaf. En í því hann er
að koma fram á brúnina veit
ég ekki fyrri til en hann
steypist framyfir sig og —
fram af bjargbrúninni!
Mér verður fyrst fyrir að
líta um öxl til að sjá hvað
hinum liði, en leiti bar á milli
svo ég sný til baka, en þá
komu þeir og sagði ég þeim
hvað orðið hefði.
Við töldum Sigurð af, en
fórum þó tveir fram á brún-
ina og horfðum niður. Þá sá-
um við hann og heyrðum til
hans — á grasnefi á að gizlta
5—6 metra fyrir neðan brún-
ina. Hann liggur fremst á
grasnefinu á grúfu, með
hendurnar grafnar niður £
svörðinn en fætur fram á
brún.
Við sigum tveir niður til
hans. Bekkur þessi var ekki
breiður og auk þess afslepp-
ur. Við náðum til hans, en
hann þoldi ekki að hreyfa sig
og kom varla upp orði, svo
við sátum og héldum í hann.
Bundum hann
í vaðinn
Þegar hann var farinn að
jafna sig segir hann okkur
frá, að þegar hann ætlaði að
horfa fram af bjarginu hafi
hann stigið í holu sem var
hulin í grasflókanum á bjarg-
brúninni og hann því steypzt
framaf. Fyrst hafði hann
kom niður á herðarnar á
grasnefinu í bjarginu, síðan
tekið eitt kast og komið þá
niður á grúfu og getað grip-
ið í grasið og stöðvað sig, en
fyrst eftir höggið þegar hann
kom niður átti hann bágt
með andardrátt.
Eftir nokkurn tíma lætur
hann okkur styðja sig upp að
bjarginu og jafnaði sig þar
nokkuð áður en farið var að
draga hann upp. Við reynd-
um að fara eins gætilega með
hann og við gátum, bundum
hann í vaðinn og biðum með-
an hann var dreginn upp. Svo
fórum við upp, en litum nið-
ur aftur og sáum þá hvar
önnur fuglastöngin hafði
stungizt í aursvað á stallan-
um og fórum því niður og
sóttum hana.
„Nú skulum við
fara niður“
Svo fórum við í tjaldið og
lágum í því um lágnættið. Þá
segir Sigurður:
— Nú gkulum við fara nið-
ur.
— Ertu nokkur maður til
þess? spyrjum við.
— Jú, jú, svarar hann.
Svo fórum við niður í
bjarg og vorum niðri þar til
sól var komin 1 bjargið. Þá
fórum við upp og hvíldum
okkur meðan sólin var. Svo
fórum við aftur niður í
bjargið næsta kvöld og nótt.
Fáir myndu hafa gengið í
spor þessa manns, að fara
aftur í bjarg nýbúinn að
hrapa í því.
Sigurður átti samt ekki
langt líf fyrir höndum; hann
Framhald á bls. 118.