Vísbending - 10.09.1984, Qupperneq 3

V'ISBHN'LJINCj
3
Erlendar lántökur
Hagkvæm myntsamsetning getur sparað mikinn vaxtakostnað
Vextir á 6 mánaða lánum á Euromarkaði (LIBOR-vextir)
(vextir í lok mánaðar, meðaltöl, % á ári)
197A-78 1979-83 jan.-júl 1984
Bandaríkjadollari 8,27 ’ < 13,26 11,40
Þýskt mark 5,46 8,43 6,30
Yen 7,91 7,83 6,47
Svissneskur franki 4,32 5,46 4,20
Franskur franki 11,93 15,74 14,61
Sterlingspund 12,61 13,36 9,69
Heimild: WFM, Morgan Guaranty Trust
Að stýra erlendum skuldum
Sívaxandi áhersla er nú lögð á
hagræðingu erlendra skulda meðal
hinna ýsmu þjóða. í Visbendingu 12.
september sl. var greint frá
skuldastýringu Dana og Svía en
einnig má í þessu sambandi benda á
grein um erlendar lántökur í
Vísbendingu 9. maí sl. Skuldugu
þjóðirnar I Suður-Ameríku hafa verið
að þróa nýjar leiðir til að draga úr
skuldabyrðinni. Er þar um að ræða
samninga um ný lán þar sem fyrstu
árin eru afborganalaus og aðeins
vextir eru greiddir, ný lán með
lengri lánstíma en eidri lánin og
lán þar sem vaxtagreiðslur eru lægri
en á eldri lánum.
Ný og breytt myntsamsetning er
önnur leið til að minnka
greiöslubyrðina og vaxandi áhersla
er lögð á þessa leið. 1 ágústhefti
World Financial Markets var ítarleg
grein um skuldastýringu í
þróunarlöndunum en World Financial
Markets (WFM) er rit sem bandaríski
bankinn Morgan Guaranty Trust gefur
út og nýtur það mikillar virðingar í
fjármálaheiminum. Hér verður að
nokkru gerð grein fyrir upplýsingum
sem settar eru fram í World
Financial Markets en einnig er
fjallað um íslenskar aðstæður
sérstaklega.
Skuldastýringaraðferðir þær sem
hér er um rætt eiga jafnt við um
fyrirtæki, hvort sem þau skulda
lítið eða mikið, og um opinbera
aðila.
Dollaravextir hafa undanfarin
ár verið t-alsvert hærri en vextir á
gjaldmiðlum eins og yeni, þýska
markinu og svissneska frankanum (sjá
töflu). Þessi vaxtamunur hefur
aukist síðustu misserin og
raunvextir 1 Bandaríkjunum gætu enn
hækkað í samanburði við vexti í
samkeppnislöndunum ef Bandaríkjamenn
þurfa áfram að afla jafnmikils fjár
á erlendum markaði og þeir hafa
þurft undanfarið. Um 80-85% af
erlendum skuldum skuldugu ríkjanna í
Suður-Ameríku eru miðaðar við
dollara. Ljóst er að skuldabyrði
þessara þjóða hefði minnkaö verulega
ef þær hefðu dreift skuldum sínum á
fleiri myntir. Federal Reserve Bank
í New York birti í fyrra greinargerð
um erlendar lántökur þeirra
þróunarlanda sem ekki eru
olíuútflytjendur. Þar var komist að
þeirri niðurstöðu að vaxtabyröi
þessara ríkja hefði verið samtals um
A,5 milljörðum dollara lægri ef
skuldirnar hefðu ekki eingöngu verið
miðaðar við dollara og þessi ríki
hefðu tekið lán sín á árunum 1979
til 1982 að tveimur þriðju I
dollurum og einum þriðja í öðrum
myntum. Þetta er vegna þess að
skuldir í ýmsum myntum bera lægri
vexti en dollaraskuldir. Auk þess
hefðu skuldirnar í árslok 1982 verið
11,5 milljörðum dollara lægri vegna
gengishækkunar dollarans. Sparnaður
þessi hefði um það bil tvöfaldast
hefðu skuldir einnig verið
endurfjármagnaðar I sömu
mynthlutföllum í stað þess að taka
ný lán eingöngu í dollurum. Þó
verður að taka tillit til þess að
gert var ráð fyrir því að þessi nýja
myntsamsetning hefði engin áhrif á
| "accelerator") lítil. Markaðurinn
geti ekki starfað óhindrað vegna
íhlutunar margs konar þrýstihópa og
hins opinbera. Óvissa í
fjármálaheiminum aukist af þessum
sökum og við þetta dragi úr
möguleikum margra ríkja í Evrópu til
að örva framleiðslustarfsemi og
minnka atvinnuleysi.
í Bandaríkjunum er skipan
viðskiptalífsins að mörgu leyti með
öðrum hætti. Kostir
sérhæfingarinnar njóta sín hvergi
betur vegna þess hve markaðurinn er
stór. Kauptaxtar - eða raunar
vinnulaun - aðlagast hratt að
breyttum aðstæðum á vinnumarkaöi -
hvort sem er vegna nýrrar tækni eða
tilflutnings á starfsemi á milli
landssvæða. Skattar eru lægri,
einkum jaðarskattar og skattar á
eignatekjur. Frjálsræði á
fjármálamarkaði hefur verið aukið og
áhættufé er til reiðu ef ný tækifæri
til framleiðslu og hagnaðar bjóðast.
Aðvaranir í ársskýrslu GATT
í ársskýrslu GATT er einnig
minnt á að víða um lönd hefur frelsi
í utanrikisviðskiptum verið skert og
á það við bæði um Evrópu og
Bandaríkin. Að sögn GATT hefur
dregiö úr frelsi til verslunar með
landbúnaðarvörur, rafmagns- og
rafeindatæki til heimilisnotkunar,
bíla, vefnaöarvöru, kopar og stál.
Takmarkanir á utanríkisviðskiptum
hafa einkum beinst að Japönum og
þróunarríkjum, en hömlur hafa einnig
verið lagðar á viðskipti vestrænna
ríkja, til dæmis hafa viðskipti með
stál og landbúnaðarframleiðslu verið
takmörkuð.
f skýrslu GATT segir að
augljóst sé að draga muni úr
fjárfestingu i útflutningsgreinum
almennt þegar nánast hvaða
atvinnugrein sem er geti komið í veg
fyrir innflutning á sínu sviði til
að vernda eigin hag. Fjárfestingu
sé beint í heimagreinar sem oft séu
ekki eins arðbærar og
samkeppnisgreinar og hagvöxtur geti
því farið þverrandi af þessum sökum.