Vísbending - 12.12.1984, Blaðsíða 1

VISBENDING
VIKURIT UM ERLEND VIÐSKIPTl OG EFNAHAGSMÁL
49.2 12. DESEMBER 1984
Gjaldeyrismarkaður
Ástæða er til að vera viðbúinn skjótum breytingum á gengi
Saga af gjaldeyrismarkaði
í síðustu viku hækkaði gengi
Banda ríkjadollara gagnvart þýsku
marki í DM 3,1175 en lækkaði síðan
nokkuð aftur. Taflan sýnir gengi
dollarans gagnvart fjórum helstu
gjaldmiðlum í hápunktinum 3. des-
ember og síðasta lágpunkti, 7. nóv-
ember sl.
Gengi dollarans
gagnvart 3.desember84 7.nóvember84
þýsku marki 3,1175 2,9102
svissneskum franka 2,5653 2,3995
yeni 248,12 240,58
sterlingspundi') 1,1948 1,2768
*) Verö á pundi í dollurum
Hafði dollaragengið haldist á milli DM
2,91 og DM 2,96 frá nóvemberbyrjun
er það tók að hækka þann 19. nóv-
ember. Kom sú hækkun spámönnum á
gjaldeyrismarkaði í opna skjöldu enn
einu sinni og skal nú greint frá hluta
þeirra uppiýsinga sem móta skoðanir
þeirra.
Mánudaginn 19. nóvember voru
birtar neyslutölur (bandarískar) fyrir
október. • Sýndu þær 0,1% minni
einkaneyslu en í fyrri mánuði og þóttu
auka mjög líkur á að framleiðsla á
síðasta fjórðungi ársins yrði í lægri
kantinum. Þriðjudaginn 20. nóvember
voru forvextir í Bandaríkjunum lækk-
aðir um 0,5% í 8,5%. Þann dag var
einnig birt ný áætlun um þjóðarfram-
leiðslu (í Bandaríkjunum) á þessum
ársfjórðungi. Sýndi nýja áætlunin
lækkun í 1,9% frá 2,7% í síðustu
áætlun og hefur framleiðsla ekki aukist
minna á ársfjórðungi síðan á síðasta
fjórðungí 1982. Þá voru einnig birtar
tölur um minni hagnað fyrirtækja og
færri nýjar íbúðir sem framkvæmdir
hefðu hafist við. Miðvikudaginn 21.
nóvember birtust tölur um mikla
lækkun í pöntunum á varanlegum
neysluvörum og um 0,4% hækkun
neysluvöruverðs í október. Auk þess
var greint frá því að peningamagn M1
hefði minnkað og væri því alveg með
fninnsta móti með tilliti til þess
markmiðs að halda aukningunni á milli
4% og 8% á ári. Þykja þessar fréttir
allar benda til lækkandi gengis dollar-
ans. Engu að síður hækkaði gengi
dollarans úr DM 2,99 mánudaginn 19.
nóvember (þegar gengi var ekki skráð
hér á landi vegna breytingar) í DM
3,034 í lok vikunnar.
Gjaldeyrisstýring
Þessi saga er rakin hér til að leggja
áherslu á það hve erfitt er að spá fyrir
um breytingar á gengi helstu
gjaldmiðla. Aðeins örfá íslensk fyrir-
tæki hafa tök á að taka þátt í viðskiptum
á alþjóðlegum gjaldeyrismarkaði og
notfæra sér þær tryggingar í gengis-
málum sem bjóðast þar. Hin hafa tæpast
um annað að velja en að skipta við-
skiptum sínum á fáeina gjaldmiðla til að
dreifa áhættunni og draga úr hættunni á
gengistapi.
Nýlega var greint frá rekstri tveggja
togara hér á landi. Kaup á öðru skipinu
höfðu verið fjármögnuð með láni í
dollurum en kaup á hinu með láni í
sterlingspundum. Eru áhvílandi skuldir
fyrrnefnda skipsins nú langt umfram
tryggingarverðmæti vegna mikillar
hækkunar á gengi dollarans. Rekstur
þess síðarnefnda gengur betur þar sem
gengi pundsins er nú fremur lágt,
a.m.k. gagnvart dollara.
Frá sjónarmiði gjaldeyrisstýringar
voru þó hvorug kaupin fjármögnuð á
æskilegan hátt þótt tíminn hafi nú leitt í
ljós að annar aðilinn hafi verið heppinn
(a.m.k. til þessa) en hinn óheppinn
(enn). Báðir aðilar tóku óverjandi
áhættu með því að fjármagna kaup á
heilu skipi með lánum aðallega í einni
erlendri mynt. Jafnvel þótt tekjur
sjávarútvegs séu að miklu leyti í
dollurum er of langt gengið að fjár-
magna skipakaup eingöngu með lánum
t' dollurum.
Á sama hátt verður að vara ein-
dregið við þeirri freistingu að taka of
mikil lán í „sterku“ Evrópumyntunum
svissneskum franka, gyllini og þýsku
marki. Þessi lán virðast mun ódýrari en
lán í dollurum, pundum eða Norður-
landamyntum vegna lágra vaxta. Hins
vegar fylgir „sterku“ Evrópumynt-
unum svo mikil gengisáhætta að þau
eru ekki eins ódýr og virðist við fyrstu
sýn. Ef gengi dollarans tekur að falla er
líklegt að gengi marksins, gyllinis og
svissneska frankans hækki mest og þá
er vaxtamunurinn á milli þessara
mynta og dollara (um 3,5% á milli
marks og dollara og um 4,5% á milli
svissnesks franka og dollara) ekki lengi
að hverfa. Því verður að teljast hag
kvæmast þegar lengra er litið að dreifa
erlendum lánum á fáeinar myntir þótt
greiða verði heldur hærri vexti af slíku
körfuláni heldur en láni í svissn-
eskum frönkum. Erfiðara er að segja
til um hagkvæmustu samsetningu; hún
ræðst að nokkru leyti af öðrum er-
lendum viðskiptum lántakandans. Sem
dæmi má benda á myntirnar fjórar sem
miðað er við í frásögn af „Erlendum
vöxtum" annars staðar í blaðinu þótt
þar sé engan veginn reynt að sýna bestu
samsetningu.
Efni:
Gjaldeyrismarkaður 1
Evrópska gjaldeyriskerfið 2
Frjáls gjaldeyrisviðskipti á isiandi 2
Innlent yfirlit 4-5
Erlendir vextir 7
Svíarselja bréf undir LIBID 8
Töflur:
Krossgengi 7
Euro-vextir 8
Gengi helstu gjaldmiðla 8
Gengi íslensku krónunnar 8