Vísbending - 12.12.1984, Blaðsíða 6

VÍSBENDING
6
Erlendir vextir
Veruleg hækkun á erlendum lánskostnaöi vegna gengislækkunar
Hækkunin jafnast út þegar
lengra er litið
í Vísbendingu þann 21. nóvember sl.
var gerð grein fyrir þróun vaxta-
kostnaðar vegna erlendra lána það sem
af er þessu ári. í frásögninni, sem bar
yfirskriftina „Erlendir vextir“, var
gerð gjein fyrir vöxtun á lánum í
dollurum, svissneskum frönkum, þýsk-
um mörkum og yenum, en einnig var
að finna upplýsingar um kostnað'vegna
lána í hverjum tveimur þessara mynta
svo og öllum fjórum. Var miðað við
fyrstu 10 mánuði þessa árs en vaxta-
tölurnar umreiknaðar til ársvaxta.
Reyndist lán tekið um síðustu áramót
í öllum myntunum fjórum í jöfnum
hlutföllum (þ.e. fjórðungur í hverri
mynt) hafa borið 6,2% vexti umfram
innlent lán, verðtryggt með lánskjara-
vísitölu en án vaxta.
Vegna gengislækkunarinnar þann
19. nómveber sl. hefur orðið gífurleg
hækkun á erlendum lánskostnaði séu
fyrstu 11 mánuðir þessa árs bornir
saman við fyrstu 10 mánuðina. Þessi
hækkun á kostnaði vegna erlendra lána
umfram innlend lán jafnast að sjálf-
sögðu út á næstu mánuðum er innlend
lán taka að hækka vegna hækkunar
lánskjaravísitölu, en ekki er búist við
að verulegar breytingar verði á gengi
krónunnar á næstu mánuðum. Töl-
urnar fyrir mánuðina janúar til nóv-
ember 1984, sem birtar eru hér, verður
því að taka með nokkurri varúð af
þessari ástæðu.
Erlendurog innlendur
vaxtakostnaður
Sá erlendi vaxtakostnaður sem hér
Evrópska gjaldeyriskerfið, EMS, frh.
sem fjármagnsflutningar eru frjálsir.
Enn um Ecu
Eins og fyrr segir hefur notkun á Ecu
breiðst út hraðar en nokkur þorði að
vona. Kostir þessarar samsettu myntar,
bæði sem mælieining á verðmæti og
sem verðmæti í sjálíu sér, eru að gengi
Ecu er mun síöðugra en gengi nokk-
urrar einnar myntar sem völ er á.
Útgáfa Euroskuldabréfa í Ecu er nú hin
þriðja mesta, næst á eftir Bandaríkja-
dollara og þýsku marki: ítalir munu
miða allt að helming alls útflutnings síns
við Ecu. F>á hefur Efnahagsbandalagið
sjálft nýlega selt Ecu-skuldabréf að’
andvirði 11 milljóna dollara sparendum
er fjallað um er reiknaður með eftir-
íarandi hætti (sjá einnig Vísbendingu
21. nóvember 1984). Miðað er við að
tekið sé lán að fjárhæð 100 í upphafi
ársins. í hverjum mánuði eru reiknaður
áfallnir vextir. Síðan er höfuðstóll með
áföllnum vöxtum færður upp með
hækkuninni á viðkomandi gjaldmiðli í
krónum á tímabilinu. Að lokum er
hækkun höfuðstóls vegna áfallinna
vaxta og gengisbóta borin saman við
hækkun innlends láns sem verðtryggt
er miðað við Iánskjaravísitölu en ber
enga vexti.
Tölurnar um erlenda vexti geta því
er fram líða stundir bæði komið til
góða þeim er hyggjast taka erlend lán
og vilja glöggva sig á væntanlegum
kostnaði og þeim er vilja bera saman
innlend og erlend lán. Pótt nú séu í
þessari nýju röð aðeins tvær tölur fyrir
erlend lán í dollurum, svissneskum
frönkum, þýskum mörkum og yenum,
þ.e. tölur fyrir janúar til október 1984
og janúar til nóvember 1984, má samt
draga af þeim nokkrar ályktanir. Fyrri
í Bandaríkjunum. öll þessi þróun hefur
átt sér stað án þess að evrópsku
seðlabankarnir hafi gert mikið til að
greiða fyrir henni. Raunar hefur þýski
seðlabankinn verið þyngstur allra í
taumi enda má með sanni segja að
Þjóðverjar hafi minnstan hag Evrópu-
þjóða af útbreiðslu Ecu og jafnvel óhag.
í greinargerð Helmuts Schmidts sem
minnst var á hér að framan og birtist í
ágúst sl. var fjallað um framtíð Ecu sem
sameiginlegs gjaldmiðils EBE-land-
anna og hugsanlegar leiðir til frekari
útbreiðslu án breytingar á Rómar-
sáttmálanum. Hugmyndir Schmidts
byggjast á því að kaup og sala á Ecu
verði gefin algerlega frjáls í öllum
löndum EBE (þ.e. „fully convertible").
talan, 6,2% fyrir jan.-okt. 1984, var
reiknuð rétt fyrir gengislækkun er
raungengi krónunnar var orðið allhátt.
Því mátti búast við að sú tala væri lægri
en staðist gæti til lengdar. Síðari talan,
25,2% fyrir jan.-nóv. 1984, er hins
vegar augljóslega alltof há og mun fara
lækkandi á næstu mánuðum. Erlendu
vextirnir eru reiknaðir eftir LIBOR
vöxtum á viðkomandi myntum að
viðbættu 1% vaxtaálagi. Virðist ekki
óraunhæft að líta svo á að raunvextir á
nýjum erlendum lánum (meðaltal of-
angreindra fjögurra mynta) séu á milli
8% og 12% (að meðtöldu vaxtaálag-
inu). Gengisbreytingar á erlendum
gjaldeyrismarkaði hafa veruleg áhrif á
erlenda vexti hér á landi og því er ekki
raunhæft að meta raunvexti á erlend-
um lánum hér á landi eftir raunvöxtum
í þeim löndum sem lánin eru tekin.
Varðandi raunvexti í öðrum löndum
má benda á töfluna um verðbólgu,
viðskiptajöfnuð og raunvexti á öðrum
stað í blaðinu.
Ecu yrði þannig undanþegið öllum
takmörkunum sem kunna að vera í gildi
í gjaldeyrisviðskiptum í einstökum
ríkjum. Þá verði gerður að engu
munurinn á Ecu í viðskiptum opinberra
aðila og einkaaðila. Utgáfa Ecu og
stjórn færist síðan markvisst í hendur
„European Monetary Co-operation
Fund“ sem þá yrði að vissu leyti sam-
bærilegur við bandaríska seðlabankann.
Þannig skiptir sameining Ecu í opin-
berum viðskiptum og einkaviðskiptum
meginmáli vegna þess að eftir sam-
eininguna fer Ecu-magnið sjálft að
skipta máli en ekki aðeins peninga-
magnið í hverju aðildarlandi EMS.
Erlendir vextir
umfram hækkun lánskjaravísitölu
Janúar til nóvember 1984, umreíknaðir til árshraða í %
dollarar dollarar 42,4 sv. frankar þýskmörk
sv. frankar 27,5 12,8
þýsk mörk 30,2 15,4 18,1
yen 32,7 20,1 22,8
Allar myntir saman, fjóröungur (hverri: 25,2%