Frjáls verslun - 01.08.1940, Blaðsíða 2

* * *
FLOKKAR, klíkur og KYRRSTAÐA
í sambandi við umræður þær í öllum aðal-
blöðunum, sem nýlega hafa farið fram út af
grein Björns Ólafssonar um bæjarmál Reykja-
víkur, hefir stjórnmálaritstjóri Vísis, Árni
Jónsson frá Múla, ritað eftirtektarverða grein,
sem hann nefnir „flokkar og klíkur“. Gerir
hann þar að umtalsefni þann hugsunarhátt,
sem orðinn er rótgróinn innan allra stjórn-
málaflokka hér á landi, að enginn megi ó-
straffaður láta í ljós neitt það, er ekki fylgir
þeirri línu, sem flokkstjórnirnar vilja vera
láta. Grein sú, er Björn Ólafsson ritaði um
bæjarmálin og vakið hefir almenna athygli,
var hlutlaus og rólega skrifuð, með það eitt
fyrir augum að finna hvar veilurnar lægju, og
hvað hægt væri að gera til bóta. Greinin var
rituð út frá sjónarmiði manns, sem vill gera
sér grein fyrir hvernig hlutirnir standa, hvort
sem hans eiginn flokkur á í hlut eða aðrir. En
þetta er nýlunda í íslenzkri nútíma þjóðmála-
baráttu. Árangurinn varð sá, að hagfræðingur
bæjarins var látinn ráðast á hann í aðalblaði
flokksins, Morgunblaðinu, þar sem var ausið
yfir hann óhróðri og persónulegum svívirðing-
um, og honum gefið til kynna, að menn eins
og hann ,,eigi ekki að leyfa sér að ræða um
mikilsvarðandi mál opinberlega, og því síður
að gera kröfu til að vera teknir alvarlega".
Flestir borgarar bæjarins munu hafa verið á
einu máli um það, að grein hagfræðingsins var
ekki rituð út frá þeirra sjónarmiði. Flestir
munu hafa litið á hana sem ógáfulegt og rök-
semdasnautt frumhlaup, sem bezt hefði verið
geymt í skúffu bæjarhagfræðingsins ásamt
öðrum verkum hans undanfarin ár, sem borg-
ararnir hafa orðið lítið varir við.
í sambandi við þetta ritar Árni Jónsson svo
í grein þeirri er áður getur. Eru hér teknir
kaflar úr grein hans:
„Greinar Björns Ólafssonar um bæjarmál-
efni Reykjavíkur hafa vakið mikla athygli,
ekki sízt fyrir það, að þær eru djarfmannleg-
ar ritaðar en almennt tíðkast nú á dögum.
Menn eru orðnir svo vanir því, að farið sé
eftir flokkslínum einum saman í öllu því, sem
ritað er í flokksblað, að nýlunda þykir, ef út
af er brugðið. Sumir vilja jafnvel ganga svo
langt í þessari línudýrkun, að þeim þykir það
ganga goðgá næst, ef stuðningsblöð núverandi
ríkisstjórnar birta nokkuð, sem ekki er í hinum
eina sanna þjóðstjórnaranda. Það er eins og
menn séu búnir að gleyma því, að til er gamalt
orðtak: sá er vinur, sem til vamms segir. Það
er eins og til þess sé ætlazt, að flokkar sam-
anstandi af tómum páfagaukum, sem þurfi
ekki að kunna nema svo sem tvær setningar:
allt í lagi — já og amen, ef eitthvað ber á
góma, sem snertir viðkomandi flokk.
Þjóðinni er áreiðanlega bezt borgið með því,
að hver skynbær og heiðarlegur maður geti
látið í ljós skoðanir sínar án allrar þvingun-
ar“. „---------Það er til marks um það, á
hvaða braut við íslendingar erum í þessum
efnum, að það skuli vekja geysilega athygli,
að ákveðinn sjálfstæðismaður skuli skrifa
grein, sem að nokkru getur talizt fela í sér
gagnrýni á sjálfstæðismeirihlutann í Reykja-
vík. Blöð hinna flokkanna reka upp stór augu.
Og vissulega hefði þetta ekki getað gerzt í
hinum flokkunum“.
,,-------Hvað sem annars verður um sjálf-
stæðisfl. sagt, er ekki hægt að neita því, að
hann hefir frá öndverðu lagt minni bönd á
flokksmenn sína en hinir flokkarnir. Þetta er
í rauninni aðalsmerki flokksins“. ,,... Vjð
skulum hver og einn ástunda það, að segja
hispurslaust það, sem við teljum þjóð okkar
og bæjarfélagi fyrir beztu. Við skulum ekki
fylla okkur þeirri þröngsýni, að telja allar að-
finnslur af illum huga gerðar. Við skulum
láta okkur lynda að skiptar skoðanir séu um
einstök atriði og vera vinir og bræður fyrir
því. Við skulum umfram allt forðast að gera
flokkinn að klíku. Við þurfum ekki langt að
leita að klíkupólitíkinni og kúguninni. Vítin
eru til þess að varast þau“.
2
FRJÁLS VERZLUN