Frjáls verslun - 01.04.1952, Síða 5

minnast á nokkur atriði, án nokkurs tæinandi rökstuðn-
ings, þar sem mér finnst þau liggja svo ljós fyrir.
Það liggur fyrst fyrir að minnast á skattstigann og
persónufrádráttinn, en þessum þáttum er það eameigin-
legt, að þeir eru algjörlega komnir úr skorðum. Um
leið og tekjur hækka í krónutali, þá kemst skattgreið-
andinn í hærri skattstiga án tillits til þess, hvort lífs-
afkoma hans hefur breytzt til hins betra eða ekki. 1
þess'u felst bein skattahækkun, sem kemur í veg fyrir
eðlilega eignamyndun. Þetta kemur fram, þótt ekki sé
litið til þeirra æxla, er iskattstiganum fylgja, þ. e.
tekjuskattsviðauka og stríðsgróðaskatts, en nú er svo
komið, að þótt maður hafi, með tilliti til hækkaðs verð-
lags, sömu aðstæðu til að framfleyta lífinu og áður,
þá þarf hann nú að greiða stríðsgróðaskatt, en slíkt
kom ekki til greina, þegar lög um þann skatt voru
■sett, og er því skattgreiðandinn nú öllu ver settur en
áður. Sama er að segja um persónufrádráttinn. Hann
hefur ekki hækkað í hlutfalli við hina hækkuðu skatta
og verkar því sem enn aukin skattabyrði. Þessum und-
irstöðum skattaálagningarinnar hefur ekki verið breytt
í samræmi við breytt efnahagsástand.
Skattlagning hjóna er nú það atriði skattalaganna,
sem mest hefur verið rætt um að undanförnu. Kjósi
húsmóðirin frekar að vinna úti og hafa aðkeypta
heimilishjálp, þá ætti hún að greiða skatta af tekjum
sínum sem ein.staklingur, þó að frádreginni greiðslu
fyrir heimilishjálpina, svo ekki verði um tvær samkynja
skattlagningar að ræða á sömu tekjur. En sú húsmóð-
irin, sem eingöngu vinnur að heimilisstörfum, á einn-
ig að fá tekjur fyrir sína vinnu. Bezta úrlausn þessa
máls mun án efa vera sú, að skipta í einhverju hlut-
falli þeim tekjum, sem inn koma, milli hjónanna, og
iskattleggja þau síðan hvort í sínu lagi.
Við ákvörðun skatts ber að taka tillit til aldurs skatt-
greiðanda. Sá, sem kominn er yfir sjötugt og er að slíta
út síðustu kröftunum, á ekki að þurfa að greiða sömu
skatta og þrítugur maður við samskonar heimilisað-
stæður og með sömu laun. Á sama hátt væri og hægt
að taka tillit til heilsufars skattgreiðandans.
Þeir, sem leggja út á námsbrautina, þurfa oft að
sökkva sér í skuldir á námsárunum. Þann kostnað, sem
af náminu leiðir, á að vera hægt að fá að afskrifa á
fyrstu árunum eftir að námi lýkur. En hafi námsmað-
ur notið aðstoðar, t. d. fengið fæði, húsnæði og þjón-
ustu eða eitthvað af þessu endurgjaldslaust, þá ætti
þessi aðstoð að hafa í för með sér aukinn frádrátt fyrir
þann, sem aðstoðina lætur af hendi. Sama sjónarmið
ætti að sjálfsögðu einnig að gilda hafi aðstoðin verið
veitt í beinum peningagjöfum eða á einhvern annan
hátt. Til grundvallar þessu áliti liggur sú skoðun, að
námið er ekki aðeins hagkvæmt einstaklingnum, sem
námið stundar, heldur og þjóðfélaginu í heild, og kem-
ur það gleggzt fram í þeirri áherzlu, sem ríkisvaldið
leggur á menntun yfirleitt.
Ég get ekki skilizt svo við þessar hugleiðingar mín-
ar, að ég minnist ekki á það, að jafnrétti verður að
ríkja innan hvers skattaflokks, ef ég mætti nefna það
svo. Á ég við það misræmi, sem er á skattlagningu sam-
vinnufélaga annars vegar og annarra liliðstæðra fyr-
irtækja hins vegar. Löggjafarvaldið má ekki á þennan
hátt eða neinn annan skapa sumum fyrirtækjum betri
aðstöðu en öðrum samskonar. Öðru máli væri að gegna
með iðn- og iðjufyrirtæki þau, sem hægt var að veita
skattfrelsi fyrstu þrjú starfsárin, en það mátti aðeins,
ef um var að ræða iðn eða iðju, sem áður hafði ekki
verið starfrækt hér á landi, og er álitamál, hvort ekki
eigi að taka aflur í lög slíkt takmarkað skattfrelsi til
þess að ýta undir fjölbreyttari iðnað og iðju og með
því skapa aukna atvinnu.
ERLENDAR KAUPSTEFNUR
JtJNl—SEPT. 1952.
Padua, Italíu 7.—22. júní.
Bordeaux, Frakklandi 8.—23. júní.
Barcelona, Spáni 10.—30. júní.
London, Bretlandi 11.—2G. júní.
Sölusýning á gömlum listmunum.
Lille, Frakklandi 14.—29. júní.
Izmir, Tyrklandi 20. ágúst—20. sept.
Stokkhólmur, Svíþjóð 23. ágúst—7. sept.
St. Eriks-vörusýningin.
Frankfurt, Þýzkalandi 31. ágúst—4. sept.
Haust-vörusýning.
Bókadálkur
Árbók Landsbanka íslands fyrir árið 1950 er ný-
komin út. I bókinni er að finna geysimikinn og marg-
víslegan fróðleik um framleiðsluhætti og atvinnuvegi
landsmanna, svo og fjármál þjóðarinnar, Bókin skiptist
í eftirtalda aðalkafla: Inngangur; landbúnaður; útgerð
og sjávarvöruiðnaður; verklegar framkvæmdir og iðn-
aður; verzlun og samgöngur; verzlun við útlönd;
fjárhagur hins opinbera; verðlag, atvinnukjör o. fl.;
greiðsluviðskipti við útlönd; verðbréfamarkaðurinn;
vaxtakjör, útlán og innlán; seðlaveltan; og að lokum
reikningar bankans.
Bókin er 146 bls. að stærð, og útgefandi er ísafold-
arprentsmiðja h.f.
FRJÁLS VERZLUN
33