Frjáls verslun - 01.08.1970, Page 20

1B
Björgvin: Mjög hefur borið
á því að undanförnu að áhugi
sé geysimikill af hálfu hins op-
inbera og annarra á því að
styðja við bakið á íslenzkum
iðnaði. Er þá ekki hvað sízt
stefnt að auknum útflutningi
iðnaðarvarnings til að afla
gjaldeyris. Virðast iðnfyrirtæki
eiga nokkuð greiðan aðgang að
rekstrarlánum, m. a. úr hinum
stóra norræna iðnþróunarsjóði.
Ástæða er til að gleðjast yfir
vaxandi skilningi á vandamál-
um iðnaðarins. En þegar talað
er um hinn mikla áhuga á
auknum iðnaði og kröfur um
styrk til hans, er það gert með
það fyrir augum fyrst og fremst
að hann geti í auknum mæli
tekið við meginhluta aukins
framboðs á vinnumarkaðinum
næstu árin og í öðru lagi að út-
flutningur á iðnvarningi afli
nauðsynlegs gjaldeyris fyrir
þjóðarbúið. Þetta er auðvitað
rétt athugað. En, hjá mér vakn-
ar þá sDurning um hvort ekki
sé jafnframt óhyggilegt að
gleyma verzluninni og ætla
henni að berjast áfram í bökk-
um vegna rekstrarfjárskorts,
skattpíningar og verðlagsviðja.
KRÓVAN SEM r.R^ÐIST,
OG SÚ, SEM SPARAST.
Þessar ástæður ásamt mörg-
um öðmm torvelda svo mjög
heilbrigðan verzlunarrekstur,
haekvæm innkaun oe aukna
þjónustu, að til stórtjóns er
fvrir þjóðarbúið. Ég soyr:
Hvaða munur er á þeirri krónu,
sem eræðist veena hækkaðs
verðs á útflutningi okkar og
þeirri krónu, sem snarast við
haekvæmari vöruinnkauo til
landsins? Með hagkvæmum
innkaunum á ég v'ð að beztu
huesanleeu vörur fáist á hag-
kvæmasta verði á martaðnum
á hverjum tíma. Til bess að
þetta ineo-i takast, þurfa að
vera til fiárbaesleea sterk og
vel rekin innflutninesfyrirtæki,
sem hafa bolmagn til að annast
innkaun í stórum stíl og sæta
þar með beztu kjörum bæði
hvað snertir verð og vörugæði.
Á þessu hlutverki verzlunar-
innar er alltof lítill skilningur
bæði meðal almennings, banka-
valdsins og jafnvel æðstu
manna þjóðarinnar. Svo virðist
sem sú skoðun sé ákaflega al-
menn, að engin hætta fylgi því
að pína verzlunina endalaust,
sjúga úr henni allt rekstursíé,
skammta henni skít úr hnefa,
því þar sé af svo miklu að taka.
Þessi hugsun er ótrúlega lif-
seig, þótt að hennar tímar ættu
í rauninni að vera löngu liðnir.
Mörg dæmi mætti nefna um
meðferð hins opinbera á verzl-
unarmálum, en ég læt nægja að
nefna eitt. Fyrir nokkrum ár-
um var innflutningsfyrirtækj-
um heimilt að kaupa til lands-
ins fjöldamargar vörutegundir
með gjaldfresti, þ. e. e. s. er-
lendi seljandinn lánaði f. o. b.
verð vörunnar í 30-90 daga,
vaxtalaust í flestum tilvikum.
Þetta voru mjög góð kjör og
létti mjög undir með fjárvana
fyrrtækjum. Þegar svo harðnar
í ári 1967-1968 og draga þarf
úr innflutningi til að spara
gjaldeyri, var grinið til þess,
sem á þeim tíma mátti telja
eðlilega ráðstöfun, að banna
innkaup margra vörutegunda
með gjaldfresti Þetta var á sín-
um tíma skiljanlegt, en bannið
stendur enn, þótt gjaldevris-
forðinn sé nú meiri en nokkru
sinni fyrr. Hér er því vísvit-
andi verið að koma í veg fvrir
að hæpt sé að kaupa vmsar
nauðsvniavörur til landsins
rnoð havkvæmustn kjönjrn og
það barf víst ekki að taka
fram. að hér er hað novtand-
inn. sem verst verður úti. Ekki
veit ég. hvort jnnflutningur
mvndj aukast að marki. ef
banni hessu vrði aflétt. ef til
vill eitthvað fvrst í stað, en
hað mvndi fiiótt iafnast. hví
að hver fhdur inn meiri vömr
pn hann getnr self? Þvát,t fvrir
jtreVaðar t.iirannir okkar til að
fá bessn hanni aflétt. hefnr hað
pnn eVki teVÍ7.t. En að siálf-
söoðu verður enn brvsf á hetta
mál af fremsta rneoni, bar sAm
hér er um miög hvðingarmiVíð
atriði að ræða fyrir innflutn-
ingsfyrirtæki.
KPTl, FWTáir.s ÍUTT.T.T.
LATsmAVFFyTTTN. ALMENN
TOT.LAL/2RKKUN.
F.V.: Hvaða áhrif telur bú
að innganga fslands í EFTA
FRJÁLS VERZLUN
muni hafa á verzlun okkar og
viðskipti?
Björgvin: Frá sjónarhóli ís-
lenzkrar verzlunar er aðild ís-
lands að EFTA merkur áfangi.
Með aðild að EFTA eru sjónar-
mið frjálsrar utanríkisverzlun-
ar milli Islendinga og annarra
þjóða viðurkennd að nokkru og
frjáls íslenzk inn- og útflutn-
ingsverzlun tryggð að verulegu
leyti í nánustu framtíð. Það er
því mjög mikilsvert, að íslenzk
heildsölufyrirtæki hafi opin
augu fyrir þeim möguleikum,
sem EFTA aðild býður upp á,
bæði á sviði innflutnings og út-
flutnings.
Aðild okkar að EFTA hefur
þegar leitt til þess, að tollar á
vörum frá EFTA löndunum
hafa verið lækkaðir hér um
30%. Þar sem ytri tollar, þ. e.
tollar á vörum frá löndum utan
EFTA hafa ekki verið lækkað-
ir, nema að takmörkuðu leyti,
þá mun hér skapast nokkuð
misræmi í verði, sem mun leiða
til aukinna viðskipta okkar við
EFTA löndin. En vart verður
hjá því komizt að lækka einnig
ytri tolla að verulegu levti,
ekki sízt vegna þess, að tollar
munu almennt vera hærri hér
en í flestum öðrum löndum, að
minnsta kosti í Evrópu. Verði
ytri tollar ekki lækkaðir má
búast við, að það ástand, sem
skapast, hafi mjög neikvæð
áhrif á vörukaup okkar frá
sumum af okkar beztu við-
skiptalöndum, svo sem Banda-
ríkjunum, V.-Þýzkalandi og
Sovétríkiunum.
Að mínu áliti er ólíkleut, að
erlendir aðilar sækist eftir að
setia á stofn útibú hér á landi,
enda þótt EFTA samninpurinn
levfi slíkt. hvað heildverzlnn
og umboðsverzlun sneH.ir.
Markaðurinn hér er bað lítill,
að hæpíð er, að bað borei sig
fyrir erlenda aðila að legvja út
í kostnað við stofnun fvrir-
tækia hér. Margar aðrar ástæð-
ur koma og þar til, svo sem
þung skattlagning og ekki síst
hömlur á að flvtja hagnað úr
landi, ef einhver yrði.
SKIPTTLAG SAMTAKA
VER ZT ,T TN A RTNN A R
ÓLEYST VANDAMÁL.