Alþýðublaðið - 14.07.1970, Page 5

Alþýðublaðið - 14.07.1970, Page 5
Þriðjudagur 14. júlí 1970 5 hlaðið Útgefandi: Nýja ótgáfufélagið Framkvœmdastjóri: Þórir Sæmundssoa Bitstjórar: Kristján Bersi Ólafsson Sighvctur Björgvinsson (áb.) RrtstjórnarfuIItrúi: Sigurjón Jóhannsson Fréttastjóri: Vilhelm G. Kristinsson Auglýsingastjóri: Sigurjón Ari Si^urjónsson Frcntsmiðja Albýðublaðsins HEILBRIGÐISMÁL: Miklar framfarir á sviði krabba- meinslækninga Sióraukin hámslán Menntcjmálaráðuneytið hefur S'kýrt svo frá í frétta- lilkynningu, iað ríkisstjórnin hafi þegar ‘ákveðið, hvaða tillögur hún muni gera til næista Aliþingis uim fjárveitmgar til lánasjóðs námsmanna og til rekstr- er Háskóla íslands. Er um að ræða stórfellda aukn- ingu á hvorutveggja, svo að nemur tugum milljóna IkFÓnjci _ . , . . . . segir próejsor Erik Poppe, einn kunnasíi Scrahbameins- Það er emistakt, að rikisstjom iskuli 'taka sTíkar i , ókvarðanir sérstákleigia á miðju sumri, iþar siem venja i léfiTcSOlRQUr NöröUflSildð ér að fjalia lekki um fjárlagiatillögur fyrr en síðari hTuta ágústmánaðar í fyrisita lági. Þessi ákvörðun H ríkisstjórnarinnar, s'em tekin var fyrir nokkru, ber | því vott um, að sltjórnarfHokkarnir Títi sér'stökum aug'- gg um á nauð'syn þelste, að stórauknu fé verði veitt tiT 1 HáskóHanis oig tiT Tánasjóðs istúdenta. Telja verður E víst, að A'Iþingi muni samþykkja fi'TTögur þsssar, þeg- g lar það fjallar uim f.iárlög ársins 1971 seint á þessu i ári, en miklu Imáli 'skiptir bæði fyrir námismeun, ekki B feízt þá sem stunldla nám erlendis, að vita nú þegar i um ‘þesslar fyrirætlanir iog geta reiknað með þeim. E Er og ætTunin að greiða lán til stúdenta fyrr en ver- ið hefur til þes'sa. 1 fjárlögum líðandi árs er gert ráð fyrir 58 millj- T ón hlróna framlagi ríkissjcðs til lánasjóðsins, en þessi upphæð á nú að hæþka upp í 90,4 milljónir, eða um 22 milljónir króna. í ár er talið, að ráðstöf- unarfé sjcðsins sé 86 milljónir, en hækkar upp í 1 134,9 milljónir á næsta ári samkvæmt; ákvörðun- um ríkisstjórnarinnar. Um leið og þe'ssi mikla aukning verður á fjárveit'- ingu ríkissjóðs, vferða gerðar breytingar á lánakerf- inu samkvæmt tillöguim stjórnar lánasj óð'sins, en þar eiga meðal annarra sæti fúlTtrúar Btúdenta. Verður aðstoð fyrstu námsárin aukin frá því, sem verið he'f- ur ;og gerður minni munur á námsmönnuhi heima og terlendiB. Hinigað til hafa lán sjóðsins numið 53—-54% af umframfjörþörf nemenda, en munu ‘samkværnt hinni nýju skip’an verða 65—66%. Ríkisstjómin hefur í þessu máli gengið að öllum ^ óskum stjórnar lánasjcðs ísleizkra námsmanna og því stigið mikilvægt skref í átt til þess að búa eins veTiað námEimönnum hvað lán snlertir og sj óðsstjórn- in hefur farið fram á. Hefur stjórnin ekki aðeins stigið þetta skref til fulls, heldur tekið mólið fram fyrir öll önaur vandamál og veitt því sérstaka af- greiðslu, svo að unnt verði að koma hinni auknu aðstoð við námsmenn í flramkvæmd sem allra fyrst. Meðal annarra 'breytinga, sem gierðar verða u!m léið, ier sú, að afnuminn verður mismunur, sem gerð- ur hefur verið ó kynjum við mat á framfærslukos'tn- iaði. Þá á námslánaké'rfið framv'egis að ná til flúg- virkjan'ema erlendis og framhaldsnema í 'búfræðum, 'auk þess sem erfðastyrkir verða au'knii*. M!eð íþessutm ákvörðunum 'ríkiSstjómarinnar hefur verið .stigið mikillvægt sfcref til kjarabóta fyrir ís- len2!ka námsmenn. I I I I I I I I I : I I □ Er von til þess í náinni framtíð að takist að sigrast á krabbameini? Þetta var ein þeirra spurninga, sem spurð var, þegar lyflæknisdeildirnar í Basel voru heimsóttar. Svai’ið var alls staðar það sama: Innan 70 ára höfum við sigrað. Við spyrjum einn fremsta norska vísindamanninn á sviði krabbameins, prófessor dr. med. Erik Poppe forstöðumann einn iar deildar Radíumsjúkrahúss- ins í Noregi. Ég veit ekki hvort ég þori að vera j'afnbjartsýnn, svaraði próíessor Poppe. Ég er heldur ekki viss hvort maður getur spurt siíkrar spurningar og feng ið ótvírætt svar. í fyrsta- lagi er krabbamein ekki sjúkdómur með einnj orsök. Kra’bbamein er safnorð yfir fjölda sjúkdóma með mismunandi orsaikir. Það er álíka mi'kill munur á orsök beinkramarsjúkdóms á frum- sti'gi hjá ungum dreng og krabbameini í maga á eldri manni, eins og milli hrygg- skekkju og liðagi'gt'ar. Það, sem ég held að við lær- um fyrst og fremst, ef til vill á 70 árum, er að greina hina ýmsu tegundahópa frá hverjum öðrum á líkan hátt og við ger- um t.d. með smitsjúkdóma. Maður spyr oft um orsökina að krabbameini, heldur pró- fessor Poppe áfram. Á þessu sviði hafa rannsóknir getað s-aigt okkur miikið. Það gildir til dæmis um þann hóp, siem ég vil kalla þrálátt ertingarkrahha1 mein. Sérstaklega þekkt og það sem margir óttast er lungna- krabbi. í mörgum löndum hafa vísindamenn sannað, að mikil- vægasta örsök lungnaki’a'bba- meins eru reykingar. Það er enigín ástæð til að eía það, þeg- ar litið er á orsakasamhengið. Þetta getur maður sýnt svart á hvítu og þetta er yfirvöldum og almenningi sagt. En um leið breytast reykingar ekkert. Þær jafnvel aukast og auglýsingam- ar finnst mér sérlega slæmair. Og það er ekki mikið eftir af frískleik unga fóliksins hjá sjúklingunum með lungna- krabbamein. Hvað um pípu, sígairiettur, Prófessor Erik Poppe. skrotóbak og neftóbak? Það er tægast nakkur mun- ur með tilliti til hættunnar, það sem skiptir mali er magnið. En maður getur oftast aðgreint sígaT’c'ttureykingamenn frá pípu- og vindlareykingarmönn um með því, að sigarettureyk- ingamenn fá kr'abba langt niðri í lungum, en pípu- og vindla- menn fá aftur á. móti krabba ofarlega í barkanum. Ástæðan er sú, að sígarettureykinga- menn taka bæði dýpri og stærri smóka en liin'r. Þeir, sem nota snúss og neftóbak fá sitt krabba mein í munnholinu.- En hversu útbreitt er lungna krabbameinið? ★ LUNGNAKRABBI; MAGN OG TÍMI AÐGERANDI Það er vel kunnugt, að tíðn- in hefur aukizt stórlega. Það má reikna með. að tiundi hver stórreyki ngamaður muni fá lungnakrabbamein, ef viðkom- 1 andi deyr ekki af öðrum sjúk- dómum.áður en krabbinn nær að breiðast út. Ef allir réyk- ingamánn lif'a nógu lengj munu, þeir ía lungnakrabba, það ei’ jafnöruggt og að mús fær húo- krabba, ef hún er pensl'uð með tjöru nógu lengi. Og raykiiiga- maðurinn getur einnig fengið hjartasjúkdóma og þá fer fr’aim eins konar samkeppni miní tveggja sjúkdóma, þar sem um sömu orsökina er að ræða og þá er það spurning um hver vinnur og fær heiðurinn af því að taka lifið frá viðkomandi'.: f báðum tilfellum er það magn-' ið og tímalengdin, 'sem ræður úrslitum. Þess vegna er það svo sorglegt að sjá ungt fólk byrýa að reykja. Áður en byrjað er hefur enginn, minnstu ánægju af reykingum. Það er hægt að nefna marg- ar ólíkar tegundir af krabba- meini, sem eru afleiðing lang'- varandi pkrings. Ég vil nefna Framh. á bls. 14

x

Alþýðublaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.