Alþýðublaðið - 27.12.1971, Side 7

rXiÍKVOT
SMSMS>
Útg. Alþýðuflokkurinn
Ritstjóri:
Sighvatur Björgvhrsson'
NÚGtFST
ÞEIM NÆDI
Þingmenn eru nú í jólafríi og hlé á
fundum Alþingis Mun það ekki taka aft-
ur til starfa fyrr en um 20. janúar n.k.
Síðustu vikur fyrir jól voru mjög
annasamar á Alþingi. Eftir að lítið sem
ekkert hafði heyrzt frá ríkisstjórninni
lengi fram eftir vetri kom hún þessa síð-
ustu daga fram með hvert stórmálið á
fætur öðru, — Framkvæmdastofnun, al-
mannatryggingar, stórvægilegar skatta-
þreytingar, útgjaldaaukningu upp á þús-
undir milljóna á fjárlögum o. fl. Flest
fiessara stórmála heimtaði hún svo af-.
greidd fyrir jól.
Það má því nærri geta, að þingmönn-
um gafst ekki mikill tími til þess að
•Ifaumgæfa hvert mál fyrir sig. Með löng
jim fundahöldum var allt kapp lagt á
safgreiðslu mála og ríkisstjórnin og stuðn
jngsmenn hennar sinntu lítt eða ekki
éskorunum stjórnarandstæðinga um að
athuga sum atriði stóru frumvarpanna
betur.
Nú hafa þau flest verið afgreidd. Eitt
stærsta málið er þó enn eftir. Afgreiðsla
skattafrumvarpanna beggja. Hún mun
ekki fara fram fyrr en síðar í vetur.
En nú eru ráðherramir komnir í fri
frá þingstörfum, eins og aðrir þingmenn.
Og þá gefst þeim tími til að athuga sinn
gang og þá sérstaklega þau tvö stóru
frumvörp, — skattafrumvörpin —, sem
afgreiðslu bíða.
f sambandi við þau er einkum tvennt,
sem Alþýðublaðið vill vekja athygli á og
fá breytt. í fyrsta lagi það að samkvæmt
skattafrumvörpunum er stefnt að gíf-
urlegum skattahækkunum á almenningi
samfara því sem skattbyrðin lækkar
hlutfallslega á þeim allra hæst launuðu.
Þetta er staðreynd sem jafnvel Þjóð-
viljinn hefur viðurkennt og þessu þarf
að breyta.
f öðru lagi fela skattafrumvörpin í sér
veitt mesta vísitölusvindl sem um getur
og leiða á til þess að svipta launþega
nær allri þeirri kauphækkun sem ný-
lega hefur verið samið um. Þetta á að
gera með því að hækka landbúnaðar-
vörur stórkostlega í verði án þess að sú
verðhækkun fáist að nokkru bætt vegna
þess vísitölusvindls sem ráðgert er.
Þessi tvö atriði ætti ríkisstjórnin sér-
staklega að hugleiða nú, þegar ráðherr-
arnir hafa tiltölulega rúman tíma. Þeim
verða þeir að breyta.
I Mánudagur 27. des. 1971
NAUÐSYN AÐ
LÉTTA FÓLKI
AÐ KOMAST
HEIM AFTUR
- Spjallað við Kristin Snæland,
sem var formaður íslendingafé-
lagsins í Málmey í Svíþjóð
□ Margir þeirra Lsiendinga, sem
fóru lil Sviþjóðar fyrir tveimur
til þremur árum í atvinnuleit,
eru nú að koma eða komnir
heim aftur. Við hittum Kristin
Snæland, rafvirkja, á góiu hér
í Reykjavik fyrir nökkrum dög-
um og hann var þá nýkominn
heim ásamt fjöiskyldu sinni —
eftir tæplega tveggja og hálfs
árs veru í Svíþjóð. Kristinn var
formaður íslendingafélagsins í
Málmey, sem starfaði atf miklum
krafti undir stjóm hans, og
startfar enn og við báðum hann
að segja okkur frá dvö'linni I
Svíþjóð og íslendingafélaginu í
Málmey (Malmö).
Kristinn er kvæntur Jónu
Snæland og áttu bau tvö börn,
þegar þau fóru héðan til Sví-
þjóðar í júni 1S69 — en moðan
á dvölinni ytra stóð fjöl'gaði uan
eitt barn í fjölskyldunni.
MiSar me5 Gullfossi __________
— Hver var ástæðan, að þú
fórst til Svíþjóðar, Kristinn?
— Það var veruiegur sam-
dráttur í byggingariðnaði hér á
iandi upp úr áramótum 1968—
1969 og voru til þess tvær meg-
inástæður. Þá lauk á árinu bygg-
ingu fyrsta áfanga Álbræðsl-
unnar í' Straumsvik og byggingu
raforkuvensi við Þjórsá. Varð
þetta þess valdandi að allveru-
legt atvinnuteysi varð meðal
byggingariðnaðarmanna og
málmiðnaðarmanna. Ég hafði
Verið rafvirki í Strau.msvík, en
þó ég sé fæddur Reykvikingur
hafði ég unnið mikið úti á landi
— til dæmis í fjögur ár á Sel-
fossi og &ex ár í Borgamesi. Ég
hafði hug á því að breyta til —
fara út með fullu samþykki eig-
inkonunnar — og þegar atvinnu-
teysis varð vart lét ég slag
standa.
—• Hvers Vegna valdir þú
Svíþjóð?
— Það var r'eyndar hrein til—
kunnáttumanna. Meðal ábyrgð-
armanna þesis voru tveir íslend-
ingar, Ólafur Sigurðsson og
Sigurður Ingvason, og renndu
þeir hýrum augum hingað til
fslands í leit að hæfum iðnaðar-
mönnum. Og bróður mínum
bauðst þarna vinna og fylgdi
henni frítt far. Ég sló þá til, og
notaði miðann, s:em hann hafði
keypt hjá Eimskip, Síðan var
haldið til Svíþjóðar í júní 1969.
Þegar út kom fékk ég einnig'
vinnu hjá Kockums og var þar
unz ég kom beim. Til márks um
hreyfingu íslendinga hjé félag-
inu var ég* næst elztur í starfi
hjá félaginu af þeim Mending-
um, sem þar unr.u, þegar ég
hélt heim.
íslendingafélagið í Málmey
— Var ístendirgafélag fljótt
stofnað í Málmey?
— Já, -það má segja það. —
Þégar séð varð haustið 1969, að
allmargir fstendingar mundu
setjast að í Málmev, var farið að
ræða um stotfnun íslendingafé-
lags á svæðinu. Þeim umræðum
lauk með undirbúningsfundi,
sem haldinn var á heimili
Njarðar Snæland, oig þar var
kosin undirbúningsnefnd.
Stofníundur félagsinis var síð-
an hafdinn laugrrdaginki 14.
febrúar 1970. Ég var þá kosinn
formaður og aðrir í stjórn voru
Böðvar Ásgeirsson, Helgi Gunn
arsson, Björk Guðmundisdóttir
og Þorgeir Elíasson.
Starfsemi félagsins hefur síð-
an verið alMjölbreytt. Við höf-
um haldið félagistfundi, dans-
lleiki1, féttagsvist, uní'Ji'ingasamé
i komur og svo franwegis. Þá
höfum við sérstakan íslendinga
dag 17. júní — og þeir hafa
verið í fallegaista garði Málm-
eyjar. Þegar mest var í félag-
inu taldi það 368 íélaga — þar
af var tæplega heimingur börn.
En þess má geta, að flestir þeir
viljun. Bróðir minn, var að hugsa
um að fara til Sviþjóðar — og
hafði reyndar keypt miða með
Gulltfossi — þegar honum bauðst
vinna hjá Kockums í Málmey.
Þar var þá hafin hygging gas-
tankskipa og var mikil börf á
iðnaðarmönnum. Fclaginu
reyndist erfitt að fá nægan fjölda
fslendingar, sem stanzað hafa
| óákveðinn tiíma í Mákney hafa
jstaðið utan félagrin-s, þótt þeir
hins vegar margir hverjir tækju
þátt í starfsemi þess að ein-
hverju leyti. Raunar var stefna
félagsins sú, að félagsmenn
yrðu fyrst og fremst að vera
bús'ettir á félagssvæðinu, eða
dvelja þar langdvölum við nám
eða starf.
Var þetta eklr: líka að ein-
hverju leyti hagsmunafélag?
— Jú, vissulega. Flestir þeir,
Sem voru í félaginu störfuðu
hjá Kockums eða voru bundn-
ir því félagi á einhver hátt, svo
þetta félag okkar hlaut um leið
að vera hagsmunafélag. íslend-
ingarnir hjá félaginu bjuggu að
miklu leyti í þremur hverfum í
Málmey og var þ\ í mikið sam-
neyti milli þeirra auk vinn-
unnar.
í Málmey var fyrir félag Sví-
þjóð-ísland — byggt á þeirn
norræna grundvelli, is:eni: við
þekkjum hér heima í s'likum fé-
lögum — og voru eitthvað um
50 manns í því félagi, þegar við
stofnuðum okkar íslendinga-
félag. Það var reynt að gagn-
rýna þessa félagsstofnun okkar
— til dæmis skriíaði Njörðúr
Njarðvík í blað hér heima um
hana og gangrýndi og reyndi
að gera þetta að leiðindamáiU.
Mér fannst þetta mjög óréttlátt,
því auðvitað var félag okkar
eins og hetfur komið fram hags
munafélag um leið. Við hefð-
um ekki getað unnið að slíkum
málum í 'hinu félá'ginu. En ég
held að gagnrýni Njarð’ví'k hafi.
slennitega að*mestu leyti stafað
af því, að pi'ófessorinn hans þá
í Svíþjóð var einmitt formaður
félagsins Ísland-Svíþjóð. En
það er kannski rétt að taka það
fram að skemmtanir íslendinga
félagsins okkar voru og eru opn-
av öllum, félagsmönnum, fs-
lendingum sem öðrum, sem á-
huga hafa á starfsemi félagsiniSL
^ænsfía verkafólkið er ekki merkilsgt
meö si?.
Hvemig líkaði þér í Svíþjóð
og að vinna með Svíum?
— Mjög velyog ég kann vel
við Svía. Maður h;.fði oft heyrt
— áður en haldið var utan —
að Svíar væru merkilegir mieð
sig — montnir. Það kann að
vera að eitthvað sé um það hjá
menntamönnum sænskum —-
og áður en til þessa flutnings
á verkafólki héðan tjl Svíþjóð-
ar kom — má segja, að íslend-
ingar hafi lítið kynnzt öðruan
! en sæn(jkum 'm'enn'tamönnum.
\ Vissulega er eitthvert titlatiog
fmeðal saanskra — en m-eðal
þeirra verka- og iðnaðarmanna,
sem ég kynntist og vann með í
Svíþjóð, fyrirfannst ekki neitt
dramb. Nei, þeir voru ekki
merkilegir með sig og ég held
að afar lítið sé um slíkt í Svi-
þjóð nema — eins og gat áður
— hjá nokkrum sem telja sig i
ei nhverri mennt amann astétt.
Margir að koma heim aftur.
Eru margir af þeim, sem: fóru
til Kockums komnir heim til ís-
lands aftur?
Já, þeir eru margir. Ég v.eit
um einar tíu fjölskyldur — auk
margra einstaklinga og margir
munu hverfa heim til íslands á
næsta ári. Ég held ég megi full-
yrða, að 90% af þejm, sem fóru
utan í vinnuleit, hafi alltaf hugs
að sér að koma heim aftur.
Þetta var aðeins bráðabirgða-
ráðstöfun.
En eru ekki ýms vandamál í
eambandi við þessa filutninga
milli landa — einkum ef heilar
fjölskyldur eiga í hlut?
Jú, vissulega. Þess má geta,
að þegar ég fór frá Málmey,
komu fram ýmsar óskir íslend-
linga þar, sem ég var beðinn að
koma á framtfæri og í því tilefni
hef ég skrifað fjármálaráðherra
bréf.
Það eru helzt þrjú atriði, sem
þeir óska athugunar á og breyt-
inga. í fyrsta lagi iskattlagningu
við heimkomuna. í öðru lagi
innflutningsgjöld atf bifreiðum
og í þriðja lagi tollar af búslóð.
Tollar og skattar.
Ef við ræðum þetta aðeins,
Framth. á bls. 8i
Vinningaskráin
Já. þeir verða margir, sem fá þann stóra á árinu
er sú glæsilegasta, sem um getur. Lægsti vinningur veróur fimm
þúsuncl krónur og hæsti vinningsmöguleikinn átta milljónir króna
á fjóra samstæóa mióa. Allir eiga sama möguleika mánaóaríega.
aó vinna milljón...eóa meira.
Stórhækkun á iæástu vinninöum I
Lægstu vinningarnir veróa nú fimm þúsund króþur, en voru
áður tvö þúsund krónur. Þeir, sem eiga alla f óra miðana
fá þvi 20.000 krónur; jafnvirói utanfarar.
Hæstu vinninöarnir tvöfaldast
Haestu vinningarnir i hverjum mánuói veröa ein milljón krónur,
nema i desember, þá verða hæstu vinningarnir tvær milljónir
króna. Ef þér eigió alla fjóra mióana, veróur vinnlngurinn
átta milljónir króna.
Nyja vinninöaskráin
4 vinningar ó 2.000.000 kr,
44 — 1.000.000 —
48 — - 200.000 —
7.472 — - 10.000 —
52.336 — - 5.000 —
Aukavinningar:
8 vinningar ó 100.000 kr
88 — - 50.000 —
Forkaupsréttur tif 10. janúar
Sala og endurnýjun tit l.flokks 1972 hófst 27 d^ember. Verð
miðans verður 200 krónur. Vióskiptavinir happdrættisins eiga
forkaupsrétt á mióum sínum til lO.janúar 1972. G&ðfuslega
endurnýió timanlega.til að forðast bióraöir sióustu d^gana.
®#®f
í **
ýý: /ýýý'-ýý^ý-ý-ý^'-:
Fyífiizt með
timanum
Mánudagur 27. des. 1971 7