Alþýðublaðið - 22.04.1972, Blaðsíða 11

Á VALDI VIDÁTTUNNAR
eftir
Arthur
Mayse
31
Kross
gátu-
krílið

'OFR'Sk /Dju <ý£rruN t>u'T D r-uK' 'KRTftR fuGL.
/ & 5
‘dTRRK uR 'l
Duó lEáUZ
2L/wj fíuRR Ð/R
//v£Sb V/Xl 3 t>h / A »
L //JÓL Sió.r
TjÆ-R NtR/P LLMCrD Arvr*. SLr.R
b
T| ! S.W
2 \LRU : 'n
f
NOTU ~&OLfí
' y/<u. o a e? - To/nui/j
■ ca iS' ■ S
5; 3 3> < 3)>;S'2>U)
»3C;*:'~fr,r' • '-'aAjiTv
a> aj *) % ui ■ i«i • c-i£
In Jí ■
s <s> a> < 35 :< t- r- a> *> ■
fyrstu ást. Á þessu ári hafði draugur einmana-
leikans verið rekinn á brott og það var bara mynd
Meg frænku i bakgrunninum, sem minnti hann á
það, að maður skyldi ætið umgangast hamingjuna
með vissri tortryggni. Meg frænka hafði verið vitur
gömul kona. Hann velti þvi oft fyrir sér, hvort hún
hefði haft sjötta skilningarvitið.
Hann gekk áfram, álútur eins og burðarmaður og
útilokaði þessar hugsanir. Ennþá hafði hann i fullu
tré við þunga Halsteds.
,,Þú ert að ljúga að mér i sambandi við þessa
eldavél, er það ekki, Mike?”
,,Nei. Við smiðuðum lika vatnsrennu niður frá
einni af hæðunum i nágrenninu og vorum með ráða-
gerðir um að framleiða rafmagn. Þetta var stór-
kostlegur kofi. Hann hefði orðið að höll, ef við hefð-
um einhvern tima lokið við hann”.
,,En lukuð þið þá aldrei við hann?”
,,Dave, vinurminn, fékk flugmannsréttindi, og ég
fór að hugsa um aðra hluti”. Hann lyfti Halsted
hærra upp á bakið á sér. „Reyndu að draga lapp-
irnar ekki eftir jörðinni”.
,,Það geri ég ekki. Það eru handleggirnir á þér,
sem hafa lengst. Þú getur ekki haldið þessum
hraða”.
,,Fyrir þessa þóknun?” Hann hristi svitann af
andlitinu. ,,Ertu vitlaus maður?”
Grassléttan mjókkaði og gekk fram á milli kletta-
belta, þar til þau komu að skarði. Á þessum stað,
þar sem klettarnir hurfu i kjarrið, stanzaði Mike og
hjálpaði Halsted niður af bakinu á sér. Linn kom i
humátt á eftir. Hún hafði stanzað á leiðinni til þess
að fara úr frakkanum og breitt hann yfir bakpok-
ann. Hún gekk fram hjá þeim og kreisti fram bros
til föður sins. Hún skipti sér ennþá ekkert af Mike.
Þegar hann gekk nokkru seinna til hennar, hafði
hún fundið gott berjaland. Hún sneri sér að honum
öll blá i kringum munninn af berjaáti.
„Hvernig liður þér? ” Allt i einu höfðu orðið algjör
umskipti.
,,Mér liður ágætlega. Ég verð að segja það, að
mér finnst þú standa þig með prýði með aðeins tvo
dollara á hvert kiló á timann”.
,,Þetta er betra en að grafa gull, finnst þér það
ekki?”
,,Þetta er nú lika eins konar gullgröftur”.
„Heyrðu mig nú. Mér þykir leitt hvað gerðist i
morgun”. Hann hafði ekki ætlað að biðjast afsök-
unar. Það var hún, sem hefði átt að gera það. En
honum fannst ekki æskilegt að erfa þetta rifrildi,
þar sem það olli sundurþykkju i þessum litla hópi.
Slik sundurþykkja mundi magna hætturnar, sem
beið þeirra i þessari ferð, um allan helming. Hingað
til höfðu þau ekki reynt neitt. Þetta hafði bara verið
eins konar æfing undir það, sem i vændum var.
,,Mér er alveg sama. Mér finnst gott að þetta
skyldi ske. Mér finnst betra að vita hvar ég stend”.
Svo virtist sem komið væri i óefni. Mike tók krús-
ina sina úr farangrinum og fór að tina bláber. Stúlk-
an, sem var nú að tina blaber við hliðina á honum,
sagði kuldalega: „Finnst þér ekki, að við ættum að
setja ný sárabindi við fótinn á honum?”
„Ég hafði hugsað mér að spyrja þig um það”.
„Svo að þú ert ekki viss i þinni sök á öllum
sviðum?”
„Ekki þegar um sjúkdóma er að ræða”. Hann
hafði á undanförnum klukkustundum reynt að rifja
upp allt það, sem hann hafði lesið og heyrt um
skyndihjálp. En það, sem Halsted þjáðist af, gat
ekki flokkast undir neitt af þvi, sem þar var að
finna. Hann gat saumað saman sár og lagt við
spelkur við brotinn lim. Honum hafði tekizt það vel,
þegar Ves Jones hafði margbrotið handlegginn á
sér. Það hafði Russel læknir við Kinross spitalann
alla vega sagt, þótt aðstoðarlæknir Russels hefði
reyndar ekki verið sammála. En hann hafði aldrei
verið þátttakandi i neinu þessu liku.
Linn sagði án þess að lita á hann: „Ég legg til, að
við biðum, þar til við komum til hellisins, sem þú
hefur án efa ákveðið sem næsta áningarstað okkar,
og skiptum þá um sárabindin”.
„Allt i lagi”. Hann var ákveðinn i að fara ekki að
rifast við hana aftur, en hún var lagin að koma
honum i vont skap. „Mér finnst hann taka þessu
undravel”.
17
UNGIR MENN FRA CHiGAGO
heyra, að minn gamii vinur,
húmanistinn, sem hefur komið
fram eins og gömul vingjarnleg
barnfóstra i þessu máli hinna
tveggja barna, sem hafa ráfað
um i draumalandinu, er lika klof-
inn presónuleiki.
Crowe sagði.að sér kæmi lika á
óvart að finna svo mikið eitur i sál
andstæðings sins. Ásökun
Darrows um að Dr. Krohn geð-
læknir ákæruvaldsins, væri ekki
annað en áiitsprangari, væri for-
kastanleg. Hún ætti sér ekki hina
minnstu stoð.
Crowe snéri sér að sakborn-
ingunum tveim;
— Kallið þá börn, ef ykkur
sýnist svo, sagði hann og hélt
áfram:
— Eftir þvi, sem þessum rétti
hefur verið sýnt fram á i þessu
máli, eiga þeir álika mikinn rétt á
samúð og tveir skröltormar með
eitrið i tönnunum, hringaðir upp
og tilbúnir að höggva. Þeir eiga
jafnmikla miskun skilda af hendi
yðar hágöfgi og tveir óðir hundar.
Þeir eru sjálfum sér verstir.
Þeim hefur einungis tekist að nið-
urlægja sjálfa sig. Þeir eru hinum
heiðvirðu fjölskyldum sinum til
skammar og þeir eru ógn þessu
samfélagi. Það eina nýtilega,
sem þeir geta nú gert er að yfir-
gefa þetta lif og gera það eins
fljótt og hægt er samkvæmt lög-
um. Allt frá þvi ég tók við þessu
máli hef ég verið i draumaland-
inu. Við höfðum staldrað við i
barnaherbergjunum. Þegar ég
tók við málinu hélt ég að leikföng
þessara tveggja umskiptinga
hefðu verið blóðugir meitlar,
reipi og ginkefli, byssur og sýrur.
Þá var það að einn af hinum
„Vitru mönnum úr austrinu”
sagði mér að ég væri á villi-
götum. Leikföng þeirra voru
bangsar, tindátar og öll þau leik-
föng, sem hvert heilbrigt barn
skemmtir sér við.
Crowe lýsti þvi yfir að vörnin
væri að prédika kenningu, sem
væri eins hættuleg og sjálfur
glæpurinn. Hann minnti réttinn á
að þeir væru ekki þar til að ræða
heimspekikenningar heldur til að
rétta i morðmáli, þar sem atvikin
væru ekki einungis furðuleg,
heldur ógnvekjandi.
Darrow hefði haldið þvi fram,
að auður sakborninganna væri
þeirra ólán. Crowe sagði að auður
þeirra skipti hér engu máli, nema
að þvi leyti, að hann kostaði vörn,
sem sjaldan væri séð i glæparétt-
arhöldum. Sleppum milljónunum
þeirra og hinir ,,Þrir vitru menn
úr austrinu” hefðu ekki ómakað
sig hingað til að þvaðra um óra og
bangsa.
Crowe spurði:
— 1 hverju erum við að rétta
hér? Ekki morði, sem var afleið-
ing drykkjuósættar, eða þar sem
maður hefur skotið annan niður.
Ekki morði sem framið er i ör-
væntingu eða af ástriðu.
Verið væri að rétta i einhverju
bezt skipulagða morði, sem hann
á sinum langa ferli hefði komizt i
kynni við, morði, sem framið
hefði verið af tveim óhemju gáf-
uðum piltum, sem kæmu frá virt-
ustu heimilum i Chicago. Piltum,
sem hefðu átt kost á öllu, sem
ást, peningar, auður, og staða,
gátu gefið þeim. Piltum, sem
gátu kosið sér og af ásettu ráði
kusu ranga heimspeki og einsettu
sér að hegða sér eftir henni.
Sakborningarnir tveir voru um-
skiptingar, Loeb var fórnarlamb-
ið, Leopoid árásaraðilinn. Þeir
gerðu með sér barnalegan samn-
ing til þess að ónáttúrulegir
glæpir þeirra gætu haldið áfram.
Þeir höfðu skipulagt glæp sinn
mjög vandlega. Sex mánuðum
áður höfðu þeir stolið ritvél i þeim
ákveðna tilgangi að skrifa á hana
fjárkúgunarbréf. Hann skyldi
sýna fram á að þetta væri ekki
glæpur framinn af sálsjúkum .
drengjum, heldur glæpur skipu-
lagður af slikri nákvæmni að til
þess þyrfti meira en venjulegar
gáfur.
Hvaða geðlæknar höfðu haft
betra tækifæri til að rannsaka
þessa pilta, en þeir sem ákæru-
valdið kallaði til? spurði Crowe. 1
fjóra og hálfa klukkustund höfðu
þeir hlustað á þessi tvö gáfnaljós
segja sögu sina og miklast af
spillingu sinni, áður en þeim hafði
verið ráðlagt að finna sér
draumóra, áður en þeim hafði
verið ráðlagt að svara vissum
spurningum á sérstakan hátt, og
áður en þeim hafði jafnvel verið
ráðlagt að leyna „Vitringana úr
austrinu” ákveðnum upplýs-
ingum, sem gætu hafa haft
úrslitaáhrif á vörn þeirra. Sálar-
ástand þeirra lá ljóst fyrir. Þeir
voru óvarðir.
Crowe hélt þvi fram, að geð-
læknum varnarinnar hefði verið
uppálagt að „gera þá mátulega
sálsjuka, svo hægt væri að bera
fram mildandi aðstæður og kom-
ast hjá kviðdómi.”
Saksóknarinn gaf vitnisburði
geðlækna varnarinnar sinn
skammt. Eina skýringin, sem
hann gat gefið á vitnisburði Dr.
White, var sú að hann væri geng-
inn i barndóm. Dr. White hafði
sagt að mynd, sem tekin var af
Loeb fjögurra ára gömlum i
kúrekabúningi, sýndi fram á að
hann væri sjúkur á sál og hefði
drápstilhneigingu. Þegar Old Doc
Yak, sagði þetta, varð Crow að
orði, sá hann hryllingsskjálfta
fara gegnum hverja þá konu i
réttarsalnum, sem átti dreng á
þessum aldri. Hann lét i ljós það
álit að sala á kúrekafötum i
Chicago hefði fallið um a.m.k.
hundrað þúsund, siðan Old Doc
Yak lét þetta út úr sér.
Og hann hélt áfram:
— Að öllum likindum myndi hið
sálsjúka ástand sakborninganna
upphefjast mjög skyndilega, ef
ástæðurnar fyrir þvi væruteknar
burt. Ef gleraugun hefðu aldrei
fundizt, og ef saksóknari rikisins
hefði ekki rakið þennan glæp til
þeirra, væri Leopold nú i Paris
fremjandi sina ónáttúru með
þeim 5000 dollurum, sem hann
hefði haft út úr Jakob F'rand.
Sögufræg sakamál ■
o
Laugardagur 22. april 1972