Alþýðublaðið - 17.05.1972, Blaðsíða 7

BILAR OG UMFERÐ
1200 MANNS VINNA AÐ FULL-
KOMNUN ORYGGIS BfLSINS
FRÁ HEIMSÓKN ÍSLENZKRA BLAÐAMANNA TIL VOLVO TEKNISKA SENTER í GAUTABORG
■
Volvo eftir árekstur við steinvegg á 80 km. hraða.
Blaðamaður Visis er fjær.
í „þagnarherberginu”, þarna er verið að mæla
hljóðin i nýjasta sportbilnum, Volvo 1800 ES.
Það vakti mikinn úlfaþyt fyrir
nokkrum árum i Bandarikjunum,
þegar Ralph Nader, fram-
kvæmdastjóri Neytendasamtak-
anna þar i landi lýsti þvi yfir að
flestir bandariskir bilar væru
stórhættulegir þeim sem i þeim
eru, og krafðist þess að ýmsar
öryggiskröfur, sem hann setti
fram, væru teknar til greina.
Þetta hafði i för með sér, að
1970 setti bandariska stjórnin
strangar öryggiskröfur, sem
skyldu uppfylltar að öllu leyti áriö
1974.
Þar sem bilaframleiðendur um
allan heim eiga hagsmuna að
gæta á bandariska bilamarkaðn-
um fóru þeir strax að athuga sinn
gang, og árangurinn er stórbætt
öryggi fyrir ökumann og farþega
i flestum gerðum bila.
Einn þeirra aðila sem lagði
snemma áherzlu á öryggismálin
er Volvo i Gautaborg, en siðla árs
1971 tók fyrirtækið i notkun
„öryggisrannsóknarstöð”, sem
þeir kalla Volvo tekniska senter,
þetta er fjárfesting upp á rúml.
3,9 milljaröa isl. krónur, og þarna
vinna 1200 manns sleitulaust við
prófanir og endurbætur á öllum
hugsanlegum hlutum bilanna.
1 siðustu viku var þremur
islenzkum blaðamönnum, ásamt
blaða- og sjónvarpsmönnum viðs-
vegar að Ur heiminum boðið að
skoða þá starfsemi sem fram fer i
þessari nýju stofnun, - og
árangurinn af vinnunni til þessa:
Nýja öryggisbilinn frá Volvo.
Þessi öryggisbill er annar billinn
sinnar tegundar i heiminum; hinn
er frá General Motors.
En áður en rauða tjaldið var
dregið frá og öryggisbillinn kom i
ljós var farið i gegnum allar
deildir VTS og fylgzt með tilraun-
um þeim sem að lokum leiddu til
öryggisbilsins. En á það skal bent
áður en lengra er haldið að þær
tilraunir sem eru gerðar i VTS
eru ekki einasta bundnar við
öryggisbilinn. Hinir ýmsu hlutir,
sem eru i framleiðslu eru i
stöðugri reynslu, og stöðugar
endurbætur eru gerðar, og sömu-
leiðis eru allar nýjungar, sem
settar eru i framleiðslu, þraut-
reyndar.
Til að gera langa göngu um
108.000 fermetra hUs stutta skal
ég aðeins lýsa i örfáum orðum
þvi sem fyrir augu bar, enda
erfitt að fara nákvæmlega Ut i
þessa hluti eftir stutta kynningu.
BRJALAÐIR
BILAR
llvað.opnum við og lokum
hurðum á bilunum okkar? Það er
erfitt að segja, en i Tekniska sent-
er segja þeir 200 þUsund sinnum.
Ein deildin sér um að reyna
hurðalæsingar, lamir og annan
dyraumbUnað, sömuleiöis rUðu-
halara og liðamót á baksýnis-
speglum. I þessari deild dettur
ókunnugum helzt i hug brjálaðir
bilar, - þar er hurðum skellt i
sifellu með sérstökum sjálfvirk-
um UtbUnaði og talva skráir
niðurstööurnar. Hvert atriði er
reynt 200 þUs. sinnum. Ef eitthvað
gefur sig eða vinnur ekki rétt er
viðkomandi hlutur athugaður og
endurbættur, þar til ákveðin
hámarksending næst. Þarna er
lika stöðugt reyndur styrkleiki
öryggisbelta, læsingar og Ut-
bUnaðurinn sem dregur beltin til
sin þegar þau eru ekki i natkun.
1 grennd við „vitlausraspital-
ann” eru vindgöng þar sem hægt
er að hleypa á 180 km. vindhraða,
og veðurfarstilraunaherbergi þar
sem hægt er að hafa ýmist hita-
beltisloftslag eða heimskautaloft-
slag, og allt þar á milli.
lSþENZKA VEGAKERFIÐ
inn atolvu
Oll Urvinnsla og stjórnun i
„Tekniska senter” fer fram með
tölvum, og ein aðal talva tekur
við niðurstöðunum. Ef við ætlum
að reyna virkilega þolrifin i bil
getum við matað tölvuna sem
stýrir „hristitækinu” með hvaða
aðstæðum sem er og fengið niður-
stöður sem svara þvi að bilnum
hafi verið ekið við þessar að-
stæður ákveðinn fjölda kilómetra.
Þannig er möguleiki á að mata
tölvuna á islenzka vegakerfinu og
sjá hvað verður mikið eftir af
bilnum eftir t.d. 100 þUsund km.
Þetta hefur ekki verið Utfært, en
þessar „hristiprófanir” eru
framkvæmdar i VTS á hverjum
degi i þvi skyni að finna veika
punkta i samskeytum, grind og
yfirbyggingu.
FYLGZT MEÐ
ÚTBLÆSTRINUM
Eitt af stærstu atriöunum i sam-
bandi við framtiðar öryggisbilinn
er minnkun kolmónoxiðs frá
vélinni. Ein deildin i VTS tekur
stöðugt sýnishorn af Utblæstrin-
um. Það er gert á þann hátt, að
afturhjól bilsins eru höfð á rúll-
um, og siðan er „ekið” i samræmi
við niðurstöður tölvu á athugun-
um á meðal bæjar- og ferða-
akstri. „ökumaðurinn” horfir á
skerm með linuriti og á að aka
þannig að ljósblettur fylgi lin-
unni, og skipta um gir á vissum
snUningshraða. Þannig fást
sýnishorn af þeim Utblæstri sem
kemur við venjulegar aðstæður,
en honum er safnað i sérstakt
tæki, sem sett er á Utblástursrör-
ið, og siðan er hann rannsakaður
og efnagreindur.
Vélarnar sjálfar eru lika reynd-
ar við allskonar aðstæður, þær
eru njörvaðar niður og keyrðar
með meira álagi en þær verða
nokkurntimann að þola i venju-
legum akstri. A meðan er fylgzt
með öllum hlutum: blöndungi,
benzinkerfi, smurningu, kæli-
vatni, rafal o.s.frv.
IÞAGNARHERBERG
INU
„Þagnarherbergið” gefur gott
tækifæri til að mæla öll hljóð, inn-
an bilsins sem utan, og finna ráö
til að draga úr þeim, en þetta at-
riði er mjög mikilvægt i öryggis-
kröfum framtiðarinnar. Her-
bergið er allt klætt innan með 95
sm. þykkri málmull, sem
hljóðeinangrar algjörlega, og i
herberginu eru hljóðnemar, sem
Framhald á bls. 10

IGr&A V/6rGA OGc

'fll.VE.RAN/
o
Miövikudagur 17. maí 1972
t þessum þætti mun tekið I
saman sitthvað um
heimsmeistarann i skák,
Boris Spassky. Hann er
fæddur 30. jan. 1937 i
(Leqingrad). Hann varð
alþjóðlegur meistari 1953,
og stórmeistari 1955.
Sama ár verður hann
heimsmeistari unglinga,
og ári siðar náði hann
þriðja sæti á kandidata-
mótinu i Amsterdam
1956.
Næstu árin fær hann
mótbyr, og það er ekki
fyrr en 1964 að hann vinn-
ur sér rétt til þátttöku, á
millisvæðamótinu i
Amsterdam 1964, en þar
verður hann i 1.-4. sæti, og
á næsta ári sigrar hann
þrjá mikla skákgarpa i
útsláttareinvigjum, þá
Keres, Geller og Tal með
talsverðum' yfirburðum.
1966 teflir hann einvigi
við heimsmeistarann
Tigran Petrosjan, en tap-
ar naumlega 111/2-121/2.
1968 sigrar hann svo aftur
i þrem útsláttarein-
vigjum og eru þeir nú öllu
meira sannfærandi en
1965.
Fyrst sigrar hann E.
Geller 51/2-21/2, næst
kemur sigur yfir B.
Larsen, einnig 51/2-21/2,
og loks leggur hann að
velli hinn geysisterka
stórmeistara V. Korchnoj
með 61/2-31/2.
1969 teflir hann aftur
við Petrosjan, nú hlýtur
Spassky 121/2 v. úr 23
skákum, Petrosjan 101/2.
Skákmeistari Sovétrik.i-
Skákséni þurfa á
trimmi að halda, þvi
enginn er liklegur til
afreka á andlega svið-
inu, ef hann vanrækir
likamlegu hliðina.
Boris Spasski frá
Leningrad iðkar tennis
til að halda sér i hreyf-
ingu, en Robert James
Fischer er gefinn fyrir
keiluspil.
anna varð hann árin:
1961, 1963, 1964.
Sigurvegari varð hann
i eftirtöldum mótum:
Santa Monika 1966,
Bewervijk 1967, San Juan
1969 Oegstgeest 1970, 1.-2.
i Amsterdam 1970. Skák-
stig F.I.D.E. frá 1971-269
stig.
Boris Spassky leggur
mikla áherzlu á likams-
rækt, og er sagt að i há-
stökki, hafi hann farið
yfir 2 metra! Meðal á-
hugamála hans, eru fag-
urbókmenntir, heimspeki
og yoga. Boris Spassky er
10. heimsmeistarinn i
skák og jafnframt 6.
Sovétmaðurinn. Boris
Spassky og Robert J.
Fischer hafa teflt 5 skák-
ir, Spassky hefur unnið
þrisvar og tvær orðið
jafntefli, sem sagt hlut-
fallið 4:1 fyrir Spassky,
og nú er að lita á þessar 5
skákir.
Mar del Plata
1960
H v : B o r i s
Spassky Sv:
R o b e r t J .
Fischer
1. e4 e5
2. f4 exf4
3. RÍ3 g5
4. h4 g4
5. Re5 Rf6
6. d4 d6
7. Rd3 Rxe4
8. Bxf4 Bg7
9. Rc3 Rxc3
10. bxc3 c5!
11. Be2! cxd4
12. 0-0 Rc6!
13. Bxg4 0;0
14. Bxc8 Hxc8
15. Dg4 f5
16. Dg3 dxc3
17. Ilael Kh8
18. Khl Hg8
19. Bxd6 Bf8
20. Be5+ Rxe5
21. Dxe5+ Hg7?
22. Hxf5! Dxh4 +
23. Kgl Dg4
24. Hf2 Be7
25. He4 Dg5
26. Dd4 Hf8?
27. He5! Hd8
28. De4 Dh4
29. Hf4 gefiö.
Santa Monika
1966
H v : B o r i s
Spassky Sv:
R o b e r t J .
Fischer
1. d4 Rf6
2. c4 g6
3. Rc3 d5
4. cxd5 Rxd5
5. e4 Rxc3
6. bxc3 Bg7
7. Bc4 c5
8. Re2 Rc6
9. Be3 0-0
10. 0-0 Dc7
11. Hcl Hd8
12. Del e6
13. f4 Ra5
14. Bd3 f5
15. Hdl b6
16. Df2 cxd4
17. Bxd4 Bxd4
Jöfrarnir tefla skák þá, sem hér er birt að neðan, á
ólympiuskákmótinu i Siegen 1970.
18. cxd4 Bb7 5. 0-0
19. Rg3 Df7 6. Hel
20. d5 fxe4 7. Bb3
21. dxe6 Dxe6 8. c3
22. f5 Df7 9. h3
23. Bxe4 Hxdl 10. d4
24. Hxdl Hf8 11. Rbd2
25. Bbl Df6 12. Rfl
26. Dc2 Kh8 13. Rg3
27. fxg6 hxg6 14. Bc2
28. Dd2 Kg7 15. b3
29. Hfl De7 16. cxd4
30. Dd4 + Hf6 17. Bb2
31. Re4 Bxe4 18. Dd2
32. Bxe4 Dc5 19. Hadl
33. Dxc5 Hxfl + 20. Rfl
34. Kxfl bxc5 21. Re3
35. h4 Rc4 22. Bbl
36. Ke2 Re5 23. Hcl
37. Ke3 Kf6 24. a3
38. Kf4 Rf7 25. Bc3
39. Ke3 g5' 26. Db2
40. h5 Rh6 27. b4!
41. Kd3 Ke5 28. Hcdl
42. Ba8 Kd6 29. Ba2
43. Kc4 g4 30. Rxg5
44. a4 Rg8 31. dxe5
45. a5 Rh6 32. Rd5
46. Be4 g3 33. Rxe7
47. Kb5 Rg8 34. Dd2
48. Bbl Rh6 35. Dd6
49. Ka6 Kc6 36. Dxa6?
50. Ba2 GEFIÐ 37. Hd6
Be7 38. Hxf6 Be6!
b5 39. Hxe6 fxe6
0-0 40. Hdl Db7?
d6 41. Dxb7 Hxb7
h6 42. Bxe6 Hxa3
He8 43. Kh2 Ha4
Bf8 44. Hbl Hc7
Bd7 45. f3 Ha6
Ra5 46. Bb3 Ha3
c5 47. Hb2 Hal
cxd4 48. Kg3 Kf6
Rc6 49. Kg4 Hc3
g6 50. Bd5 Haa3
Bg7 51. h4 gxh4
Db6 52. Kxh4 Hal
Had8 53. Hd2 Hala3
Db8 54. Kg4 Hd3
Db7 55. He2 Ha3c3
Kh7 56. Ha2 Ha3
Bc8 57. Hb2 Jafnt
Bd7 Olympiuskák-
Db8 mótið i Siegen
Kg8 (Þýskal.)1970
Rh7 H v : B o r i s
Rg5 Spassky Sv:
hxg5 R o b e r t J .
dxe5 Fischer
Re7 1. d4 Rf6
Hxe7 2. c4 g6
Bf6 3. Re3 d5
Kg7 4. cxd5 Rxd5
Hc8! 5. p4 Rxc3
Hxc3 Framhald á bls. 10
Olympiuskák-
mótið á Kúbu
1966
Hv: Robert J.
Fischer Sv:
Boris Spassky
1. e4
2. Rf3
3. Bb5
4. Ba4
e5
Rc6
a6
Rf6
UNDRABARNIÐ Boris Spassky tefl-
ir i fyrsta sinn við heimsmeistara,
Botwinnik, i Leningrad árið 1948.
Santa Monika
1966
Hv: Robert J.
Fische r Sv:
Boris Spassky
1. e4
2. Rf3
3. Bb5
4. Ba4
5. 0-0
6. Hel
7. Bb3
8. c3
9. exd5
10. Rxe5
11. Hxe5
12. g3
13. d4
14. Hel
15. Dd3
16. dxc5
17. Dxd8
18. Bf4
19. Ra3
20. Be3
21. Hxe3
22. Rc2
23. Hxe8 +
24. Re3
25. Bc2
26. b3
27. a4
28. Bxe4
29. axb5
30. b4
31. g4
32. Kfl
33. Ha5
34. Ke2
35. Kfl
e5
Rc6
a6
Rf6
Be7
b5
0-0
d5
Rxd5
Rxe5
c6
Rf6
Bd6
Bg4
c5
Bxc5
Haxd8
h6
g5
Bxe3
Hd2
He8
Rxe8
Bf3
Rd6
Kf8
Re4
Bxe4
axb5
Hb2
Kg7
Kf6
Hbl +
Hb2 +
Jafnt.
UNDRABARNIÐ Bobby Fischer tefl-
ir við þáverandi heimsmeistara,
Tigran Petrosjan, i Moskvu.
Miðvikudagur 17. mai 1972
o