Alþýðublaðið - 13.07.1973, Qupperneq 5

alþýðu
Alþýðublaðsútgáfan hf. Stiórnmálarit-
stjóri Sighvatur Björgvinsson;
Fréttastjóri Sigtryggur Sigtryggsson.
Ritstjórnarfulltrúi Bjarni Sigtryggsson.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður Freysteinn
I Jóhannsson. Aðsetur ritstjórnar Hverfis-
'götu 8—10. Simi 86666. Blaðaprent hf.
„ÖBREVTTA STEFNAN"
Þjóðviljinn tekur það heldur óstinnt upp i gær,
að Alþýðublaðið skuli hafa bent á skoðanaskipti
kommaráðherranna og þá sérstaklega Magnús-
ar Kjartanssonar i stóriðjumálum. Blaðið hefur
fátt að segja um lystireisur Magnúsar Kjartans-
sonar til Sviss til að sitja þar veizlur
álauðhringsins og enn minna að segja um ráða-
gerðir hans um stóriðjusamningana við
bandariska auðhringinn Union Carbide — sem
lagði m.a. sitt af mörkunum i eiturefnaiðnaðin-
um i Vietnam. Þetta segir Þjóðviljinn að sé
hismið eitt, en kjarna málsins segir hann vera,
að Alþýðubandalagið hafi haldið fast við stefnu
sina gagnvart stóriðju og erlendu fjármagni.
Alþýðublaðið ætlar ekki að fara að þrátta við
Þjóðviljann um þetta—enda skipta fullyrðingar
hans minnstu máli i þessu sambandi. Hins veg-
ar getur blaðið ekki látið hjá liða að beina
nokkrum spurningum til kjósenda Alþýðu-
bandalagsins og lesenda Þjóðviljans, sem muna
lengra aftur en þau tvö ár, sem Alþýðu-
bandalagsmenn hafa vermt stólana i stjórnar-
ráðinu.
Haldið þið t.d., að á meðan Magnús Kjartans-
son sat i stjórnarandstöðu og ritstýrði Þjóð-
viljanum þá hefði hann hvatt þáverandi
iðnaðarráðherra til þess að sækja forráðamenn
Alusuisse heim með bænarorð upp á vasann um,
að þeir reistu aðra álbræðslu á íslandi?
Magnús Kjartansson hefur sjálfur verið að
makka við Svisslendinga bæði hér og ytra um
einmitt þessi mál upp á siðkastið. Er það til
marks um „óbreytta stefnu” hans i stóriðjumál-
um?
Haldið þið, að Magnús Kjartansson hefði látið
blað sitt, Þjóðviljann, syngja lof og prís ef það
hefði frétzt, að þáverandi iðnaðarráðherra væri
i alvarlegum samningaviðræðum við
bandariska auðhringinn Union Carbide um
stofnun. stóriðjurekstrar á íslandi á vegum
auðhringsins — sem m.a. er vitað um að fram-
leiddi efni til nota i eiturefnahernaði
Bandarikjamanna i Vietnam? Nú hefur Magnús
Kjartansson sjálfur greint frá þvi opinberlega,
að einmitt þessi auðhringur sé einn af þeim, sem
hann sé einkum og sér i lagi að láta ræða við um
samvinnu. Er þetta til marks um „óbreytta
stefnu” Magnúsar Kjartanssonar og Alþýðu-
bandalagsins i stóriðjumálum?
Þegar Magnús Kjartansson lagðist gegn
virkjuninni við Búrfell á sinum tima gerði hann
það m.a. á þeim forsendum, að allsendis væri
það óþarfi að gera nokkra samninga um orku-
sölu til stóriðju til þess að tryggja rekstur virkj-
unarinnar. Nú telur hann slika orkusölusamn-
inga forsendu þess, að hægt sé að ráðast i stór
virkjanir á íslandi og kemur sú skoðun hans
fram i þeirri miklu áherzlu, sem hann nú leggur
á, að samið verði við erlenda aðila um orkusölu
áður en næsta stórvirkjun kemst i gagnið. Er
þetta lika til marks um „óbreytta stefnu” ráð-
herrans og Alþýðubandalagsins i stóriðjumál-
um?
Á ferli sinum hefur Þjóðviljinn margoft þurft
að söðla gersamlega yfir og kalla það svart,
sem hann áður nefndi hvitt. Fullyrðingar hans
um, hvernig litrófið standi við þetta og hitt tæki-
færið eru þvi litils virði — nema til þess að deyfa
fyrir staðreyndunum huga þeirra manna, sem
ætið dansa eftir linunni. En ávallt finnast þó
meðal lesenda blaðsins einhverjir, sem eru
ónæmir fyrir deyfingunni og það er til þeirra,
sem Alþýðublaðið beinir spurningum sinum.
Uggvænlegt ástand í norskum stjórnmálum á kosningasumri
- w
ÓVISSA OG RÚTLEYSI
Haustið 1973 verður mikið
„kosningahaust” i Skandinaviu.
Þá ganga Sviar til bæði sveita -
stjórna- og þingkosninga og þá
ganga Norðmenn til þing-
kosninga. 1 báðum löndunum rik-
ir mikil óvissa um úrslitin og
kosningabaráttan verður hörð. 1
Noregi munu kosningar m.a.
leiða i ljós, að hve miklu leyti
Efnahagsbandalagsmálið hefur
enn áhrif á norsk stjórnmál og þá
e.t.v. einkum og sér i lagi á stöðu
norska Alþýðuflokksins, en átökin
um aðildina að Efnahagsbanda-
laginu risu mjög hátt innan
flokksins og hafa valdið þvi, að
sumir jafnaðarmenn, einkum þó
úr röðum yngri mannanna, hafa
sagt skilið við flokkinn og tengzt
öðrum stjórnmálaöflum þótt
mikið og gott verk hafi verið
unnið til þess að sætta hina and-
stæðu hópa innan flokksins og það
hafi vfðast hvar gefið góða raun.
Hin stóra spurning i norsku
kosningunum er þvi ekki sú,
hvernig kjósendur muni skiptast
á milli flokkanna með hliðsjón af
stjórnmálaástandinu eins og það
er i dag heldur hin, að hve miklu
leyti norskir kjosendur munu
skipa sér á flokkana eftir viðhorfi
sinu til máls, sem ekki er lengur á
dagskrá i norskum stjórnmálum
— þ.e.a.s. til tengsla Noregs við
Efnahagsbandalag Evrópu.
Allt frá þvi úrslit þjóðarat-
kvæðagreiðslunnar um aðild
Noregs að EBE lágu fyrir og
stjórn jafnaðarmanna undir for-
sæti Trygve Bratteli lét af völd-
um, hefur einkennilegt og óvenju-
legt ástand rikt i norskum stjórn-
málum. Rikisstjórnin,sem farið
hefur með völd i Noregi undan-
farna mánuði, nýtur ekki
stuðnings nema 25% kjósenda og
er þvi i rauninni minna en minni-
hlutastjórn — hún er i raun og
veru aðeins stjórn mjög tak-
markaðs hóps i norskum stjórn-
málum, sem bezt sést af þvi, að
Vinstri flokkurinn á nú fleiri ráð-
herra en hann hefur þingmenn og
staða hans er ekki sterkari en
það, að ef marka má nýjustu
skoðanakannanir þá á hann ekki
aö fá neinn þingmann kjörinn i
kosningunum i haust. Þá sætir
stjórnin einnig harðri gagnrýni
þeirra flokka i Stórþinginu, sem
éru utan stjórnar — borgara-
flokkanna ekkert siður en
jafnaðarmanna — en samt sem
áður vilja borgaraflokkarnir ekki
fella rikisstjórnina, sem m.a.
kom fram i þvi , að þegar
jafnaðarmenn lögðu fram van-
trauststillögu sina á stjórnina i
vor um það bil, þegar Stórþinginu
var að ljúka, þá tóku bæði Hægri
flokkurinn og Þjóðflokkurinn
undir gagnrýni jafnaðarmanna á
stjórnina, en studdu hana samt
þegar til atkvæða kom um
vantraustið. Hinn eini þingmaður
SF-flokksins i norska Stórþinginu
— sem var kjörinn þingmaður
jafnaðarmanna, en gekk til liðs
við SF vegna „EBE-galdursins”
svo notað sé gamalkunnugt orð
um annan atburð — sat aukin
heldur hjá við atkvæöa-
greiðsluna.
Þessi úrslit sýndu þaö og
sönnuðu, að þótt óhugsandi sé
eins og sakir standa, að ný meiri-
hlutastjórn borgaraflokkanna
geti myndazt að kosningum lokn-
um þótt þeir fái til þess nægan
þingstyrk (Miðflokkurinn hefur
lýst þvi yfir, að hann muni ekki
geta átt aðild að riksistjórn með
Hægriflokknum og Nýja þjóð-
flokknum svo lengi sem þeir geri
ekki breytingu á afstöðu sinni til
EBE og Vinstri flokkurinn getur
ómögulega gengið til samstarfs
við þann hóp, sem klauf sig út úr
flokknum og stofnaði nýjan flokk
haustið 1972 —Nýja þjóðflokkinn)
þá eru þeir samt sem áður stað-
ráðnir i að hindra, að norski
Alþýðuflokkurinn komist til
valda. Þvi gera núverandi stjórn-
endur Noregs sér vonir um að
geta haldið áfram að stjórna
landinu án þingmeirihluta eftir
kosningar á sama hátt og þeir
hafa gert hingað til t þar eð
borgaraflokkarnir muni ekki
vilja fella stjórnina þótt þeir neiti
að styðja hana. Þessar furðulegu
kringumstæður i norskum stjórn-
málum þar sem landinu er stýrt
af raunverulega óstarfhæfri
rikisstjórn, sem þó er ekki hægt
að koma frá — a.m.k. ekki eins og
sakir standa — orsaka að sjálf-
sögðu mikinn rugling og vandræði
i stjórnmálalifi Norðmanna og
geta haft áhrif á kjósendur með
ófyrirsjáanlegum hætti Það er
t.d. ekki nokkur vafi á þvi, að það
rótleysi og sú óvissa, sem rikir i
stjórnmálalifi Norðmanna á
rikan þátt i þvi, að furðumargir
virðast hafa snúið til fylgis við
hinn furðulega Anders Lange —
Glistrup Norðmanna sem er i
rauninni ekkert annað en fasisti
með þokukenndar og ruglingsleg-
ar hugmyndir um stjorn — og
þjóðmál.
Eins og nú standa sakir eru
styrkleikahlutföll norsku stjórn-
málaflokkanna sem hér segir:
Stærsti flokkur þjóðarinnar er
Alþýðuflokkurinn og á hann nú 73
þingmenn i Stórþinginu af þeim
150, sem þar sitja — hann átti 74
þingmenn, en einn þeirra sneri til
liðs viö SF-flokkinn, sem engan
þingmann hlaut i siðustu kosning-
um. Þá hlaut norski Alþýðu-
flokkurinn 46,5% atkvæöa og þvi
hæsta atkvæðahlutfall alira
norrænna jafnaöarmannaflokka.
Næststærsti flokkurinn er
Hægri flokkurinn með 29 þing-
menn og 19,6% atkvæða.
Þá kemur Miðflokkurinn með
20 þingmenn og 10,5% atkvæða.
Fjórði stærsti flokkurinn er svo
Kristilegi þjóðflokkurinn með 14
þingsæti og 9,5 atkvæða.
Fimmti stærsti flokkurinn og
minnsti flokkur þingsins eftir
siðustu kosningar var Vinstri
flokkurinn með 13 þingmenn og
9,4% atkvæða. Nú hefur hann
klofnað og klofningsmenn
myndað nýjan flokk, Nýja þjóð-
flokkinn. sem nýtur stuðnings 9 af
13 þingmönnum, sem kjörnir voru
fyrir Vinstri flokkinn siðast.
Minnsti flokkur þingsins er svo
SF með 1 þingmann, sem hann
fékk frá jafnaðarmönnum, en
flokkurinn fékk engan mann
kjörinn síðast eins og áður segir.
Þannig er sem sé staðan nú. En
loftið i norsku pólitikinni er lævi
blandið og vist er, að þessi hlutföll
munu töluvert hafa raskazt þegar
nýtt Stórþing hefur verið kjörið.
Spurningin er aðeins sú i hverra
þágu sú röskun hefur þá orðið —
og hvort kosningarnar geti tryggt
Norðmönnum starfhæfa rikis-
stjórn, sem virðist næstum
ógerningur nema þvi aðeins, að
norska Alþýðuflokknum takist að
vinna hreinan meirihluta.
SB
ALÞYÐUFLOKKSFELAG REYKJAVIKUR AUGLYSIR
TVÆR FJOLSKYLDUFERÐIR TIL
KAUPMANNAHAFNAR
Alþýðuf lokksfélag Reykjavikur auglýsir tvær
sumarleyfisferðir til Kaupmannahafnar í sumar. Er
öllu f lokksbundnu alþýðuflokksfólki heimil þátftaka
i þeim svo og fjölskyldum þeirra.
Fyrri ferðin er vikuferð og er brottfarardagur hinn
8. ágúst n.k., en komudagur heim hinn 15. ágúst.
Síðari ferðin er tveggja vikna ferð og er
brottfarardagur hinn 20. ágúst.
Fargjöld eru sérstaklega hagstæð og verður reynt
að útvega ódýrt gistihúsnæði i Höfn fyrir þá, sem
þessóska. Farnar verða skemmtiferðir um borgina
svo og til Svíþjóðar meðan á dvölinni stendur.
Allar nánari upplýsingar um þessar glæsilegu
sumarleyfisferðir f jölskyldnanna eru gefnar á skrif-
stofum Alþýðuflokksins í Alþýðuhúsinu við Hvefis-
götu kl. 1-5 alla virka daga nema laugardaga.
Símar: 15020 og 16724,
M{ðg skammt er nú til þess, að fyrri næstunni rennur út sá timi, sem við
ferðin verði fann —* $ú, $em hefst 8» höfurhtilráðstöfunartil þessaðganga
ágú$t — og því hver siðastur að láta ; frá hótelpöntunum erlendis fyrfr þá,
skrá sigtil fararinnar. Áhugafólki skal sem óska hótelgistingar,
sérstakfega á þaö bent, að alveg á . Stjóm og ferðanefnd. v
í SÓL OG
SUMRI í
K.HÖFN!
Föstudagur 13. júlí 1973.