Alþýðublaðið - 29.04.1975, Blaðsíða 2

•mms&m
STJÓRNMÁL
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
Þórunn biður um aðstoð.
I sambandi viö ferð Einars
Ágústssonar, utanrikisráð-
herra, til Sovétrikjanna ræddi
Alþýðublaðið um málefni
Ashkenazy-feðga og lét þess
m.a. getið, að blaðið myndi
spyrja utanrikisráðherra að
þvi eftir heimkomu hans,
hvort hann hefði rætt málið
við sovéska ráðamenn og
hverjar viðtökurnar hefðu
orðið. Þegar Alþýðublaðið svo
spurði Einar þessara spurn-
inga neitaði hann að svara.
Hann vildi ekki einu sinni upp-
lýsa, hvort hann hefði minnst
á málið eða ekki og sagði, að
Vladimir Ashkenazy óskaði
eftirþvi, að baráttan fyrir þvi,
að faðir hans fengi að koma i
heimsókn til tslands, yrði ekki
háð fyrir opnum tjöldum.
Nú hefur frú Þórunn, eigin-
kona Ashkenazy, sent blöðun-
um fréttatilkynningu þar sem
hún segir, að Vladimir
Ashkenazy hafi ákveðið að
fjalla ekki um málið opinber-
lega að svo stöddu, en hins
vegar nái sú ákvörðun aðeins
til Vladimirs Ashkenazy
sjálfs. M.ö.o. að þau hjónin
hafi ekkert á móti þvi að aðrir,
sem vilji þeim vel, ræði mál
þetta eða fylgi þvi á annan
hátt opinberlega eftir. Segir
hún beinlinis, að öll aðstoð
hvort heldur er frá opinberum
aðilum eða almenningi sé vel
þegin og gefur þannig bein-
linis i skyn, að þögn um þetta
mál sé ekki að beiðni þeirra
hjóna.
Kjarni málsins
Það skiptir ekki meginmál-
inu i þessu sambandi, hvort
afdráttarlaus neitun Einars
Ágústssonar á þvi að svara
spurningum blaða um þessi
mál er sprottin af misskilningi
hans á afstöðu Ashkenazy-
hjónanna eða hinu, að hann
hafi ekki á málið minnst við
Sovétmenn og veigri sér við að
skýra frá þvi, Hitt skiptir
meginmáli, að skv. yfir-
lýsingu frú Þórunnar er öll að-
stoð bæði almennings og opin-
berra aðila við baráttu
Ashkenazy-feðganna fyrir að
fá að hittast vel þegin.
Vonandi gera islensk stjórn-
völd sitt til að stuðla að þvi —
þótt þau séu fáorö um framlag
sitt. En það er hægt að gera
meira. Það væri þarft og gott
verk að efna til undirskrifta-
söfnunar — annað hvort meðal
almennings eða framámanna
þjóðarinnar — þar sem skorað
væri á sovésk stjórnvöld að
verða við beiðni Ashkenazys.
Slikar áskoranir hafa ávallt
talsverð áhrif, eins og dæmin
sanna — og Ashkenazy-hjónin
eiga það margfaldlega skilið
af íslendingum að þeir leggi
það litilræði á sig, ttlji þau
hjón að slik undirskriftasöfn-
un myndi hafa jákvæð áhrif.
í
—SB
SILFURTUNGLIÐ
Frumsýningargestur Alþýðublaðsins á afmælis-
sýningu Þjóðleikhússins á Silfurtungli Halldórs
Laxness, var Óskar Halldórsson, lektor
„Hinn hreini tónn” ómar svo
viða i verkum Halldórs Laxness
að likja mætti við stef. Tær ó-
menguð lind streymir viða frarn
eða við sjáum dæmi mannlifs i
fullkomnum samleik við um-
hverfi sitt. i annan stað er and-
hverfan það listbragð sem þessu
skáldi er hvað tiltækast og mig
minnir að hann hafi einhvern
tima haldið þvi fram að án
hennar væri varla unnt að skrifa
skáldskap. Það mun og mála
sannast að oft sé máttur verka
Halldórs i nokkru hlutfalli við
styrk þeirra afla andvirkra sem
á takast. 1 Atómstöðinni kom
Ugla fram sem persónugerving-
ur þess hugsunarháttar sem var
i ósættanlegri andstöðu við að-
steðjandi „læpuskaps ódyggð-
ir’,’ Hún hafnaði þeim manni
sem hún bar heitastan hug til af
þvi að hún vildi heldur vera
„maður með mönnum” en ,,ein-
hver tegund ambáttar eða
skækju”. Ákveðin siðgæðisvit-
und sjálfstæðrar menningar er
runnin henni i merg og bein.
Reisn verksins á þessum and-
stæðusamleik mikið að þakka,
hvort heldur það er saga eða
sjónleikur.
En öll verk eru afsprengi sins
tima. Engin furða þótt svipuð
vandamál ásæktu höfund Atóm-
stöðvarinnar enn að nokkrum
árum liðnum rétt eftir að þjóð
hans hafði gengið i Atlantshafs-
bandalag og opnað land sitt fyr-
ir erlendum her, enda er lifs-
mynd Silfurtúnglsins allmjög á
aðra lund. Fulltrúar „hins urt-
ræna frumlifs” eru nú orðnir
fiskar i neti þeirra afia sem
herja á innlenda menningu og
höfundur hafði beint geiri sinum
gegn. Af fyrsta þætti er auðskil-
ið að klofningur er i fólkinu
sjálfu, og til að hefja hann upp i
hæðir dramatiskrar listar hefði
þurft stóra og margþætta menn
sem jafnframt væru þess um-
komnir að veita innflytjendum
skrilmenningarinnar nokkurn
mótleik. En hér skortir hvort
tveggja. Fólkið i kaupstaðnum
hennar Lóu eru einfeldningar
sem leita athvarfs hjá hinum
sterka. Laugi gamli faðir henn-
ar hafði alltaf verið á móti
verkamönnum, þótt verkamað-
ur væri sjálfur, og stutt hina
riku. Óli tengdasonur hans hef-
ur hætt að aka bil og freistar nú
gæfunnar hjá peningavaldinu,
e.t.v. vegna áhrifa annarra.
Hálfgleymdur frægðardraumur
Lóu er auðvakinn. Og skuggi
fjölskyldunnar er glæpamaður-
inn og drykkjusjúklingurinn
Róri. Hér skortir þvi frá upphafi
grundvöll fyrir dramatisk átök.
Lóa er einungis verslunarvara
og leiksoppur án þess jafnvel að
skilja það sjálf. Samt er verkið
átakanlegt og áminning þess
sterk jafnt um sjálfsábyrgð ein-
staklings sem þjóðar. Og ekki
má gleyma þvi að viða fer höf-
undur þess á sinum alkunnu
kostum.
Sýning Þjóðleikhússins, undir
stjórn þeirra Brietar Héðins-
dóttur og Sveins Einarssonar er
vel æfð og unnin, enda um
margt með ágætum. Breytingar
þær sem orðið hafa á frumgerð
verksins styrkja heild þess og
draga úr melódramatiskum
einkennum sem stundum jöðr-
uðu við væmni. Veigamesta
breytingin er niðurfelling fyrra
leiksviðs 4. þáttar sem sett var
fyrir húsdyrum Lóu um nótt i
september. Þá hefur öldruð
söngkona bæst i hóp leikpersóna
og á hún nokkurn þátt i að skapa
hinn tilhlýðilega fáránleik sem
einkennir 2. þátt.
Hlutverk Lóu er örðugt vegna
þess hve persónan sem þarf að
gegna aðalhlutverki, er tak-
mörkuð. önnu Kristinu Arn-
grímsdóttur tekst vel að túlka
látlausa einfeldni hennar, raun-
ar einnig stundum hina innri
togstreitu. Og söngur hennar
var sannur. Það er enginn
hægðarleikur að gera öllu meira
úr þessu hlutverki. Laugi faðir
Lóu er hins vegar vel gerð auka-
persóna og prýðilega túlkuð af
Val Gislasyni sem er skemmti-
lega hress og hégómlegur i
senn. Óli bóndi Lóu er gersam-
lega ódramatisk persóna en fel-
ur eigi að siður i sér vonarglætu
verksins er hann stendur einn á
sviðinu i leikslok. Sigmundur
órn Arngrimsson fer laglega
með þetta snauða hlutverk. ísa
verður tilætluð andstæða vin-
konu sinnar i meðförum Ing-
unnar Jensdóttur sem leikur af
þrótti og glæsibrag og lætur
sannast að sumir þola að vera
frægir.
Feilan ó. Feilan verður i túlk-
un Erlings Gislasonar burðarás
sýningarinnar. Erlingur leikur
hinn ófeilna peningaþrjót og
skrumkóng með ágengri og i-
smeygilegri mýkt svo hvergi
skeikar. Jafnframt kemur skýrt
i ljós að i honum leynist snefill
af listarsmekk, en það greinir
hann frá prangvini hans Pea-
cock sem metur kvenmenn bara
eftir þessu eina og mætti i raun-
inni vera ýktari þó Róbert Arn-
finnsson leiki af snilld. Afl-
raunamaðurinn er hæfilega
heimskur en helst til daufur i
meðförum Hákonar Waage.
Sigur hans yfir Lóu i lokin, sem
er afar mikilvægur fyrir niður-
stöðu verksins, er þrátt fyrir allt
varla sannfærandi. Liku máli
gegnir um visdómsorð leikrits-
ins i framsögn Guðmundar
Magnússonar. Bryndis Péturs-
dóttir er góð sviðgæsla og sam-
leikur einkar góður, þar sem
blaðamenn, dansmeyjar o.fl.
þyrpast saman i lok annars
þáttar. Umgerð sýningarinnar
og lýsing virtist mér vel við hæfi
að ógleymdu vöggulagi Jóns
Nordals sem mér finnst orðinn
óaðskiljanlegur hluti verksins.
Þótt sýning Silfurtúnglsins
fyrir 20 árum sé að nokkru
sveipuð i gleymskunnar hjúp
leyfi ég mér að staðhæfa að
þessi taki henni i mörgu fram.
Þar valda breytingar nokkru,
en þær vitna ásamt ýmsu i túlk-
un verksins nú, um aukinn
skilning á eðli þess. En er þetta
ekki sagan um verk Halldórs
Laxness?
1
Í
WRcvnai
Sími 8-55-22.
Opið allan sólarhringinn

1
1
ÞAÐ BORGAR SIG
AÐ VERZLA f KRON
gL feí’C SS
Hafnartjaröar Apótek
Afgreiðslutími:
Virka daga kl. 9-18.30
Laugardaga kl. 10-12.30.
Helgidaga kl. 11-12
jíi Eftir lokun:
i Upplýsingasími 51600.
Dunn
í GlflEIIDflE
/ími 04200
,1

Þriðjudagur 29. apríl 1975.