Alþýðublaðið - 19.11.1975, Blaðsíða 1

alþýdu
224. TBL. - 1975 - 56. flRG.
MIÐVIKUDAGUR 19. NÓVEMBER
Ritstjórn Siöumúla li - Simi 81866
UR ÞINGSETNINGARRÆÐU
BENEDIKTS GRÖNDAL
- Sjá bls. 3 =
1
= - sja
Mikið rætt um Elmar
í Þýzkalandi
ipréttir w*. 9
Vandinn ekki —
leystur með
kauphækkunum
einum saman
[liHinlicuani.il
Lltilokað með öllu aðiefna til
kapphlaups við verðbólguskriðuna
25%-30% HÆKKUN
Itil ad NA síðustu
l KJARASAMNINGUM
■ B Rutenlnwkaw wrk«
HSSsk: Björn Jónsson,
iSSHS1 *0,se** *Sl:
r Kjaramálin eru
óleysanleg með
dHjSrrHsS hefðbundnum aðferðum, —.nö
’isr’jrsíH veröur að beita aðferðum
stjórnmálalegs eðlis
1 viðtali við Björn Jónsson
forseta ASt, sem birtist i
Alþýðublaðinu i gær, segir
Björn m.a. á þessa leið: „Vandi
launafólksins verður ekki
leystur með kauphækkunum
einum saman, sem sjálfsagt
yrðu horfnar um sama leyti og
staðið væri upp frá samninga-
borðinu, heldur miklu fremur
með þvi, að gangráður verð-
lagsins yrði stöðvaður.” Siðan
segir Björn Jónsson: „Það er
mitt álit, að kjaramálin séu nú
óleysanleg með hefðbundnum
aðferðum. Nú verður að beita
öðrum aðferðum stjórnmála-
legs eðlis, ef árangur á að nást.
Verkalýðshreyfingin hlýtur að
SJÁ BLS. 3
Rausnargjafir á
aldarafmæli
Thorvaldsensfélagsins
Thorvaldsensfélagið er 100 ára i
dag. 1 tilefni þessa afmælis mun
félagið gefa 10 milljónir króna til
stofnunar sjóðs, sem styðja mun
fólk, sem sérhæfir sig i kennslu
barna með sérþarfir. Ætlunin er
að reyna að verðtryggja þessa
sjóðgjöf eftir bezta mætti.
En félagið lætur ekki þar við
sitja, heldur gefur það ennfremur
idag tæki til barnadeildar Landa-
kotsspitfla.Nánar er sagt frá þvi
tæki og afmæli félagsins á blað-
siðu 4 i blaðinu i dag.
Ef þetta er ekki þorskastríð...
ISLENDINGAR
EKKI ÓHULTIR
I GRIMSBY!
Það er ekki sérlega girnilegt að
vera íslendingur i hafnarborgum
Bretlands i dag, — þvi þorskastrið
er skollið á að ný ju með öllum sinum
fylgifiskum.
I gær var sett löndunarbann á is-
íenzkan togara, sem var á leið til
Grimsby — og sögðu yfirvöld þar i
borg að þau gætu ekki borið ábyrgð
á öryggi islenzku áhafnarinnar, ef
skipið legðist þar að landi. Togarinn
siglir þvi áfram til Ostende i Belgiu
og landar þar.
1 gær voru svo þrjú eftirlits-
skip send á Islandsmið til
verndar brezku togurunum,
sem eru að veiðum innan is-
lenzkrar fiskveiðilögsögu. beg-
ar frétt barst um það i gær að is-
lenzkt varðskip hefði klippt aft-
an úr brezkum togara tilkynnti
talsmaður landbúnaðarráðu-
neytisins að þessi þrjú skip,
Sirius, Polaris og Aquarius,
hefðu þegar verið send af stað
og yrðu komin i dag til tslands,
auk þess sem fjórða skipið,
Lloydsman, sem áður hefur
verið hér við verndarstörf af
sama tagi, átti að leggja úr höfn
i Invergordon I Skotlandi til Is-
lands.
Eftirlitsskipin eru óvopnuð,
en munu sigla I veg fyrir is-
lenzku varðskipin og væntan-
lega reyna ásiglingar, ef varð-
skip reynir að nálgast togara að
veiðum.
Þar með er þorskastrið hafið
Löndunarbann á íslenzk skip
Fjögur eftirlitsskip send til Islands
Útgerðin krefst herskipaverndar
Stjórnmálaslit eða úrsögn úr NATO?
Þannig
hverfa
sjóðir
I fyrra varð mikið umskiptaár
hjá Áflatryggingasjðði. Þá varð
súbreyting á bókum sjóðsins —
og fjármálum — að i stað þess
að afla meira fjár en greiða,
þurfti sjóðurinn nú i fyrsta sinn
um langan tima að greiða meira
i aflatryggingabætur en inn
kom. Nam þetta um 20 milljón
króna halla hjá hinum almennu
deildum sjóðsins, en greiðslur
áhafnadeildar voru i fyrra um
54 milljðnum krönum meiri en
samanlagðar tekjur
deildarinnar.
Frá þessu skýrir Már Elisson
fiskimálastjóri i skýrslu sinni á
Fiskiþingi. Hann segir enn-
fremur að heildarbótagreiðslur
á þessu ári geti numið 535 — 555
milljónum króna, og á sama
hátt megi áætla heildartekjur
þessa árs 525 — 530 millj.
Af þvi er ljóst að rekstrarhalli
sjóðsins heldur áfram, þótt
hann sfe nokkru minni fyrir-
sjáanlegur i ár en fyrra. Hins
vegar var afkoma sjöðsins, ef
ræða má um slika, betri árin
1972 og 1973.
Fiskimálastjóri sagði: „Það
sem veldur þessum umskiptum
á hag sjóðsins undanfarin tvö —
þrjú ár, er aflabrestur skipa frá
stærstu útgerðarbæjum
landsins á vetrarvertið. Þessar
verstöðvar hafa jafnan staðið
undir verulegum hluta tekna
sjóðsins, en á sama hátt taka
þær af skiljanlegum ástæðum
til sin verulegar bætur, þegar
illa gengur, vegna hins mikla
fjöida skipa, sem þaðan er
gerður út.
1 öðru lagi hefur sjóðurinn að
sjálfsögðu þolað hlutfallslegt
tekjutap, vegna verðlækkana
afurða á erlendum markaði.”
Siðar i ársskýrslu sinni vikur
Már Elisson að Fiskveiðasjöði,
og segir m.a.:
„Mjög er deilt á Fiskveiða-
sjóð vegna óhagstæðrar stefnu i
lánamálum. Ef litið er á stöðu
Fiskveiðasjóðs undanfarin ár,
kemur i ljós, að hann er ekki
einungis fjárvana, heldur hefur
verðbólgan rýrt eigið ffe sjóðsins
svo gengdarlaust, að þessi lind
er á góðum vegi með að þorna.
Á árinu 1969 var eigið ffe
sjóðsins til ráðstöfunar ásamt
tekjum af útflutningsgjöldum
og framlagi rikissjóðs um 80%
heildarráðstöfunarfjár. A árinu
1973 var þessi hluti kominn i
25%. Á árinu 1974 er eigið ffe
12%, en tekjur af útflutnings-
gjöldum og framlag rikissjóðs
26%. Mismunurinn er erlend lán
með háum vöxtum og sem eru
að sjálfsögðu háð gengis-
breytingum, til skamms tima
borin saman við lánareglur
sjóðsins, sem eru 18 ár til kaupa
á fiskiskipum, svo og innlend
lán, sem ýmist bera háa. vexti
eða eru visitölutryggð.
Miðað við þá vexti, sem
Fiskveiðasjóður heimtir af
útlánum sinum, og þykja háir,
þarf hann samt að greiða þá
niður með þvi að rýra eigið ffe
sitt.
Hins vegar er það svo annað
mál, að útvegur og fiskvinnsla,
sökum slæmrar afkomu, fær
ekki risið undir þessum háu
vöxtum, sem og af rekstrar-
lánum.
Hfer er að sjálfsögðu um tvi-
þættan vanda að ræða — i fyrsta
lagi að bæta afkomu Fiskveiða-
sjóðs, og i öðru lagi að finna
lausn á afkomuvanda fyrir-
tækja sjávarútvegsins.”
að nýju með átökum á miðun-
um, en rátt fyrir ákveðna beiöni
samstarfsnefndar togaraeig-
enda, skipstjöra og fulltrúa á-
hafnanna, hefur brezka stjórnin
ekki viljað senda hingað enn
vopnaðar freigátur að svo
stöddu.
Bann — ekki bann?
Þrátt fyrir að löndunarbann
hefur nú verið sett á Islenzk skip
I Grimsby, sagði talsmaður tog-
araútgerðarsambandsins i
London að löndunarbann hefði
ekki verið sett á islenzk skip og
yrði ekki meðan fiskveiðideilan
stæði yfir. Hann sagði að enn
væri mikill markaður fyrir afla
islenzkra togara i brezkum
höfnum, og hann sagðist hafa
vonast eftir að hlutur islenzku
togaranna hefði aukizt, ef sam-
komulag hefði náðst i ráðherra-
viðræðunum i Reykjavik.
Tom Neilson, ritari sambands
yfirmanna á togurum i Hull
sagði hins vegar við Reuter
fréttastofuna, að hann myndi
mæla með þvi að algert bann
yrði sett á landanir Islenzkra
skipa i brezkum höfnum.
„Við höfum fengið nóg af þvi
að bjóða þessum mönnum hina
kinnina og mælum eindregið
með algjöru banni á allar land-
anir Islendinga. Það er timi til
kominn að sýna þessu fólki i tvo
heimana,” sagði hann.
Það er álit brezkra togara-
skipstj. að eftirlitsskipin mni
ekki hafa betur i viðureign við
islenzku varðskipin, sem eru
sneggri — og þvi vilja þeir að
herskip verði send til tslands. 1
Bretlandi hefur hins vegar verið
rætt um það að slikt kynni að
hafa örlagarikar afleiðingar i
för með sér, slit stjórnmála-
sambands við Bretland og hugs-
anlega úrsögn tslands úr At-
lantshafsbandalaginu.
Ferskfiskmatið
alveg hunzað?
Störf fiskiþings eru nú i fulium gangi, og hafa umræður þegar orðið all-
liarðar á köflmn. Fram hefur komið aimenn óánægja þingmanna með
sjóðakerfið nafnkennda og mun sú óánægja beinast meira að oliusjóðn-
um en öðrum þáttum, þó fleiri þyki ádeiluverðir. Þaö mál er nú i nefnd.
Þá urðu og harðar ádeilur á ferksfiskmatið. Trúlegt er, að undir-
straumur þess se su staðreynd, þótt ekki kæmi beint fram, að fiskafii
hefur orðið lélegri meö árunutn. Menn töldu of lítinn verðmun á því,
sem nefnt var ruslfiskur og góður fiskur. Þar var einkum átt við stærð.
Flestir voru og saminála um að matið væri illa framkvæmt. Of fá sýni
væru tekin, til þess að gefa rétta mynd af afla hvers báts. Sumar báts-
hafnir hafa komizt upp með að setja bezta fiskinn ofan á og liann þvi
lent i matinu. Ennfreinur voru talin brögð að þvi, að bæði kaupendur og
seljendur beinlinis hunzuðu matið. Að loknum umræðum var málið sett
I nefnd. Svo fór og um ýmis önnur mál, sem fljótafgreidd þóttu við um-
ræður og er álita að vænta um þau siðar i vikunni.