Alþýðublaðið - 09.01.1976, Blaðsíða 5

Þorskstofninn
er að hrynja!
ÞORSKUR 7 ÁRA OG ELDRI
KYNÞROSKA HLUTI STOFNSINS
NORSK- ÍSLENSKI SÍLDARSTOFNINN
KYNÞROSKA HLUTI STOFNSINS
Loks er svo komið, að ástand
fiskstofnanna við landið er orðið
almennt umræðuefni.
Ýmsir lita svo á að þetta sé ný
uppgötvun, en þvi fer viðsfjarri.
Sérhver hugsandi maður, sem
hefur komið nálægt fiskveiðum
undanfarin ár, hlýtur að hafa
séð hvert stefndi og rennt grun i
ástandið að meira eða minna
leyti.
Það, sem nú hefur gerzt, er að
loksins hefur fiskifræðingum á-
samt starfshóp á vegum Rann-
sóknarráðs rikinsins, tekizt að
skýra þessi mál þannig að al-
menningur hefur tekið eftir, og
vonandi nógu margir.af forystu-
mönnum þjóðarinnar.
Afli er orðinn svo litill, að tæp-
ast er til sú fleyta, sem fiskar
fyrir raunverulegum kostnaði,
og mikið vantar á að sjómenn
nái launum, sem sómasamleg
mega teljast eins og komið er.
Okkur er gagnslaus saman-
burður við þjóðir, sem reka
fiskveiðar til atvinnubóta.
Arið 1970 flutti þáverandi
sjávarútvegsráðherra ræðu á
aðalfundi Ltú i Vestmannaeyj-
um. Þar sagði hann, m.a., að
samkvæmt áliti sérfræðinga,
myndi aukin sókn ekki skila
auknum afla. Svo væri komið,
að nú yrði að vernda þorskstofn-
inn með öllum tiltækum ráðum.
Arið 1972 var Ingvar Hall-
grimsson forstjóri Hafrann-
sóknarstofnunarinnar. Hann
flutti þann boðskap á nýársdag i
útvarpi, að brýn nauðsyn væri
að draga úr sókn i þorskstofn-
inn, einkum i smáfisk.
í marz sama ár skrifar Haf-
rannsóknarstofnunin þáverandi
sjávarútvegsráðherra eftir fund
Alþjóðahafrannsóknarráðsins.
I þessu bréfi er skýrt frá, að
samkvæmt niðurstöðum ráðsins
sé þorskstofninn við Island
mjög ofveiddur og talið að
minnka þyrfti sókn i hann um
helming, þá þegar.
í mai er sjávarútvegsráðu-
neytinu enn sent bréf, þar sem
m.a. er rakið i tölum hvernig
árgangarnir frá 1961 og ’64, sem
voru mjög sterkir, hafi verið
strádrepnir, og enn er lögð á-
herzla á að draga þurfi úr sókn-
inni i þorskinn.
Um hvitasunnu er sjávarút-
vegsráðherra afhent „persónu-
lega” skýrsla fiskifræðinga um
ofveiði þorskstofnsins og smá-
fiskadráp. Enn er itrekað að
aukin sókn stefni fiskveiðum
okkar i voða, og þvert á móti
eigi að minnka sóknina tafar-
laust.
1 júni flytur Ingvar Hall-
grimsson erindii útvarpi um að
þorskurinn sé I voða vegna of-
veiði, og um sumarið skrifar
hann, ásamt Sigfúsi Schopka og
Jakobi Jakobssyni, fjölda
greina iblöðog timarit um þessi
mál. Allir eru þeir á einu máli
um, að án tafar verði að minnka
sóknina i þorskstofninn.
1 lok september kemur svo út
skýrsla Hafrannsóknarstofnun-
arinnar um nýtingu islenzkra
fiskstofna.
t skýrslunni eru gerðar rót-
tækar tillögur um að draga úr
sókninni i þorskstofninn og rök-
stutt, að dánartala hrygningar-
stofnsins sé komin niður I 70%.
Þar er einnig rækilega sýnt
fram á smáfiskadrapið.
Þessi skýrsla var nánast
hrópuð niður!
Svar ráðamanna við þessari
herferð Hafrannsóknarstofnun-
arinnar, sem stóð allt árið 1972,
varð það eitt, að panta einn til
tvo skuttogara á mánuði og út-
hluta þeim, að mestu til þeirra
staða, sem hlutu að beita þeim
fyrst og fremst á svæði, sem
smáþorskurinn heldur sig eink-
um á.
Nú, þegar við almennt áttum
okkur á, hvernig málum er
komið, verður að vænta þess, að
við verði brugðizt með fyllstu
alvöru.
Hættum að
elta þessa
fáu fiska
með öllum
þessum
skipum og
öllum
þessum
mannafla
Það sem við blasir er, að nán-
ast öll framtið þorskveiða okk-
ar byggist á þvi, að okkur takist
að vernda árganginn frá 1973
þar til hann hefur hrygnt með
árangri a.m.k. einu sinni.
Væntanlega tekst að setja
reglur, sem koma að verulegu
leyti i veg fyrir áframhaldandi
smáfiskadráp, og vonandi
verðum við svo heppin, að
þorskurinn velji sér til hrygn-
ingar þau svæði, sem alfriðuð
eru um hrygningartimann.
En þó þetta fari hvorttveggja
saman er ljóst, að ekkert vit er i
að beita öllum þeim flota sem
við nú eigum. Reyndin er sama
þó við höldum okkur við 230 þús.
tonna veiði. Yrði þeim afla skipt
á allan flotann, myndi meiri
hluti hans verða rekinn með
stórfelldu tapi.
Að öllum likindum þarf að
draga úr sókninni I þrjú ár.
Mörgum mun þykja öfga-
kennt, að leggja stórum hluta
flotans, en allt um það fer þeim
þó fjölgandi, sem gera sér grein
fyrir, að önnur ráð eru tæpast
til. Til viðbótar þarf svo að
skera niður veiðar útlendinga
með öllum tiltækum ráðum.
Sjálfsagt erað hefja nú veiðar
á litt eða ekki nýttum tegund-
um. Jafnvist er, að fyrirvara-
laust fara ekki margir á til-
raunaveiðar. Mikið magn þarf
af fiskum eins og spærlingi og
kolmunna, til þess að þær veiðar
beri sig eins og verðlag er á af-
urðum þeirra nú.
Tilraunavinnsla i aðrar af-
urðir þeirra og markaðskönnun
fyrir þær hlýtur að taka nokk-
urn tima ogkosta mikið fé. Ætti
að leggja 1/3 hluta flotans,
mætti lengi deila um, hvaða
skipum bæri helzt að leggja.
Talið er, að stóru togararnir
beri sig verst, en þar á móti
kemur að þeir sækja minnst i
þorskstofninn.
Einföld aðferð væri að leggja
þriðja hverju skipi úr hverri
verstöð eða svæði. Þannig lægi
hvert skip I eitt ár af hverjum
þremur.
Ef vonir rætast um hækkandi
verð á loðnuafurðum, gæti út-
hald loðnuskipanna orðið iengra
og þau þar með sleppt þorsk-
veiðum á vertiðinni.
Til greina gæti komið að
stöðva ekkitogarana, en úthluta
þeim kvóta af þorski, sem mið-
ast a.m.k. eins þriðja niður-
skurð en aðrar tegundir gætu
þeir veitt eftir getu.
Til þess að hægt sé að leggja
skipum, verður að fresta af-
borgunum og fleiru og fella
niður alla vexti.
Með þeim afla, sem von er á,
myndi hvort sem er vanta
meira en þriðjung á að skil verði
gerð á þessum liðum.
Tryggingagjöld verða trúlega
greidd að hálfu af flotanum
sameiginlega. Þeir, sem héldu
áfram veiðum, myndu vafa-
laust ná þeim afla, sem vit er i
að taka. Þar með fær trygging-
arsjóður i sinn hlut allt, sem
hann getur fengið.
Fyrir skip sem liggur, ætti
hálft iðgjald að nægja vel, og
það gæti komið úr sjóðnum.
Vel þarf að halda við skipum,
sem liggja og hirða þau að sama
skapi. Lágmark væri að hafa
fastan vélstjóra við stærri skip-
in, en þau minni kæmust af með
minna.
Þessa menn gæti aflatrygg-
ingarsjóður launað. Það myndi
ekki kosta hann meira en að
halda öllum flotanum gangandi.
Vandi fiskvinnslunnar vegna
þessarar minnkunar á sókn,
yrði sá einn, að koma sér saman
um skipti á aflanum eftir föng-
um. Magnið yrði hið sama.
Ýmsir munu telja þetta frá-
leitar tillögur á sama tima og
t.d. Húsvikingar telja sig hlunn-
farna, ef þeir fá ekki að bæta
nýjum skuttogara við flota sinn.
Með honum ætla þeir að bæta
sér upp 30% aflarýrnun á sið-
asta ári. En þetta er svipuð
aflarýrnun og bátar á S-V landi
hafa orðið að þola sl. tvö ár til
viðbótar stórauknum útgerðar-
kostnaði.
Þróunin virðist sem sé ekki
nægja til að opna augu manna.
Þvi virðist engin vanþörf á, að
fjölmiðlar kynntu rækilega bæði
„Svörtu skýrsluna” og „Bláu
bókina” svo alvaran verði ijós.
Við getum ekki lokað augum
fyrir þessum geigvænlegu upp-
lýsingum lengur.
Útrýming norsk-islenzku sild-
arinnar ætti að vera okkur bæði
i fersku minni og næg áminning.
Hver þorir að hætta á, að
þorskurinn, sem er okkur marg-
falt dýrmætari, fari sömu leið?
Ólafur Björnsson.
NÝ GERÐ SlMAREIKNINGA
Nú er verið að taka i notkun
nýja gerð simareikninga, eða öllu
heldur verður hér eftir sent fylgi-
skjal með öllum simareikningum
sem Póstur og simi séndir frá sér
fyrir veitta þjónustu. Á fylgi-
skjalinu er sýnd nákvæm sundur-
liðun á þeirri þjónustu sem veitt
er og greiða ber fyrir. Tilgreint er
hvaða ár, mánuð og dag
þjónustan var veitt, hverskonar
þjónustu um var að ræða: simtal
innan eða utanlands við skip,
hraðsimtal, skeyti, telex aukalin-
ur o.s.frv. Simnúmerog nafn þess
sem óskar simtals, nafn og eða
númer þess sem talað var við. Þá
er tilgreint verð fyrir þjónustuna
og er það sundurliðað i þrennt i
fyrsta lagi gjald fyrir veitta
þjónustu samkvæmt áðurgreind-
um lykli (kvaðning, boðsending
o.s.frv.) einingarverð sinnum
einingafjöldi og söluskattur. A
bakhlið fylgiskjalsins er svo lyk-
ill að þvi sem á framhliðinni
stendur.
Þá verður einnig tekin upp sú
breyting að allir notendur fá nú
glróseðla senda til sins heima, en
það hefur aðeins verið gert við
símareikninga á höfuðborgar-
svæðinu til þessa. Simnotendur fá
þvi reikninginn ásamt fylgiskjal-
inu I hendur áður en reikningur er
greiddur þannig að öllum er ljóst
fyrir hvað er verið að greiða
hverju sinni.
Frekari upplýsinga er svo hægt
að leita um þessa breytingu á
næstu simstöð.
Það er von Pósts og sima að
þessi breyting verði til hagræðis
fyrir notendur og er liklegt að
þeim verði að þeirri ósk sinni.
1 'í • -99999 HAMIfeS »'i4uS8Ó8

105
SSfcSTi I Va-5
Tw>5
íí. {;
?*i •9 ?.'i 91 9‘jS9S. ilA.NÍífiS 90 asðse JÖÍ5A8
••iO.ir-sAv 91 99999 GUiiRÖH )Ah MARii OíV HÁ8SSH ó: X i 9Ú0 102 LíSi 5;
i?f .0 'X': 9S 99999 MAHMA FíVt 91 if'-V LÍN' JÖS RANHi'BSON
i xii fiooio.n. 93 99999 FtUTTOR ÍMi iKS ANHÖía /.700 j hUÍ; : l.y*': I {
8AM7ALS ,K!íT KHlHúOf •99 í | H
...
{"*Vv \ V i'í
«'T’W iwiwm \ ' i ■ i
\ \vj‘\
■ i V s A '3'
\\,J . •í - , ;
Föstudagur 9. janúar 1976.
Alþýðublaðið