Alþýðublaðið - 10.02.1976, Blaðsíða 6

Tiltölulega litlar upplýsingar liggja fyrir um
fíkniefnaneyzlu hér á landi og aðferðir við
Eru fikniefni, al-
mennt meðhöndluð
meðal fólks hér á
landi? Er þróunin slik,
að fikniefnaneyzla
verður orðið ógnvekj-
andi vandamál hér á
landi innan fárra ára?
Eru yfirvöld nægilega
vel á verði gegn þess-
um skaðlega ógnvaldi,
eða eru lögreglu- og
dómsvöld sinnulaus um
þessi mál? Þessar
spurningar og margar
fleiri ámóta, vakna æði
oft meðal almennings.
Fréttir berast utan úr
heimi kannski af dauða
12 ára barns, vegna of-
notkunar eiturlyfja, og
notkun þessara efna er
orðinn mjög almenn
viða á Vesturlöndum,
svo algeng, að stjórn-
völd hafa viða misst
þar öll tökin og geta lit-
ið aðhafzt annað en
krafsað i bakkann og
vonað hið bezta.
Á^and þessara mála hér-
lendis erekki fullljóst. Lengi vei
vorum viö tslendingar lausir við
þennan ófögnuð, sem fikniefni
eru. Það var þó vart við þvi að
búast, að ísland slyppi algjör-
lega undan oki þessara efna.
Þvi þótt lega lándsins og fjar-
lægð frá öðrum löndum tefji
áhrif og tizkusveiflur erlendis
frá um nokkurn tima, þá munu
bættar samgöngur sjá til þess,
að við íslendingar förum ekki
varhluta af þvi sem skeður er-
lendis.
Filcniefni fóru þvi að berast
hingað til lands, fyrir nokkrum
árum siðan. Hingað tii hefur
neyzla þessara efna ekki verið
almenn meðal fólks né mikið á
meðferð þeirra borið. Þó er al-
menningi ljóst, að fikniefna er
neytt hérlendis að staðaldri, af
hópi fólks. Fréttir berast af þvi,
að fundizt hafi, svo og svo mikiö
magn fikniefna hérogþar, og að
fikniefnadeild lögreglunnar og
fikniefnadómstóll hafi nóg á
sinni könnu. Það er þvi á vitorði
manna, að þessi óæskilegu efni,
fiknilyf.eru hingað komin, hvort
sem okkur h'kar betur eða ver.
Ástandið hérlendis, er þó alls
ekki háskalegt ennþá, að minnst
akosti, ef litið er á ástand ann-
arra þjóða i þessum efnum. Hér
ku aðallega vera reykt hass og
önnur veikari efni, sem margir
vilja álita að séu litt skaölegri
en áfengið. Minna mun vera um
inntöku sterkari efna, en er-
lendis eru það einmitt slik efni,
svokölluð eiturefni, sem öll
eymdin stafar af. Heróin t.d.
hefúr ekki sézt hér á landi svo
staðfest hafi verið auk þess sem
litið ber á LSD, amfetamini og
öðrum vanamyndandi efnum.
Við skulum þó vera á varð-
bergi, þvi berst ekki allt illt til
íslands? eins og dómsmálaráð-
herra okkar, Ólafur Jó-
hannesson sagði i ónefndum út-
varpsþætti.ekki allsfyrir löngu.
Það var þó sizt ætlunin að
reifa þessi mál nákvæmlega i
formála þvi ætlunin var að tala
við Ásg. Friðjónss. dómara hjá
Fikniefnadómstólnum. Við fór-
um á hans fund i siðustu viku.
Blm. spjallaði við hann um
þetta vandamál yfirleitt og
einnig var komið inn á fyrst-
nefhdar spurningar. En við
skulum gefa Ásgeiri orðið.
Mikil pappirsvinna
— Hér sérðu þá skriffinnsku
sem getur fylgt þvi að afgreiða
mál eins manns, sem reyndar
var viðriðinn nokkur fikniefna-
misferli á sama tima, sagði As-
geir og sýndi blaðamanni þykk-
an skjalabunka sem lá á skrif-
borði hans. Þessi mikla
pappirsvinna getur tafið og tor-
veldað afgreiðslu mála, þótt það
sé auðvitað ekki algengt að það
bryddi á sama manninum i
þremur eða fjórum málum eins
oggerðist iþessu tilviki. í tilfelli
þessaeinstaklings, þarf aðsam-
ræma og tengja saman aðild
mannsins að þeim fjórum mál-
um sem hann var viðriðinn.
Þetta kostar oft mikið vafstur
og þegar upp er staðið þá getur
legið eftir, um það bil, 140 blað-
siðna skýrsla um einn einasta
mann. Ég vil þó taka það fram,
að langoftast er afgreiðsla
þessara mála mun einfaldari,
eins og þegar menn eru aðeins
viðriðnir eitt mál. Þá er
skýrslugjöf og önnur pappirs-
vinna tiltölulega einföld og tek-
ur skamman tima.
í upphafi....
— Það var á miðju ári 1973
sem sérdómstóll var stofnaður
með lögum. Ég var þá eini
starfsmaður dómstólsins og
lenti strax í rannsókn nýrra
mála. Arið 1974 var siðan kom-
inn haugur af málskjölum sem
vinna þurfti úr, en á miðju ári
var fyrsta misferlismálið af-
greitt fyrir dómnum. Þá þegar
hafði mér borizt aðstoð, þ.e.
hérvið dómstólinn tók til starfa
fulltrúi. Arnar Guðmundsson. —
ekki. Þó má nefna að á árinu
1975 fannst mun meira magn
efna en gerðist á árinu 1974.
Arið 1975 var viðurkenndur
innflutningur 17 kg af
fikniefnum og er þá ekki
meðtalið það smyglmál sem er i
rannsókn þessa dagana á Kefla-
vikurflugvelli. Af þessum 17
kilógrömmum, voru 15 kg hass
og 2 kg marihúana. Reyndar
náðist ekki i nema 9 kg þessa
magns. Litið varð uppvist um
önnur efni. Uppvist var t.d. um
60grömm af amfetamini,en i 10
grömm náðist. A árinu 1974 varð
hins vegar ekki uppvist um
nema 3-4 kg. Þessar tölur segja
þó ekki allt um raunverulega
neyzlu, þvi á árinu 1973 varö
uppvist um 15 kg. Þessar
sveiflur milli ára, valda þvi að
erfitt er að gera sér grein fyrir
raunverulegri þróun þessara
mála. —
Minna LSD, meira am-
fetamin.
Nokkrar breytingar eru
merkjanlegar á notkun
einstakra efna hérlendis i gegn-
um árin. 1 upphafi bryddaði
töluvert á LSD, sem er
sterkasta ofskynjunarlyfið á
markaðnum. Meðferð þess efnis
hefúrnú minnkað verulega, og á
árinu 1975 fannst ekki einn
einasti skammtur af þvi. A móti
bendir hins vegar ýmislegt til
selur fikniefni, neytir þeirra
lika. Þó ber það við að
hagnaðurinn af slikri sölu, er
mun meiri heldur en útgjöldin
vegna eigin neyzlu, svo að hrein
hagnaðarsjónarmið eru ekki
viðs fjarri. Þá hefur það einnig
gerzt, og þá einkanlega i stærri
málum, að algjör hagnaðar-
sjónarmið hafa ráðið ferðinni.
Dreifingaraðilarnir snerta ekki
við efnunum sjálfir, og köld
viðskiptasjónarmið eru mönn-
um efst i huga. —
Meðaltalsdæmi um
mögulegan gróða.
— Það er erfitt að nefna dæmi
um mögulegan gróða þeirra af
brotamanna sem að innflutningi
ogsölu fikniefnastanda. Það fer
allt eftir þvi hve langt efnið er
sótt, hve dýru verði það er keypt
erlendis og um hve margar
hendur það gengur hér á landi.
Þó mætti nefna dæmi þar um,
og væri miðað við meðaltals-
verð. Þannig mætti hugsa sér að
keypt væri 1 kg af hassi erlendis
á um það bil 200 þúsund krónur.
Hér heima væri siðan möguleiki
á þvi að selja efnið fyrir um það
bil 1 milljón króna, jafnvel
meira, ef efaið færi um margra
hendur. —
Málsmeðferð.
— Mjög misjafnlega mikið
vafstur er við rannsókn þessara
FJÖLDIFÍKNIEFN
AD MINNSTA KO
330 aðilar á 2 og 1/2 ári.
— Mér telst til að um 330
aöilar hafi á þessum fjórum ár-
um verið afgreiddir frá dóms-
tólnum. Nokkrir þessar aðila
hafa verið dæmdir oftar en einu
sinni, aukþess sem dómstólinn
hefur nokkrum sinnum afgreitt
mál einstaklinga, sem hafa
verið tengdir fleiri en einu mis-
ferlismáli. —
Fiknefnadeild
lögreglunnar ekki langt
frá.
— Þegar dómstóllinn hóf
störf, þá var ætlunin að við hann
starfaði sérstök rann-
sóknadeild. Það hefur þó enn
ekki orðið, að minu mati af
hagræðis og réttarfarslegum
orsökum. Við erum i nábýli við
lögreglustjóraembættið og höf-
um frá upphafi verið i nánu
sambandi við fikniefnadeild
lögreglunnar, en þar vinna 2-3
menn að staðaldri.
Meira magn ’75 en ’74.
— Það er hæpið að fullyrða,
hvort meðferð fikniefna hafi
farið i vöxt hérlendis hin siðari
ár. Það er i þessum málum
sem og öllum brotaflokkum, að
nokkurt hlutfall brota upplýsist
þess, að sterkt amfetamin, inn-
fluttiduftformihafifariði vöxt.
Þá skoðun okkar byggjum við á
þvi,að nú upp á siðkastið höfum
við orðið áþreifanlega varir við
meðferð þess efnis, en það
gerðist vart áður.
Aðeins I þröngum hóp-
um.
— Ég hef á tilfinningunni að
fikniefnaneyzlan sé aðeins
stunduð i þröngum hópum. Það
hefur verið þannig, og ég hef
ekki orðið var neinnar merkjan-
legrar breytingar á þvi ástandi.
Að minnsta kosti hefur ekkert
komið fram, sem getur af-
afsannað þá skoðun mina. —
Hvort fjárglæframenn
standi á bak við?
— Þvi hefur oft verið hreyft að
fjársterkir aðilar standi að baki
ólöglegum innflutningi fikniefna
og siðan sölu og dreifingu hér-
lendis. Við höfum ekki sannan-
lega komizt að sliku, en ýmsir
hafa haft hagnað að sölu fikni-
efna og siðan fjármagnað áfram
sams konar viðskipti.
Annars blandast það nú oft-
ast, dreifing og neyzla, þ.e. sá er
mála og tefst afgreiðsla mála
eða flýtist oft af þeim sökum.
Við minni afgreiðslur er yfirleitt'
boðin sáttaafgreiðsla, en ef ekki
verður samkomulag um slikt,
þá er málið að jafnaði sent til
saksöknara. Einnig er svo,
þegar um umfangsmeiri mál er
að ræða. Getur þá afgreiðsla
málsins, nokkuð dregizt á
langinn. —
Refsingar.
Refsingar eru mjög mismun-
andi. Lög gera ráð fyrir þvi að
minnsta refsing sé áminning,
gefin við minnsta hugsanlegt
brot. Þyngsta refsing sam-
kvæmt lögum, er 10 ára
'fangelsi. Mig minnir að þyngsti
dómur sem hefur verið felldur
við þetta embætti, sé 4 mánaða
fangelsi, auk sektar og máls-
kpstnaðar.
Lögin hér um, voru mótuð
eftir reynslu nágrannalandanna
og refsingar svipaðar hérlendis
og gengur og gerist i nálægum
löndum. Hins vegar áætlar lög-
gjafinn mikið svigrúm, og eru
lögin mótuð i mjög viðum
ramma. Dimar okkar eru þvi
mótaðir eftir islenzkum að-
stæðum og staðháttum.
\
Alþýðublaðið
Þriðjudagur 10. febrúar 1976