Alþýðublaðið - 18.02.1976, Blaðsíða 5

SJónvarp
S j ón var ps leikr itið
ófelia eftir Matthias
Shakespeare
Johannessen var frum-
flutt i sjónvarpinu sið-
astliðið sunnudags-
kvöld, og ætla ég að
gera mér vonir um að
það sé jafnframt
siðasta sýning þessa
leikrits. Höfundur leik-
ritsins mun eitt sinn
hafa sagt, að ófelía
hafi fremur verið hugs-
að sem ljóðtúlkun
heldur en sjónvarps-
leikrit. Ef þörfin fyrir
að unga út samhengis-
lausu rugli sem ófelía
er, þá held ég að réttast
væri að koma því á
prent, á kostnað höf-
undar.
Þrátt fyrir margendurtekna,
og drepleiðinlega frasa, þá var
leikur og leikstjórn liklega eins
vel af hendi leyst og mögulegt
hefur verið með hráefni sem
þetta á milli handanna.
Leikstjórinn Helgi Skúlason
hefur sagt, að mjög gaman hefði
verið að vinna að þessu verki,
bæði þar sem það er frumlegt,
og gæfi marga möguleika sem
hægt var að spreyta sig á, jafn-
framt þvi að hægt væri að fara
frjálsum höndum um það. Ekki
innar. t miðjum þessum sam-
ræðum birtist faðir þeirra,
Shakespeare, og vildi rifja upp
gömul kynni, og sjá hvernig þau
hefðu það. Ófelia og Hamlet
vildu álita, að þau lifðu hann af,
og væri hann bæði gleymdur og
grafinn. Shakespeare gamli sá,
að honum hafði mistekizt herfi-
lega, og hvarf þvi á braut niður-
brotinn og sár, en þau héldu
áfram lif sinu sem vægast sagt
var lítilfjörlegt og tilgangslaust.
Hugmynd leikritsins var i
sjálfu sér nokkuð skemmtileg,
og bauð upp á marga möguleika
Ófelía í allra (vonandi)
allra síðasta sinn
er þvi að neita að upptakan var
vel og óvenjulega af hendi leyst
á margan hátt, og er ánægjulegt
að sjá tilbreytingu i þvi efni.
Leikarar voru þrir og svo
langt sem það nær, þá var leikur
þeirra óaðfinnanlegur.
Afsprengi Shakespeares þau
ófelia og Hamlet voru túlkuð af
Þorsteini Gunnarssyni og Helgu
Bachman, en meistara
Shakespeare tók Jón Sigur-
björnsson að sér að leika. Ekki
skal fjölyrða um efni Ófelíu,
sem var eitthvað á þessa leið: •
Ófelia og Hamlet lifðu höfund-
inn i ibúð framtiðarinnar, og
ræddu saman á máli framtiðar-
eins og Ilelgi Skúlason, sagði
réttilega, en eins og áður sagði,
þá tókst framkvæmd
hugmyndarinnar ekki betur en
raun ber vitni.
—GG.
Að vera menningarsnobb eða leyfa sér
að njóta bíómyndarinnar af einlægni
Bíóín
ÞAÐ ER ORÐIN svo
mikil tizka að úthrópa
bandariskar kvik-
myndir sem eitthvert 2.
og 3. flokks afþreyinga-
efni — að fólk er farið
að láta glepjast og þor-
ir varla að segja hug
sinn ef það sér góða
ameriska biómynd.
tJt af fyrir sig er það
list að gera góðar af-
þreyingamyndir, enda
eru slikar myndir að-
eins einn af mörgum
túlkunarmátum leik-
listarinnar og hvorki
merkilegri né ómerki-
legri en aðrar. Hið upp-
runalega mark leiklist-
arinnar var að sýna
okkur spegilmynd
mannlegra samskipta i
viðeigandi ljósi, skop-
legu eða grátlegu eftir
atvikum og það hefur
ekkert breytzt i tim-
anna rás.
Hins vegar hafa tirnarnir
breytzt og urnhverfið sern við
lifurn i, þótt rnannlegt eðli sé
óbreytt, — og einrnitt það gerir
okkur kleift að skilja og skynja
innihald leikja frá hinurn ýrnsu
tirnurn, og boðskapur þeirra á
þvi jafnt erindi við okkur i dag,
sern á þeirn tirna og það var
ritað.
Hin eina og
sanna list
En einhvern veginn hefur
orðið til hér á landi hópur,
óforrnlegur að visu, en hópur þó,
sern skoðar varla en skýrir og
skilgreinir alla kvikrnynda-
gerðarlisti einu og sarna ljósinu
og eftir fyrirfrarn sniðnurn
rnælikvarða.
Sarnkværnt þessurn kvarða
eru bandariskar rnyndir upp til
hópa lágkúrulegar rnyndir, að-
eins gerðar peninganna vegna
og jafngilda að rnati þessa fólks
þvi, sern rnyndlistarrnenn kalla
„rarnrnagerðarlist.” En sé
rnyndin sænsk eða pólsk, jafnyel
tékknesk að rnaður tali nú ekki
urn japönsk, — þá er hún gerð i
hinurn eina og sanna anda. Þá
er rnyndi yfirleitt „studia” eða
skoðun á einhverju afrnörkuðu
viðfangsefni og allir peningar
blessunarlega viðs fjarri. Það
er hin eina og sanna list, hafi
yfir alla gagnrýni.
Þennan hóp fylla að rnestu
þeir rnenn, sern fást við kvik-
rnyndagerð hérlendis, rnargir af
þeirn sern fást við að skrifa urn
kvikrnyndir i islenzk blöð, leik-
listarrnenn aðrir og áhugafólk
rnargt; urn kvikrnyndir, sern
kynnzt hefur i rnenntaskóla
starfi einhverra kvikrnynda-
klúbba.
En ætlunin var ekki hér að
benda á að þessi hópur hafi
rangt fyrir sér. Aðeins að þeir,
sern ég kalla hér „hóp” eiga það
sarnrnerkt að lita silfrið ekki
sörnu augurn og flestir þeir sem
sækja kvikrnyndahús. Kjarni
þessa rnáls er sern sé svipaður
og þeirrar deilu sern varð rnilli
rnyndlistarrnanna á siðasta ári.
Ef aðsókn að kvikrnyndahúsurn
er einhver rnælikvarði á srnekk
alrnennings — þá viturn við það
að þessar svonefndu bandarisku
afþreyingarnyndir, sakarnála-
rnyndir og aðrar (Sting
Deliverance, Gatsby, Ókindin,
Graffiti o.s.frv.) eru sú tegund
kvikrnynda, sern flestir óska að
sjá.
Ástæöan er eflaust sú, að
þarna er i æði rnörgurn tilvikurn
urn vel gerðar rnyndir að ræða,
— tæknilega er þeirn ekkert að
vanbúnaði leikurinn er góður,
efninu er kornið til skila á lýta-
lausan hátt, — og sé hvergi of-
gert, þá vinna þarna rnargar
hendur að þvi i sarnvinnu að
veita áhorfandanurn góða
kvöldstund. Misjafnlega urn-
hugsunarverða — og þvi fer
auðvitað fjarri að allar þessar
rnyndir sitji eftir i kolli rnanns
árurn sarnan — en þær vekja til-
finningar, kveikja hugsanir og
veita okkur innsýn i veröld
annars fólks. Við biðjurn ekki
urn snilldarverk i hvert sinn
sern við förurn i kvikrnyndahús,
— en við verðurn i það rninnsta
að láta listbjóðandann njóta
sanngirni.
Ekki beint fer-
falt húrra
t Stjörnubióier verið að sýna
þessa dagana eina ,af þessurn
rnakalausu arnerísku glæpa-
rnyndurn sern rnaður ætti að
skarnrnast sin fyrir að hafa séð,
vilji rnaður fylgja hinni réttu
snobblinu „rétt rnenntaðra”
kvikrnyndahúsagesta. Þessi
rnynd heitir Gravy Train (gæti
þýtt „Nægtarborðið”) en ber á
islenzku nafnið Bræður á
glapstigum. Það er þvi rneð
hálfurn huga að rnaður lætur sjá
sig i svo órnenningarlegu bió-
húsi, en leið og ljósin slokkna og
enginn sér rnann, þá er hægt að
halla sér aftur á bak og njóta
rnyndarinnar óhræddur urn að
vera staðinn að verki.
Og rneð þvi að Stacy Keach
fer rneð aðalhlutverkið ásarnt
Frederich Forrest, sern hefur
skilað góðurn leik i þeirn sára-
fáu rnyndurn sern við höfurn séð
rneð honurn, þá hefur rnaður
fyrirfrarn tryggingu fyrir þvi að
ekki sæki leiði að rnanni.
Og söguþráðurinn ivafinn
hæfilega grófu orðbragði og
frurnlegri sviðsetningu (hálf
rnyndin gerist i stórhýsi, sern
verið er að brjóta niður — og
brotnar allt áður en rnyndinni
lýkur) er rétt blandaður vax-
andi spennu, þannig að það er
óhætt að flokka þessa rnynd rneð
þeirn, sern gripa áhorfandann
og halda athygli hans ótruflaðri
allan tirnann.
Ekkert snilldarverk — og
ekkert ferfalt húrra, en ólikt
skernrntilegri kvöldstund en
sænski visnasöngurinn, sern
okkur bauðst i sjónvarpinu á
föstudaginn.
—BS
0
Miðvikudagur 18. febrúar 1976
Alþýðublaðið