Alþýðublaðið - 06.07.1976, Blaðsíða 2

■I
2 STJÓRNMAL FRETTIR
Þriðjudagur 6. júlí 1976 bla^fö*
alþýðu-
blaöió
Útgefandi: Alþýöuflokkurinn.
Rekstur: Reykjaprent hf. Ritstjóri
og ábyrgðarmaður: Arni Gunnars-
son. Fréttastjóri: Bjarni Sigtryggs-
son>| Aðsetur ritstjórnar er í Siðu-
múla 11, simi 81866. Auglýsingar: 14906. Askriftarsfmi 14900.
Prentun: Blaðaprent h.f. Áskriftarverö: 1000 krónur á
mánuði og 50 krónur i lausasölu.
Er menntakerf-
ið í upplausn?
Fregnir berast um mjög aukið fall stúdenta í
Háskóla Islands. Eðlilega staldra menn við: Hvað er
að gerast? Sigurður Líndal, lagaprófessor, segir í
viðtali við Alþýðublaðið að velferðarþjóðfélagið og
kynslóðin vilji eignast of mikið með of lítilli fyrir-
höf n.
Hver sem skýringin er þá er hitt Ijóst að hér er við
umtalsverðan vanda að etja. Menntun á hærri skóla-
stigum er ein af slagæðum samfélagsins, en hún er
líka dýr. Það er kostnaðarsamt að halda uppi æðri
skólum, skili þeir litlum árangri og sé innan vébanda
þeirra mikið af dýrmætum tíma og miklum fjár-
munum sóað til einskis.
Víða erlendis hef ur verið við sams konar vanda að
etja á undanförnum árum. Kjarni vandans er auðvit-
að sá, að á síðasta áratug eða svo hefur átt sér stað
gífurleg hlutfallsfjölgun á svokölluðum ærði skóla
stigum. Þetta þýðir að menntaskólar og skyldar
stofnanir standa frammi fyrir vanda: Annað hvort
verða þær að halda uppi þeim kröf um sem þær áður
gerðu og fella þá fleiri nemendur hlutfallslega, eða
þá slaka á kröf um sínum. Hvor leiðin sem er f arin þá
er hitt jafn Ijóst að meðaltalseinkunnir í þessum
stofnunum hafa farið lækkandi á undanförnum ár-
um. Og venjulegastgildir það— með áríðandi undan-
tekningum þó — að þeir sem að lægri einkunnir
koma út úr þessum eða skyldum stofnunum standa
lakar að vigi í háskólum.
Vissulega má ekki stara um of á dökkar hliðar
þessarar þróunar. Það er takmark í sjálfu sér að
mennta sem f lesta einstaklinga sem bezt. Og jaf nvel
þó að því megi leiða rök, að það þjóðfélag fengi ekki
staðizt til mikillar lengdar þar sem allir væru
menntamenn eða fengjust við þjónustustörf, þá hlýt-
ur sem mest menntun fyrir sem flesta að vera tak-
mark i sjálf u sér. Hver á að vinna skítverkin í fyrir-
myndarríkinu? er akademísk spurning sem þjóðfé-
lagsáhugamenn hafa oft velt fyrir sér. En leiðin er
auðvitað ekki sú að draga á einn eða annan hátt úr
menntun — heldur miklu fremur að draga fólk að
störfum sem annars þættu óaðlaðandi með hærri
launum.
Það breytir ekki hinu að menntakerfið stendur
f rammi fyrir gíf urlegum vanda. Það er líka Ijóst að
það er ekki lausn í sjálfu sér að setja sérstakt inn-
tökupróf á Háskóla (slands, meðal annars vegna
þess að f jölmargir stúdentar leita erlendis til náms
— og hvernig er hægt að ætlast til að erlendir háskól-
ar taki við íslenzkum stúdentum, ef Háskóli íslands
gerir það ekki.
Hitt væri sennilega hægt að gera með meiri og betri
árangri: að herða á kröf um menntaskóla og skyldra
stofnana og herða jafnframt á inntökuskilyrðum
einstakra deilda Háskólans. Þetta þyrfti þó að gerast
hægt, og á sama tíma þarf að auka umfang sérskóla
hvers konar svo og verknáms. En umfram allt, þá
mega ekki svo margar dyr vera lokaðar eins og verið
hef ur. Nemendur úr sérhæfðari skólum ættu að kom-
ast í einstakar deildir Háskóla (slands, standist þeir
inntökupróf.
Veigamest er þó, að menntun fólksins haldist
nokkurn veginn i hendur við framtíðarþarfir sam-
félagsins. Slíkt er auðvitað ekki hægt að fyrirskipa
með boðum eða bönnum — en það er hægt að upplýsa
fólk um hverjar verði f ramtíðarþarf ir samfélagsins.
Ríkisvaldið hlýtur ætíð að hafa hönd i bagga með
slíkum mannaflaspám —sem þýðir líka að ríkisvald-
ið getur f ramkallað gerviþarf ir. Ríkisvald getur, ef
það vill, útvegað tuttugu þúsund sálfræðingum með
lágmarksmenntun vinnu við það að rannsaka hver
annan.
I þessum ef num er svo sem ekki hægt að treysta á
annaðen skynsamlega stefnumótun á hverjum tíma.
—VG.
Vanræksla og fjarskipta-
örðugleikar há starfi
tilkynningaskyldunnar
— Ástæðurnar til
þess að skip-
stjórnarmenn láta hjá
liða að tilkynna sig til
tilkynningaskyldunnar
eru einkum gleymska
og trassaskapur auk
þess að fjarskiptaerfið-
leikar eru sökin á
sumum stöðum við
landið, sagði Óskar Þ.
Karlsson hjá Slysa-
varnafélaginu i viðtali
við blaðið.
— Þau svæði sem
valda okkur
erfiðleikum eru
einkum Norð-austur-
landið frá Glettingi
norður fyrir Langanes.
Það er erfitt að nema
boð sem send eru út á
miðbylgju og útilokað
er að heyra örbylgju-
sendingar.
Þá truflar Loranstöðin að
Gufuskálum á Snæfellsnesi loft-
skeytasendingar þar i grennd-
inni, einkum við norðanverðan
Breiðafjörð.
Erfiðleikar eru einnig á fleiri
svæðum en þareru þeir árstiða-
bundnir og jafnvel bundnir við
ákveðna hluta sólarbringsins.
Þannig detta skilyrðin t.d. alveg
niður á tnum svæðum á nótt-
inni.
Þessir fjarskiptaörðugleikar
skapa vissa erfiðleika fyrir þá
sem að tilkynningaskyldunni
standa og gera jafnframt erfitt
um vik að hart sé tekið á van-
rækslu skipsstjórnarmanna i
þessum efnum. I lögunum um
tilkynningaskylduna er heimild
til ákvæða fyrir hendi en Slysa-
varnafélagið hefur veigrað sér
við aðfarafram á að þeim verði
beitt ekki sizt meðan f jarskipta-
kerfið er jafngötótt og raun ber
vitni.
Astæðurnar til þess eru trú-
lega margar og ýmsar eru bein-
linis tæknilegs eðlis. Við
drögum ekki I efá góðan vilja
Landssima íslands til þess að
gera allt sem hægt er að gera en
Landssiminn hefur i mörg hom
að lita og skortir alltaf fé til
framkvæmda sem eru nauðsyn-
legar. Við vitum að þeir hafa til-
búnar áætlanir um fram-
kvæmdir til úrbóta i þessum
efnum.
Hvað gerist ef gleymist
að tilkynna um skip?
— öllum skipstjórnar-
mönnum er kunnugt um þá
ákveðnu tima sem ber að til-
kynna um staðsetningu skips-
ins. öllum tilkynningum sem
berast til strandstöðvanna er
siöan safnað saman og þær
bornar saman við skrána.
Srandstöövarnar senda sinar
upplýsingar til tilkynninga-
skyldunnar sem annast saman-
burðinn.
Ef bátur hefur ekki sinnt til-
kynningaskyldunni er reynt að
kalla hann uppi gegnum ein-
hverja strandstöð Landssimans
og ef það ekki dugir til við-
bragöa þá er birt tilkynning til
hans i útvarpi um miðjan
daginn og hann beðinn að hafa
samband við næstu strandstöð
Landssimans strax. Ef þörf
krefúr er tilkynningin itrekuð
fyrir kvöldfréttir. Beri þessar
umleitanir ekki árangurer látið
leita að bátnum i þeim höfnum
sem liklegastar þykja að hann
sé i ef hann hefur þá komið að
landi.
Verði sú athugun árangurs-
laus þá eru bátar og skip sem
eru á- svipuöum slóöum og
báturinn er talinn vera beðin að
svipastumeftirhonum eða gefa
upplýsingar um hann ef vitaðer
um ferðir bátsins.
Veröi þessar tilraunir einnig
árangurslausar þá er ekki um
annað að ræða en að kalla út
leitarflokka og hefja skipulagða
leit.
— Það eru nokkur svæði um
hverfis landið þar sem fjar-
skiptaskily rði eru verulega
slæm. Við liöfum einlaldlega
ekki lengiðþað fé sem nauðsyn-
legt er til þeirra framkvæmda,
enda er það alltaf svo að óska-
listinn er alltaf stærri og seint
strikast allt út af lionuiu,sagði
Siguröur Þorkelsson lorstjóri
Tæknideildar Landsimans i við-
tali við blaðið.
Þau svæði sem hér um ræðir
eru einkum út af N-A landi
þ.e.a.s. svæðið sem er á milli
þess sem radióstöðvarnar á
Raufarhöfn og i Neskaupsstað
heyra tii. Þá eru hlustunarskil-
yrði slæm við norðanverðan
Breiðafjörð.
Fjárlagatillögur eru fyrir
hendi og hafa verið lagðar fram
nú nokkur undanfarin ár, en það
Það sem hér hefur verið lýst
er gangurinn i stórum dráttum.
En allt þetta starf er háð
aðstæðum og veðri og væntan-
legum breytingum á þvi. Ef
veður er slæmt þá gengur þetta
allt mun hraðar fyrir sig og
skipulagðar aögerðir hefjast
mun fyrr en hér er lýst.
Það má þvi vera ljóst að það
er mikið i húfi að skipsstjórnar-
menn gæti þess vandlega að
sinna skyldunni um til-
kynningar, ekki sizt ef það er
haft i huga að þeir sem annast
leitarstörfin og eru i björgunar-
sveitunum eru ólaunaðir og
leggja oft á tiðum mikið á sig
við þau ómetanlegu störf sem
þeir inna af hendi, sagði Óskar
Þ. Karlsson að lokom.
EB.
Iiefur alltaf verið sama sagan
þegar til niðurskurðar á fram-
komnum óskum kemur þá hafa
þær ekki hlotið náð fyrir
augunum á þeim sem það
annast.
Þaö verður auðvitað að viður-
kennast að i mörg horn er að líta
og má vera að fé sé frekar notað
til framkvænida Sem eru arð-
vænlegar. Tilkynningaskyldan
er fjárhagslegur baggi á stofn-
uninni ef svo má segja og þvi
kann að vera að þeir sem gera
fjárhagsáætlanir gefi öðrum
nauðsynlegum framkvæmdum
forgang framyfir það sem hér
er um rætt. Það kunna að vera
atriði sem varða öryggi annarra
liópa og koma öðrum til góða,
sagði Sigurður Þorkelsson að
lok u m.
EB
FJÁRSKORTUR
HÁIR ÚRBÓTUM
- segir Sigurður Þorkelsson hjá Landssímanum
I