Alþýðublaðið - 16.09.1976, Blaðsíða 7

alþýöu-
biaóíó iFimmtudagur 16. september 1976.
ÚTLÚND 7
Carter í viðtali við Pierre Salinger:
kvæði annarra rikja, svo sem
Bretlands.
Utanrikisstefna okkar verður
einnig á allan hátt að vera i
samræmi við vilja viðkomandi
þjóðabandalaga, svo sem Ein-
ingarsamtaka Afrikurikja, og
ég vil álita að við eigum i
lengstu lög að hagnýta okkur
milligöngu vinveittra rikja.
Eining
Salinger: Snúum okkur nú að
Evrópu. Það hafa verið vissar
mótsagnir i ameriskum stjórn-
málum að þvi er varðar viðhorf
in til Evrópu. Hver á að Vera
stefna Bandarikjanna gagnvart
óskum um stjórnmálalega ein-
ingu Evrópurikja?
Carter: Evrópurikin eiga að
taka sjálf sinar ákvarðanir þar
að lútandi. Við eigum ekki að
blanda okkur i viðleitni Evrópu-
rikja til að bindast nánari bönd-
um efnalega og stjórnmálalega.
Sjálfur er ég hlynntur slikum
böndum og mun stuðla að fram-
gangi þeirra fjárhagslega eða
með yfirlýsingum eftir því sem
leiðtogar Evrópurikja munu
óska eftir að ég geri. Ég fæ ekki
séðað okkurséneinnhaguriþvi
að þvinga Evrópurikin til að
ræða m.a. gjaldeyris og við-
skiptasamninga við okkur hvert
fyrirsig. Óski Evrópurikin eftir
þvi að koma fram sem ein heild
i slikum viðræðum eigum við að
virða þá ósk.
Sameiginleg markmið
Salinger: Margir þeirra, sem
hlynntir eru pólitiskri einingu
Evrópu, telja það óhjákvæmi-
legt skref á þeirri leið að losna
undan bandariskum áhrifum.
Hversu langt getur Evrópa
gengið i sjálfstseðisátt án þess
að verða Bandarikjunum
vandamál, sem krefst beinnar i-
hlutunar Bandarikjanna?
Carter: Evrópurikin og
Bandarikin eiga svo mörg sam-
eiginleg markmið, að það verð-
ur aldrei um það að ræða að þau
verði hvort öðru óháð. Við er-
um hvor öðrum bundin vegna
friðar, öryggismála, viðskipta
og menningararfleifðar.
Ég el ekki með mér neinar
vonir um að rikja á neinn hátt
yfir einstökum Evrópurikjum
né Evrópusem heild. Það er álit
mitt að sterk, rik og þróttmikil
Evrópa sé okkur ávinningur. Ég
held að það séu til ýmis svið þar
sem við getum unnið enn nánar
saman, svo sem varðandi sam-
skiptin við rikin i suðurálfum,
við að eignast nægilegar korn-
birgðir, við hagnýtingu auðlinda
hafsins, gegn fólksfjölgunar-
vandanum, til að verða siður
háð kjarnavopnum og til að
draga úr vopnasölu Frakka og
Bandarikjamanna.
Ógnir
Salinger: Hvernig eiga
Bandarikin að bregðast við vax-
andi áhrifum kommúnista i
Evrópu?
Carter: Ég hef áhyggjur af
vaxandi fylgi kommúnista og á-
lit að i mörgum tilfellum sé sak-
ar að leita i undanlátssemi lýð-
ræðisaflanna eða getuleysis
þeirra til að stjórna af festu, þar
sem um er að ræða.
Sums staðar á spilling nokkra
sök á, annars staðar höfum við
orðið vitni breikkandi bils milli
ráðamanna og fólksins.
Bezta leiðin til að hefta vöxt
kommúnismans er að beita lýð-
ræðinu sem vfðast i stjórnmála-
og athafnali'finu.
Ég tel það ekki þjóna neinum
tilgangi að blanda sér i kosn-
ingabaráttu i hinum einstöku
rikjum. Það mun reynast tvi-
eggjað sverð ef við förum að
beita aðrar þjóðir ógnunum um
efnahagslegar eða hernaðarleg-
ar refsiaðgerðir ef það kjósi
ekki eins og við vildum.
Min von er sú að Nato-rikin
leiði kjósendur i Frakklandi og
á Italiu fyrir sjónir, að tryggð
kommúnista er fyrst við Sovét-
rikin og bandalög Aust-
KOMMONISMANS ER
AÐ BEITA LÝÐRÆÐ-
INU SEM VfÐAST
ur-Evrópuþjóða, og að þeir séu
ógnun við frið og öryggi þessara
landa.
Renni það upp fyrir kjósend-
um, mun það geta haft áhrif á á-
kvarðanatöku allra frjálsra
rikja. Það gerðist i Portúgal. An
þess að beita óþarfa þrýstingi á
portúgalska kjósendur sáu þeir
sjálfir og komu i veg fyrir hugs-
anlega valdatöku kommúnista.
Salinger: Þér hafið sagt að
þér sem forseti mynduð standa
fastar gagnvart Sovétrikjun-
um....
Carter: Ég vil ekki að það
hljómi ruddalega, en ég vil sjá
að útflutningur verðmikilla af-
urða til Sovétrikjanna, svo sem
kornvöru og háþróaðra visinda-
tækja, skiii okkur og heims-
friðnum arði. Við verðum að sjá
til þess að Sovétstjórnin viröi
skuldbindingar sinar i mann-
réttindamáium, eins og þeir
hafa undirritað með Hel-
sinki-sáttmálanum, og viðhljót-
um að óska þess að viðhorf
hennar til heimsvandamálanna
sé ekki jafn herskátt.
Gagnvart rikjum Aust-
ur-Evrópu er það hlutverk okk-
ar að sjá til þess að halda opn-
um leiðum þeirra til að losna
undan áhrifavaldi Sovétrikj-
anna, en við munum ekki reyna
með neinni leynd að kollvarpa
stjórnum þeirra. Við munum
reyna að hafa eins mikil við-
skiptasambönd og annan sam-
gang við riki Austur-Evrópu og
framast er mögulegt. Viðhorf
okkar til þeirra á að mótast af
vináttu og gagnkvæmri virö-
ingu.