Alþýðublaðið - 01.12.1976, Side 6

Miðvikudagur 1. desember 1976
Menn hafa orðið var-
ir við það siðustu daga,
að jólin, kauphátiðin
mikla eru á næstu grös-
um. Það sem helzt
bendir til þessa, eru
búðargluggarnir, þessi
óbrigðulu almanök
verzlunarinnar, og
auglýsingaflóðið i blöð-
um, útvarpi og sjón-
varpi. Á þessum vikum
sem eftir eru fram að
jólum, hugsa sér allir
sem koma nálægt
bisness gott til glóðar.
Skáld og listamenn, leggja i
jötu kaupmannannna sin reyfa-
börn sem þeir hafa gengiö meö
lungann úr árinu, og framleiB-
endur alis kyns vöru leggja nótt
viö dag til aö koma út vöru
sinni. Innflytjendur eiga líka
góöa daga, ekki siöur en aörir,
þvi aö þó aö innlend framleiösla
sé góö og gild og mikil áherzla
sé lögö á þaö aö menn styrki
hana, þá er þaö aldrei svo aö á
Islandi sé framleitt allt þaö er
blessaöur „neytandinn” þarf á
aö halda til aö gleöja náungann
á afmælinu eina. Hér er ekki
framleiddur kristall, ekki
postulinsandlit og glerhundar
o.s.frv. o.s.frv. Ekki má svo
gleyma börnunum. Þaö er
margsannaö mál, aö framleiö-
endur leikfanga á fslandi hafa
ekki sinnt kröfum „neytenda”
sem skyldi, hvaö varöar fram-
leiöslu leiktækja. Hér eru aö
visu framleidd leikföng af þess-
um gömlu góöu geröum,” en
„neytandinn” okkar þarf miklu
meira. Hann vill fá hriöskota-
byssur knúnar rafhlööum, meö
ljósum framan á — helzt logum
fram úr hlaupi, hann vill fá
skriödreka sem ekur sjálfur og
lúörar úr hlaupi sinu I allar átt-
ir. Hann vill fá brúöuhermann-
inn Charlie, sem hefur hjá sér i
öskjunni úrval eftirlfkinga af
morötólum og annan útbúnaö
sem þarf til þess aö kála fólki og
frelsa heiminn. „Neytandinn”
vill aö börnin fái tækifæri til
þess að lifa sig inn i hugarheim
samtimans meö raunveruleg
tæki i höndum. Hvaða bam ætti
svo sem aö geta leikiö Columbo
á stofugólfinu meö kjálka úr
jólasviöunum i höndunum? Nei,
þetta er nú svo vitlaust aö engu
tali tekur. Börnin eiga rétt á
byssum i bófaleikina sina —
„annaö væri ekki sanngjarnt”.
Skitt meö allt kjaftæöi um
„þroskaleikföng” og þvíumlikt.
Þaö er liklega eitt af gáfulegum
uppátækjum þessara uppeldis-
fræðinga. Svo vaxa börnin úr
grasi, og hætta aö leika sér meö
rafmagnsbyssurnar sinar. En
„barnið blundar i þeim” og dag
einn, þegar þau eru komin á
djús-aldurinn og pinulitiö I kipp-
inn, þá kemur upp barniö I þeim
— þau vilja leika sér dálitið.
Lengibýr aö fyrstu gerö, segir á
visum staö — þaö er rústuö ein
rúöa eöa svo i næstu byssubúð
og þar má sjá spegilgljáandi
hólkana i rööum. Og þama
veröa ungmennin börn i annaö
sinn, þau þrifa hólkana og æöa
út á strætiö. Nú eru þau aö visu
ekki meö rafhlöðubyssur, nei,
þau eru oröin bæöi eldri og
reyndari og eru komin á púöur-
stigið. Nú mega samborgar-
arnir bara passa sig. Og lögg-
an? Fjandinn hiröi hana — viö
lúðrum bara á hana ef hún ætiar
aö fara aö ybba sig.
Samborgararnir hrista höfuö-
iö yfir bæjaræskunni. „Já,
heimur versnandi fer, ég veit
svei mér ekki hvar þetta ætlar
aö enda meö unglingana nú til
dags. Jæja, þaö er vist bezt aö
hugsa ekki meira um þaö; viö
eigum vist eftir aö kaupa ein-
hvern glaöning handa litlu
skinnunum okkar. Ég er nú
bara ekkert inn i þvi hvaö þessi
börn óska sér helzt á þessum
timum. óskalista? Lof mér að
sjá, góur minn. Kábojstigvél,
þotuflugmaðurinn, kafbátur
meö tundurskeytapalli, vél-
byssuhreiöur meö fjarstýröum
stýriútbúnaöi, soldátinn
Charlie, riffill meö kiki. Jæja, er
þetta óskalistinn þinn, góur
minn? Jamm og jæja, afi skal
sjá til. Afi skal gefa litla strák
eitthvaö fallegt. En litli strákur
veröur á aö vera góöur ef afi
gefur honum stóran og finan
riffil, er það ekki.
Svo hristir afi hausinn og
gefur litla strák riffil.
Jólasveinn frá KEA
í æsku undirritaös var
skálmöld i leikfangaiðnaði ekki
hafin, heldur voru börnum
gjarnan gefnir bilar og dúkkur
og svo auðvitaö bækur, eins og
enn gerist, auövitað.
Undirritaður er alinn upp i
sveitasamfélagi, þar sem engir
búöargluggar voru til aö segja
manni hvaö árstimanum liði.
Þar var bara notazt viö gamla
almanakið sem Oliufélagiö
sendi á hvern bæ og svo alman-
akið frá KEA. Hiö siöar nefnda
höföum viö hins vegar i f jósi og
merktum inn á gangmál kúa og
annaö sem tilfélli þá áttina, en
það er nú önnur saga.
Fyrstu merki jólanna heima
hjá mér voru þau þegar Timinn
ogDagúr fóru aö veröa „ekkert
annaö en helvitis auglýsingar”,
eins og eldra fólkiö sagöi, þá er
þaö hafði flett þeim andans
blööum. Þá vissum viö aö jólin
voru raunverulega aö koma.
Svo sáum viö i Degi, oftast um
miðjan desember, aö jólasvein-
amir frá KEA ættu aö koma
fram á svalir Kaupfélagsins á
Akureyri,fara meö jólaboöskap
Samvinnuhreyfingarinnar og
dreifa eplum yfir mannhafið.
Þá vissum viö aö enn styttist til
hátiðarinnar miklu. Næstuhelgi
á eftir var leikurinn venjulega
endurtekinn á Dalvik. Þá
fengum við strákarnir aö fara i
bæinn og stilltum okkur upp
framan viö kaupfélagshúsiö á
Dalvik. Þar uppi á svölum var
alltaf heill hópur af siöskeggj-
uöum jólasveinum, sem sungu
og sögöu krassandi feröasögur
af sjálfum sér og siöan var
sungiö og trallaö viö dynjandi
harmónikuspileri. Við þóttumst
kenna, aö foringi jólasveinanna
væri liklega enginnn annar en
Tryggvi i Brekkukoti og aö
Steini Sim spilaöi á nikkuna. En
það breytti engu um þaö, aö
þarna voru þeir komnir jóla-
sveinarnir og þaö var fyrir öllu.
Siðan endaði athöfnin á þvi að
eplum var dreift. Saklaus
sveitabörnin tóku bara eitt epli
og stungu I vasann til að geyma
ognaga i betra næöi. Sumir ráö-
settir heimilisfeður sáu sér hins
vegar leik á boröi og gátu napp-
aö tveimur eöa fleiri eplum úr
pokum sveinanna, og heyröust
þá gjarnan tauta I barm sér,
„aö þaö væri helv.... kaupfélag-
inu ekkert of gott aö veröa af fá-
einum eplum aukalega”.
En siöan var búizt til heim-
feröar og nú vorum viö sann-
færöarien nokkru sinni, að jólin
voru i nánd. Þaö varö lika yfir-
leitt úr aö þau komu. Og viö
stóöum eftir ánægö með okkar
hlut og ég trúi aö kaupfélagiö
hafi ekki þurft aö kvarta heldur.
Alvktun 30. þines Sambands urnra iafnaðarmannna urn utanríkismál:
Jafnaðarmenn vilja afnám hernaðarbanda-
laga og sem lokatakmark algera afvopnun
Aöaleinkunnarorö jafnaöar-
manna eru frelsi, jafnrétti og
bræöralag. Lengi má leita til aö
finna göfugri einkunnarorö hjá
pólitiskum samtökum. En ekki
duga oröin tóm, og þaö hafa
jafnaöarmenn ávallt gert sér
grein fyrir. Þvi hafa þeir aldrei
látiö sér nægja að berjast fyrir
frelsi, jafnrétti og bræöralagi í
sinu heimalandi einu og hafa þeir
ávallt látiö mikiö aö sér kveöa á
utanrlkismálasviðinu. Hafa
jafnaöarmenn þannig ávallt lagt
ofurkapp á aö styöja kúguö lönd
og þjóðir f baráttu sinni fyrir hinu
sjálfsagöa frelsi, sem lýöfrjálsar
þjóöir telja ómögulegtán aö vera.
Hin óhuggnanlega staöreynd er
þó enn til staöar aö meir en
helmingur heimsins lifir viö skert
frelsi, eöa lifir i algjörri ánauð.
Þessa staöreynd telja jafnaöar-
menn aigjörlega óviöunandi aö
búa viö. Allar þjóöir veröa aö fá
aö njóta þeírra sjálfsögöu réttinda
aö lifa frjálsar innan þeirra
marka sem lýöræöiö setur þeim.
Flestar þjóöir sem viö lýöræöi, i
einni eöa annarri mynd, búa, hafa
álitiö frelsiö og lýöræöiö svo
mikils viröi aö þær hafa lagt
gifurlegar fjárhæöir til her-
væöingar þjóöar sinnar. I þessu
hervæöingarkapphlaupi sínu hafa
þær svo, ér tlmar liöu, gleymt
upphaflega tilgangi hervæöingar
sinnar og lagt út i landvinninga-
hermang. Þessa þróun hafa
jafnaöarmenn frá upphafi hræöst
og hafa þeir hin síöari ár fordæmt
allar slikar áætlanir. Jafnaöar-
menn vilja afnám hernaöar-
bandalaga og sem lokatakmark
aigjöra afvopnun. Þvi er megin-
stefna ungra jafnaöarmanna:
Afnám hernaöarbandalaga og
heimsvaldastefnu og virkt frelsi
til handa öllum löndum og
þjóöum.
Þessu til áréttingar gerir 30.
þing S.U.J. eftirfarandi
ályktanir:
30. þing SUJ Itrekar enn stefnu
sina um brottför hersins og úr-
sögn úr NATO.
30. þing SUJ fagnar þróun mála i
Portúgal þar sem lýöræöisstjórn
hefur nú tekiö viö völdum undir
forystu jafnaðarmannsins Mario
Soares.
30. þing SUJ lýsir yfir megnri
andúö sinni á stjórnarháttum
Indiru Ghandi i Indlandi.
30. þing SUJ fordæmir
herforingjaklikuna i Chile fyrir
kúganir, ofbeldi og morö á
chileönsku þjóöinni. Hvetur
þingiö stjórnir allra friöelskandi
þjóöa til aö gera sitt itrasta til aö
koma herforingjaklikunni frá
völdum til þess aö þjóðin geti sjálf
án utanaökomandi áhrifa kosiö
sér stjórn.
30. þing SUJ hvetur Kýpurbúa til
sameiningar á jafnréttis-
grundvelli.
30. þing SUJ fordæmirstjórnvöld á
Spáni fyrir afturhaldssemi og
pólitiskar ofsóknir. Þingiö lýsir
yfir stuöningi viö frelsisbaráttu
baska og allrar spönsku
þjóðarinnar.
30. þing SUJ lýsir yfir stuöningi
viö frelsisbaráttu Kúrda og
hvetur þjóöir heims til aö
viöurkenna Kúrdistan.
30. þing SUJ lýsir algjörri andúö
sinni á stjórnarháttum i Sovét-
rikjunum og Austur-Evrópu-
rikjunum og krefst þess aö
persónufrelsi einstaklinga þar
veröi virt. Þingiö hvetur
Austur-Evrópuþjóöirnar til aö
brjótast undan oki Sovétrikjanna.
30. þing SUJ hvetur til aukinnar
samvinnu Noröurlandaþjóöanna
á vettvangi Noröurlandaráös.
30. þing SUJ hvetur til þess aö nú
veröi gerö gangskör aö því aö
fsland nái þvi takmarki Sam-
einuðu þjóðanna aö veita 1%
þjóöartekna sinna til
þróunaraöstoöar.
30. þing SUJ fordæmir
herforingjabyltinguna I
Argentinu og lýsir yfir stuðningi
viö frelsisbaráttu lýöræöissinna
þar f landi.
30. þing SUJ lýsir yfir samúö
sinni meö kinversku þjóöinni
vegna fráfalls tveggja af mikil-
hæfustu leiðtogum hennar á
árinu, þeirra Mao Tse Tung og
Chou En Lai.
30. þing SUJ lýsir algjörri andúö
sinni á stjórnarháttum hins
moröóöa Ugandaforseta Idi
Amin, og hvetur þingiö þjóöir
heims til samstööu um aö koma
honum frá völdum hiö bráöasta.
30. þing SUJ harmar þau bræöra-
vig sem eiga sér staö I skjóli trú-
arofstækis á Norður-frlandi.
Hvetur þingiö striöandi öfl til aö
leggja niöur vopn og jafna
ágreining sinn á friösamlegan
hátt.
30, þing SUJ fordæmir kúgunar-
stjórnir hvita minnihlutans I
Rhodesfu og Suöur-Afriku. Krefst
þingið þess aö þessar stjórnir
skili völdum strax i hendur neiri-
hluta þjóöanna. Ennfremur lýsir
þingiö yfir stuöningi sinum viö
frelsisbaráttu Namibiumanna.
30. þing SUJ lýsir yfir stuöningi
viö frelsisbaráttu Eritreumanna
og hvetur þjóöir heims til aö
viöurkenna sjálfstæöi Eritreu.
30. þing SUJ lýsir andúö sinni á
leyniþjónustu stórveldanna og
fordæmir þingiö þær grófu
aðfarir aö lýöræði, sem þær hafa
gerzt sekar um.
30. þing SUJ lýsir andstööu sinni
viö hverskonar auöhringa og
fordæmir aögeröir þeirra er miöa
aö efnahagslegri kúgun þjóöa.
30. þing SUJ fordæmir heimsyfir-
ráðastefnu stórveldanna, sem
lýsir sér i skiptingu þeirra á
löndum og þjóöum i áhrifasvæöi.
30. þing harmar átök þau sem
eiga sér staö I Libanon og hvetur
til samstööu þjóöarinnar og
stöövunar vopnabúnaöar.
30. þing SUJ lýsir yfir
eindregnum vonum sinum um aö
Sameinuöu þjóöirnar veröi þess
megnugar aö anna þvi hlutverki,
sem þeim i upphafi var ætlaö.
30. þing SUJ fordæmir harölega
hin tiöu flug- og mannrán, svo og
hiö aukna ofbeldi sem nú riöur
yfir heiminn. Krefst þingið þess
aö nú þegar veröi efnt til aukinna
alþjóölegra aögeröa til aö stoppa
þennan ófögnuö á meöan enn er
möguleiki þar á.
30. þing SUJ fordæmir þá afstööu
Israelsmanna aö skila ekki þeim
landsvæðum sem þeir hertóku I
striöinu 1967 og koma þannig i veg
fyrir friösamlega lausn á deilu-
málum slnum viö Araba.
30. þing SUJ lýsir andúö sinni á
þeirri stefnu þýzkra stjórnvalda
aö útiloka fólk frá opinberum
embættisstörfum vegna póli-
tiskra stjórnmálaskoöana.
30. þing SUJ fordæmir valdarán
hinnar thailenzku herforingja-
kliku er hún steypti réttkjörinni
stjórn landsins.