Alþýðublaðið - 08.03.1977, Blaðsíða 14

alþýðU’
Þriðjudagur 8. marz 1977 niaAiA
14 SIÓNARMID
Rabb um bjór og bjórleysi
Eitt er þaö mál, sem hefur
skoriö sig úr öörum málum
hvaö afstööu fólks snertir, en
þaö er bjórmáliö. 1 þessu málí
er afstaöa fólks mjög skýr og
afdráttarlaus annaö hvort meö
eða á móti og ábyrgöartuiinn
ing fólks er einnig afar sterk er
þaö tekur afstööu til málsins.
Þetta hefur komiö mjög skýrt
fram í umræöum fólks um bjór-
inn og i skoöanakönnun, sem
undirritaöur tók þátt i fyrir
blaöiö, varö hann mjög var viö
þessa ábyrgöartilfinningu. En
af hverju skiptast menn frekar I
tvo svona andstæöa hópa? Þeg
ar kjaramál alþýðunnar koma
til umræöu hefur mikill hluti
fólks enga skoöun myndaö sér,
þegar rætt er um dvöl erlends
herliös á isa köldu landi hefur
stór hluti manna enga skoöun og
þegar hleypa á erlendum auö-
hringum inn f landiö til aö reisa
mengunarverksmiöjur þá er
öllum sama. En þegar rætt er
um bjórinn hafa állir myndað
sér skoöun, á vinnustööum og
heimilum veröa hávaöarifrildi
þegar minnst er á áfengt öl.
Hver er ástæöan?
Af hverju kom frum-
varpið fram núna?
Þaö er ekki gott aö átta sig á
áhuga manna og einarðlegri af-
stööu meö eöa á móti bjórnum.
Hins vegar er ljóst, aö þessi af-
staöa hefur verið fyrir hendi
lengi. Þegar þaö er haft i huga
má velta fyrir sér af hverju
frumvarpib kom fram einmitt á
þessum tima.
Eftilgangur Jóns Sólnessmeö
frumvarpinu hefur veriö sá aö
■beina athyglinni frá mistökun-
um viö Kröflu þá hefur þaö tek-
izt aö mörgu leyti. Fyrir nokkr-
um vikum tengdist nafn hans
ósjálfrátt Kröfluævintýrinu en
nii segja menn „góöi gamli Sól-
nes” eöa „bullan hann Sólnes,
sem ætlar aö drekkja tslandi í
bjór” allt eftir þvf hvort þeir eru
með eöa á móti bjór.
Þaö er annars furðulegt aö
frumvarpiökemur fram einmitt
þegar kjaramál verkamanna
eru til endurskoöunar. Þessar
deilur manna hafa haft trufl-
andi áhrif á baráttuna fyrir
bættum kjörum, þvf ætíö þegar
kjaramálin eru rædd (sem og
önnur mál) þá kemur bjórinn
einhvern veginn til tals og þá
eru aðrar umræöur úr sögunni i
þaö skiptið. Launþegar hafa
hreinlega ekki tfma til aö hugsa
um kjör sin vegna bjórmálsins.
Kannski liggur ekkert aö baki
bjórfrumvarpinu annaö en löng-
un I bjór.
Kemst ekki i gegn
Hvaö sem þvf líöur þá er
næsta vfst aö bjórfrumvarpiö
nær ekki fram aö ganga eins og
þaö er fram sett, jafnvel þó llk-
ur séu til þess aö meirihluti kjós
enda sé samþykkur þvf. „Er þá
ekki hægt að bera fram
breytingartillögu viö frum-
varpið, þannig aö þaö nái fram
að ganga?” spyrja margir. Jú,
aö sjálfsögöu er þaö hægt en þaö
bara gerir það enginn, þaö þorir
enginn aö láta stimpla sig bjór-
mann opinberlega, vegna
stöðugs áróöurs sem templarar
hafa rekiö gegnum árin. Frum-
varpiö er þvi dæmt til að falla.
Litið spjall
um bjórinn
Nú skulum viö ræöa ögn um
bjórinn, hvaöa rök eru meö og á
móti.
Nú ætla ég mér ekki þá dul aö
halda aö tilkoma bjórsins muni
draga eitthvað úr áfengisneyzlu
Islendinga. Neyzlan mun sjálf-
sagt aukast en þaö eru drykkju-
venjurnar sem von er til aö
breytist, en þó er þaö alls ekki
víst og kemur ekki í ljós fyrr en
á hefur reynt.
Þaö er nefnt, aö bjór myndi
stórauka áfengisdrykkju barna
og unglinga og Sviþjóö er nefiid
sem dæmi um þaö. Þessu er
hægt aö svara á ýmsan hátt. 1
Bjórdrykkja i hófi
hreint ekki óholl
Margir segja: „Bjórinn
mundi ekki draga úr neyzlu
annarra áfengra drykkja, menn
myndu bara fá sér bjór á kvöld-
in og bættist hann viö aöra á-
fengisneyzlu”. Þetta getur staö-
ist i sumum tilfellum, en segiö
mér, hvaö er aö þvi aö fá sér
einn bjór aö kvöldi dags? Er ef
til vill betra aö fá sér gosdrykk?
Megininnihald bjórsins er
maltextrakt (fyrir utan vatniö
aö sjálfsögöu) og sykurmagniö
er tiltölulega li'tib.
Maltextraktið er holl fæöa enda
er ungabörnum gjarnan gefiö
þaö og ekki eitra menn viljandi
fyrir börnin sin. 1 gosdrykkjum
er litil næring en mikil sykur-
leöja, sem ekki getur talizt holl
fæöa þegar á þaö er litiö aö ein
Mér finnst þaö vera eins og aö
V byrgja brunninn þegar barniö
er dottiö ofan f aö banna bjórinn
af þessum ástæöum. Þaö ætti
hvergi aö selja bjórinn nema á
áfengisútsölum, a.m.k. ekki
fyrstu árin. Alkóhólistarnir
myndu hugsa sig tvisvar um áö-
ur en þeir færu f „Rikiö” til aö
kaupa sér bjór, þeir myndu átta
sig á þvf hvaöa skref þeir væru
aö stiga.
Bjórstéttir —
forréttindastéttir
Aö banna bjórsölu og leyfa
brennivinsölu er hreinlega ekki
samrýmanlegt. Að leyfa aöeins
létt vin og bjór en banna brenni-
vin og aöra sterka drykki, þaö
væri kannski ekki skynsamlegt
en þó rökrétt. Aö leyfa eingöngu
sterka drykki en banna veika
drykki og bjór væri heimskulegt
fyrsta lagi má minnast á þaö, aö
tfmabiliö sem um er rætt i
sænskum skýrslum.er tfmabiliö
eftir aö öliö var selt I annarri
hverri verzlun. Aöur haföi þaö
veriö selt I áfengisútsölum en
llka aöeins I áfengisútsölum.
Sem sagt, áfengt öl var selt I
Svíþjóö löngu fyrir þann töna
sem skýrslan nær til, eina
breytingin var sú aö sala ölsins
var flutt úr áfengisútsölum i
matvöruverzlanir.
1 ööru lagi má minna á þaö, aö
áfengisneyzla unglinga hefur
aukizt stórkostlega mikiö hér á
Islandi undanfarin ár og er þar
bjórnum ekki um aö kenna. Er
undirritaöur var I unglingaskóla
(fyrir um aö bil 10 árum sföan)
þá þekktist þaö ekki aö krakk-
arnir væru undir áhrifum á
skólaböllum og reykingar voru
stranglega bannaöar. Nú kvarta
skólastjórar margra unglinga-
skóla undan þvi aö varla sé hægt
aö halda skemmtanir á vegum
skólans vegna drykkjuláta
nemenda.
Neyzluvenjur fólks i neyzlu-
þjóöfélagi nútimans hafa
breytzt mikið, drykkjuvenjur
ekki siöur en aörar og vfnaldur-
inn færist stööugt neöar, hvaö
sem bjór llður. (
aöalmeinsemd hins vestræna
heims er offita.
„Offita”, segja margir, „gott
hann minnist á hana. Er bjórinn
kannski ekki fitandi? Fá menn
kannski ’ ekki bjórvömb af þvl
aö drekka bjór? „öllu má of-
gera, maður getur llka belgt sig
út á því'aö drekka vatn, sé þess
neytt I nægilega miklu magni.
Maöur sem drekkur einn bjór
á kvöldi.hann er ekki maöurinn
sem fær bjórvömb, drekki hann
einn kassa á dag (24 flöskur)
eöa meira þá fitnar hann örugg-
lega. Sé bjórs neytt f hófi er
hann hreinlega hollur. öhóf er
til I öllu, maöur sem þambar
mikinn bjór, hann er óhófsmaö-
ur hvort eö er, hann myndi bara
belgja sig út á einhverju ööru.
Hvað með
alkóhólistana?
Einu rökin gegn bjór, sem ég
hef haft samúð meö eru staö-
reyndirnar meö alkóhólistana.
Þaö er vitað, aö einn bjór getur
kveikt nægilega mikiö f alkóhól-
ista til þess aö hann lendi á
margra vikna fyllirli. Þeir segja
sem svo, „ég ætla ekki aö veröa
fullur en einn bjór skaöar ekki”.
Þá er voöinn vis.
en rökrétt. Aö leyfa pilsner sem
nær 2 1/4% styrk, banna drykki
meö styrkleika frá 2 1/4% og
upp i 10% en leyfa siðan drykki
með styrkleika frá 10% og upp I
45%, það er algerlega órökrétt
og fáránlegt i þokkabót. Hver sá
maður sem hefur reynt að út-
skýra bjórmáliö fyrir útlending-
um, veit hvaö þaö er að fá kinn-
roöa. Þeir sem ekki eru aldir
upp viö þetta ástand — halda aö
það sé veriö aö gera grln aö
þeim þegar þeim er sagt að ekki
sé hægt að kaupa bjór hérlendis
(á löglegan hátt) en samt sé
hægt að kaupa brennivin i
kassatali án þess að nokkur segi
orö.
En þaö eru ekki allir á Islandi
sem eru bjórlausir. Flugmenn,
flugfreyjur og sjómenn mega
taka með sér visst magn af bjór
I hvert sinn sem komið er I land.
Þaö vita allir aö margir þessara
rhanna selja varninginn I landi
og slá þá ekki af veröinu. Þaö
eru þvl aöeins efnamenn sem
geta keypt sér þennan bjór.
Fleiri hafa bjór á íslandi en þaö
eru sendiráösmenn. Af hverju
mega þeir hafa bjór en ekki hinn
almenni Islendingur.
Þegar Islendingar komast I
bjór erlendis, þá drekka þeir
margir hver jir eins og berserkir
fyrstu dagana, en svo fá þeir
leiö á bjórnum, það leikur sér
nefnilega enginn aö þvl aö
drekka sig fullan af bjór þegar
hann hefur reynsluna af þvl
hvernig liöanin er daginn eftir.
Islendingar drekka svona mikiö
fyrsta daginn vegna forvitni,
þeir mega ekki drekka bjór I
heimalandi sínu, þvl veröur
hann forvitnilegur. Menn sem
umgangast bjór daglega drekka
hann yfirleitt I hófi.
Leyfum bjór, seljum
hann i rikinu
Eftir þessar vangaveltur allar
hlýtur maöur aö komast aö
þeirri niöurstööu, aö leyfa eigi
bruggun og sölu á áfengu öli
hérlendis en eingöngu eigi aö
selja það i áfengisútsölum og
veitingahúsum, sem hafa vín-
veitingaleyfi. Ég tek ekki undir
það sjónarmiö, aö tilkoma
fjölda kráa breyti nokkuö á-
fengismálum okkar íslendinga.
Hins vegar myndu krárnar
breyta veitingahúsamenning-
unni og veitti ekki af.
Ef þú ætlar út meö kunningj-
um þlnum, þá er ekki um auö-
ugan garö aö gresja. Þú getur
fariö I kvikmyndahús, leikhús
eöa á dansleik. A tveimur fyrr-
nefndu stööunum má ekki tala
og á siöarnefnda staðnum er
ekki hægt aö tala saman vegna
hávaöa. Viljiröu fara á einhvern
huggulegan staö til aö rabba viö
kunningja þína, þá er sá staöur
hreinlega ekki fyrir hendi.
A dansstaö hérlendis er ekki
hægt að fara og fá sér eitt glas,
annaö hvort drekkur þú þig full-
an og veröur eins og allir hinir
eða ferö alveg ódrukkinn og
fylgist meö athöfnum drukkinna
þjóðbræðra þinna en þaö getur
veriö býsna fróölegt á stundum.
Það vantar staöi, þar sem
hægt er að setjast niöur.hlusta á
þægilega og hæfilega hátt stillta
tónlist, fá sér einn bjór eöa glas
af léttu vlni-og leysa Hfsgátuna
I rólegu rabbi viö kunningja
slna.
Aö svo mæltu gef ég oröiö
laust.
Axel Ammendrup
Ritstjórn Alþýðu-
blaðsins er í
Síðumúla 11
- Sími 81866
Sjúkrahótel RauAa kroaaina
aru á Akurayri
og i Raykjavik.
RAUÐIKROSSISLANDS
Tækni/Vísindi
I þessari viku: Rannsóknir á olíumengun 1.
Oliumengun viö strendur
ýmissa rikja hefur I vaxandi
mæli beint athygli fólks aö þvi
hvernig varna megi þvi aö olfa
berist á land eftir t.d. skipbrot.
Tilvist mikils magns hráoliu I
sjónum og það hve erfitt er aö
ná henni af hverju þvi sem hún
kemst f snertingu veriö er mikiö
tæknilegt vandamál.
Margir vísindamenn vinna nú
að þróun nýrra aðferða við að
brjóta niður þennan mikla
mengunarvald. Þeir hyggjast
nota sólarljósiö, sem i upphafi
skapaöi oliuna.
SHugvissamlegar aðferðir sem
komið hafa fram til þess aö ná
upp oiiubrák af sjónum eöa
eyöileggja hana hafa tii þessa
ekki reynst nægilega árangurs-
■rikar.