Alþýðublaðið - 29.03.1977, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 29. marz 1977
UTLÖIMD 7
Mótmælaradd-
irnar mega
ekki þagna
Höfundur þessarar greinar er
pólskur flóttamaður, sem um 7
ára skeið hefur verið búsettur i
Danmörku á vegum dönsku
flóttamannahjálparinnar. Hann
er blaðamaður aö mennt.
„Gleymið ekki, að hagsmunir
fólksins i austri og vestri eru of
samtvinnaðir i mannréttinda-
málum, til þess að vestrænir
borgarar megi daufheyrast við
baráttu austantjaldsmanna”,
segir Gurfinkel.
Þýðingarmikill stuðn-
ingur
Stuðningur Vestur-Evrópubúa
við andófsmenn austan tjaids
er þeim meira virði en margur
hyggur. Danska verkalýðs-
hreyfingin hefur nú tvivegis
mótmælt kröftuglega framferði
austantjalds yfirvalda þeim
pólsku og tékknesku gegn and-
ófsmönnunum, sem sendu
stjórn sinni réttindaskrána 77.
Þessar raddir mega ekki
þagna, þvi það er staöreynd, að
einungis viðtækar umræður og
stuðningur á Vesturlöndum við
baráttu andófsmannanna, getur
bægtfrá þeimallskyns harðræð-
um, sem stjórnvöld myndu ann-
arsbeita. Um þetta mtti, ef þörf
þætti, nefna fjölmörg dæmi.
Ef hins vegar Vestur-Evrópu-
búar þegja, og taka ekki undir
með andófsmönnum austan-
tjalds, munu rikkisstjórnirnar
eystra taka þaö sem þegjandi
samþykki á geröum sinum!
Ekki þarf lengi að fletta i
Helsinki sáttmálanum, til að
sjá, að sérhver, sem undir hann
hefur skrifað, hefur rétt til að
vekja athygli á þvi og andæfa, ef
MANNRÉTTINDII AUSTRI
OG VESTRI SAMTVINNUÐ
hann er brotinn, þó sönnunar-
skylda hvili að visu á þeim, sem
kvartar. En slika samninga má
ekki meðhöndla sem marklaust
oröagjálfur, og það er fásinna,
að réttmætar umkvartanir um
brot á samningnum, geti skoö-
ast sem ótimabær afskipti af
innanlandsmálum þeirra, sem á
er deilt!
Mótmæli
Málgagn verkalýðssam -
bandsins hefur átt viðtal við
Gurfinkel i tilefni af umsögn
hans um, að danska sambandið
hefði sent mótmæli austur tvi-
vegis, eins og áöur er getið. Rétt
upp úr siöasta nýári voru ólsk-
um stjórnvöldum send harðorð
mótmæli gegn þvingunum á
hendur pólsku verkafólki, sem
tók þátt i andófsaðgerðum sum-
arið 1976.
I febrúarbyrjun sendi sam-
bandsstjórnin tilkynningu til
K.B. Andersens, utanrikisráð-
herra, sem óskað var að komið
væri á framfæri viö tékknesk
stjórnvöld. Orðsendingin var
svohljóðandi: „Stjórn lands-
sambands verkalýðsfélaganna i
Danmörku lýsir fullri og óskor-
aðri samstöðu með þeim sem
berjast fyrir mannréttindum,
og eindreginni andúð á stjórn-
völdum, sem iðka brot á þeim,
eins og nú er ljóst að gerist I
vaxandi mæli i Tékkóslóvakíu,
Póllandi, Sovétrússlandi og
Austur-Þýskalandi, þar sem
fólkinu er neitað um þann
grundvallarrétt að mega tjá sig
i mæltu eða rituöu máli. Stjórn
landssambandsins bendir á, að
landssambandið er aðili að
hinni Frjálsu verkalýöshreyf-
ingu ásamt samtökum i 90
rikjúm og með 52 milljónum fé-
laga.
Frjáls verkalýðshreyfing hef-
ur ætið varið mannréttindi og
þar með félagafrelsi, hvort sem
brot á þeim hafa stungið upp
kollinum i austri, vestri norðri
eða suðri”.
Ofsóknir
Danska þjóðin, eins og raunar
aðrar þjóðir, sem búa við
frjálsa fréttamiðlun, getur nú
fylgzt með ofsóknum, sem tékk-
neska rikisstjórnin hefur framið
á hendur þeim, sem undirrituðu
og sendu henni réttindaskrá 77.
Þetta skjal gerði kröfu til að
stjörnin hefði i heiöri þær skuld-
bindingar sem hún hefur undir
gengizt, bæði i Helsinki og eins
innan Sameinuðu þjóðanna um
tjáningarfrelsi borgara lands-
ins, ásamt pólitiskum réttindum
þeirra.
Tvivegis — 23. desember 1975
og 23. marz 1976 — hefur tékk-
neska stjórnin gengið með til-
skipunum þvert á 19. grein Hel-
sinkisáttmálans, og framferði
hennar gegn andófsmönnunum
þar birtist i fangelsunum
þeirra, eða brotttekstri úr störf-
um.
Mál Sameinuðu þjóð-
anna
Verkalýðshreyfing Danmerk-
ur mótmælir kröftuglega þess-
um sáttmálarofum. Hún hvetur
utanrikisráðherrann til að
krefjast uppfyllingar 19. gr.
með hliðsjón af 41. gr. mann-
réttindasáttmála Sameinuðu
þjóðanna. Ennfremur hefur
verkalýðssambandið kært til
Alþjóðasambands verkalýðsfé-
laga og krafizt þess að það beiti
sér fyrir þvi, að skipuð verði
rannsóknarnefnd i málinu.
1 lok erindisins til utanríkis-
ráðherrans danska lýsir stjórn
verkalýössambandsins þvi yfir,
að hún muni fylgjast rækilega
með framferði tékknesku
stjórnarinnar gegn þeim, sem
undirrituðu réttindaskrá 77, svo
og öðrum, sem ekki hafi full
mannréttindi i heiðri!
Frelsun Bukovskys
og Corvalans
Spjall um mannréttindi og mannhelgi
Aðalritstjóri tíma-
ritsins CGT, Robert
Telliez, og René Duha-
mel, einn af forráða-
mönnum sama tíma-
rits, ræða saman um
mannréttindi og mann-
helgi, sem timaritið
styður óhvikult.
Telliez: „Nú hafa þeir Corvalan
og Bukovsky nýlega verið leyst-
ir úr haldi f heimalöndum sfn-
um. Hvað viltu segja um það?”
Duhamel: „Við höfum ætið talið
það sjálfsagðan hlut, að berjast
gegn öllum árásum á mannrétt-
indi og mannhelgi. Við kröfð-.
umst á sinum tima, ásamt öðr-
um lýðræðissinnuðum samtök-
um, að Corvalan væri leystur Ur
haldi i Chile. A sama hátt og af
sömu orsökum kröfðumst við
lausnar Bukovskys, sem einnig
Plyutsch og annarra pólitiskra
fanga, sem hnepptir voru og eru
i fangelsi í heimalöndum sinum.
Þetta er ekki bundið við neitt
eitt rfki. Við krefjumst frelsis
fyrir alla, sem þannig er ástatt
um f hvaða rfki sem er.
Auðvitað gleðjumst við af
lausn þeirra Corvalans og
Bukovskys. En það er athyglis-
vert við þessi skipti, að það er i
fyrsta sinn, sem Sovétmenn
hafa í reynd játað, að hliðstæður
séu með einræðisstjórn
Pinochets i Chile og þeirra
stjórnarhátta, sem rikja i
Moskvu. Þetta hefur aldrei
fengizt fram áður.
En það er rétt, að taka það
fram —og það er raunar aðalat-
riði hjá okkur — að við getum
ekki á nokkurn hátt sætt okkur
við þá stefnu, að menn, sem eru
andsnúnir stjórnarháttum og
gagnrýna þá, séu hraktir úr
heimalandi sfnu, þar eru lífs-
rætur þeirra, og þar eiga þeir að
fá að heyja baráttu sina og geta
lifað frjálsir, en ekki vera með-
höndlaðir eins og t.d. aust-
ur-þýzki söngvarinn Bierman,
sem nýlega var gerður land-
flótta.”
Telliez: „Er þetta ný stefnu-
mörkun, sem samtökin eru að
taka upp?”
Duhamel: „Nei, alls ekki. Sam-
tök okkar (CGT) samanstanda
af stéttarfélagsskap vinnandi
fólks á mjög breiðum grunni.
Þar er að finna mjög mismun-
andi skoðanir og lífsviðhorf.
Einstökum deildum og einstak-
lingum innan þeirra er i sjálfs-
vald sett, að taka sinar ákvarð-
anir um, hvernig fram fylgja
eigi aðalmarkmiðinu — mann-
réttindunum.
Að visu voru nokkuð skiptar
skoðanir um, hvernig ætti að
snúast við atburðunum i Ung-
verjalandi 1956, innan CGT, þá
voru sumar deildir harðari i af-
stöðu en aðrar. Hinsvegar voru
allir einhuga um að fordæma
innrás Varsjárbandalagsins i
Tékkóslóvakiu 1968. Við höfum
náið samband milli deildanna
um að snúast hart gegn, ef við
álítum að mannréttindi séu fót-
um troðin einhversstaðar og
tjáum okkur opinberlega þar
um.
Við erum og hljótum að vera
fjandsamlegir þeim stjórnac.
háttum, að fólk sé hneppt i fang-
elsi eða sett á geðveikrahæli,
þar sem vafasamrar — að ekki
sé meira sagt — lækningaað-
ferðir eru viðhafðar!
Við getum ekki fallist á, að
verkafólk sé sett i fangelsi eða
þvingunarvinnu, þó það geri
verkfall, eins og gert var i Pól-
landi fyrir nokkrum mánuðum.
Verðhækkanirnar, sem voru
undirrót verkfallanna og stjórn-
völd neyddust til að falla frá,
vegna þeirra gera i okkar aug-
um stöðu pólsks verkalýðs
nokkuð óljósa. Pólska verka-
lýðssambandið hefur neitað
okkur um útskýringar, þrátt
fyrir eftirleitan, svo þaðan er
ekki að vænta raunverulegra
uppiýsinga.
Við litum svo á, að það sé og
eigi að vera hlutverk samtaka
verkalýðsins, hvernig sem
stjórnarhættir eru i hlutaðeig-
andi riki, að berjast gegn öllum
réttarskerðingum, hvaðan sem
þær koma, og rétturinn til
andófs sé algerlega grundvall-
arréttindi.
Þetta er samstiga við for-
dæmingu okkar á brottrekstri
Bukovskys og sviptingu
borgararéttar af Bierman.”
Telliez: „Viltu bæta hér ein-
hverju við?”
Duhamel: „Já. Frjálsræðið er
fyrir okkur svo dýrmætt, að við
getum ekki þolað, að þvi sé ógn-
að eða það skert neins staðar i
heiminum. Við krefjumst fulls
skoðana- og tjáningarfrelsis öll-
um til handa.
Það er eðli einræðisstjórna,
hvar sem fyrirfinnast, að stööva
framrás frjálsræðisins. Sósial-
isminneralger andstæða þessa.
Sé hann iðkaður réttilega, er
hann upðfylling allra raunveru-
legra frelsis- og lýðræðishug-
mynda.
Við höfum ekki misst sjónar á
þvi hlutverki, sem Sovétrikin
höfðu að frelsa Evrópu frá naz-
ismanum. Við vitum að þess
vegna hefur sósialismi getað
þróast utan Sovétrikjanna, til
blessunar fyrir þá, sem hafa
getað notið þess, þó að hafi ekki
fallið þegnum þeirra sjálfra i
skaut. Þannig hafa hin sönnu
sósiölsku riki getað verið þess
umkomin að rétta vanþróuðum
þjóðum hjálparhönd og þar með
aukið á lifshamingju þegna
þeirra.
En þetta gefur Sovétrikjunum
auðvitað engan rétt til að undir-
oka þegna sina, sizt i nafni
sósialismans.
Við trúum þvi staðfastlega, og
þykjumst hafa rök fyrir, sem
ekki verður mótmælt, að ein-
mitt sósialskt frelsi sé það sem
korna skal. Hver sá, sem haml-
ar gegn þvi á einn hátt eða ann-
an, er okkar andstæðingur, og
þröskuldur i vegi fyrir þvi, að
mannkynið geti horft fram á
hamingjusama daga.”