Alþýðublaðið - 26.01.1978, Síða 7

7
{jfjjfSy jFimmtudagur 26. janúar 1978.
SKOÐUN Vilmundur Gylfason skrifar:
Gegn útflendum
kratapeningum
bað hefur ekki veriö neitt
leyndarmál, hvorki innan Al-
þýðuflokksins eða utan hans, að
ég hefi verið þeirrar skoðunar,
'aö leggja beri Alþýðublaðið nið-
ur, sé ekki hægt að reka það sem
hvert annað fyrirtæki væri. Það
var ljóst á miðju siðasta sumri,
að samningur sá sem gerður
var við Reykjaprent hf. um út-
komu blaðsins myndi renna út
um áramót og allsendis væri ó-
vist um áframhaldandi útkomu
blaðsins. Þá virðist ljóst að Al-
þýðublaðið er rekið með all-
verulegu tapi. Ég lét þá þegar i
ljósi þær skoðanir, og mér er
ljóst að það var við takmarkaöa
vinsældir margra flokkssyst-
kina minna, að ef ekki væri hægt
að gera samninga við einkaað-
ila um útgáfu blaösins, og ef
ekki fyndist rekstrargrundvöll-
' ur fyrir blaðið, þá bæri að hætta
útgáfu þess og leita annarra úr-
ræða.
Rökin fyrir þessari tillögu
voru og eru ofureinföld: Það er i
eðli sinu siðlaust að reka fyrir-
tæki með tapi, nema ástæöur
séu'þeim mun brýnni og þjóni
tilgangi réttlætis i einni eöa
annarri mynd. Slíkt gildir ekki
um dagblaðaútgáfu á árinu
1978. Alþýðublaöið hefur lengi
verið rekið með tapi. Það hefur
gert flokknum og forustumönn-
um hans erfitt um vik, flækt
stjórnmálasamtökin inn i vafa-
söm bankaviðskipti, og að minni
hyggju stórlega skert skoöana-
og athafnafrelsi flokksmanna.
Taprekstur dagblaöa er að
minni hyggju einhver alvarleg-
asta rótin að margrómuðu sam-
tryggingakerfi stjórnmála-
flokkanna. Þar hittast þeir allir
i bræðralagi, en sennilega við
takmarkað jafnrétti og enn tak-
markaðra frelsi, á dúnmjúkri
sæng bankaráðanna og vefjast
saman i net þagnar og spilling-
ar. Það verður ekki vart ágrein-
ings stjórnmálaflokkanna um
bankana eða stjórnun þeirra.
Glæpamál i bönkunum eru nán-
ast sameiginleg vandræðamál
þeirra. Vandinn er enn fremur
sá, að allur þorri fólks, þar á
meöal einlægt stuðningsfólk Al-
þýðuflokksins sem þar hefur
starfað árum saman, gerir sér
enga grein fyrir þvi, þvilikt
fjármagn liggur að baki dag-
blaðs, þvilikt rosafyrirtæki
þetta er orðið. Það er af sú tiöin
þegar Ólafur Friðriksson skrif-
aði blaðiö nánast einn frá degi
til dags. Neyzluvenjur fólks
hafa einnig breytzt. Og þar sem
ekki er lengur grundvöllur fyrir
útgáfu dagblaös, þá á að hætta
henni og leita annarra leiða til
þess að koma skoðunum slnum
á framfæri.
Dagleg flokksmálgögn, og
hugmyndin sem að baki þeim
liggur, eru úrelt fyrirbæri. Hug-
myndin er auðvitað sú að reka
blaðiö sem almennt og heiðvirt
fréttablað, en læða siðan inn á-
róðri i formi frétta. Neytendur
hafa einfaldlega prótesterað.
Þeir hafna sliku formi fram-
setningar. Blöð eiga annað
hvort að vera almenn, eða
hreinpólitisk.
Ég get vel skilið það, að fyrir
margt fólk, einkum eldra fólk
sem árum saman hefur starfað i
Alþýðuflokknum, og eytt oft
takmörkuðum fristundum sin-
um til þess að veita hugsjónum
hans brautargengi, verði það
tilfinningalegt áfall, ef Alþýðu-
blaðið hætti að koma út einn
góðan veðurdag. Ég get einnig
vel skilið þau rök margra for-
ustumanna Alþýðuflokksins að
það verði með öllum ráðum að
halda blaðinu úti, islenzkar að-
stæður séu þannig að stjórn-
málaflokkur verði að hafa dag-
legt málgagn. Leiðaralestur 1
morgunútvarpi eru einnig þung
rök, enda mikið á þann lestur
hlustað. Alla vega megi það
ekki gerast að blaðiö hætti að
koma út rétt fyrir kosningar.
En þessi rök réttlæta það
samt ekki að fá f járstuðning frá
útlendingum til þess að halda
blaðinu úti, jafnvel þótt vænir
útlendingar séu. Blöð hérlendis
eiga i harðri innbyröis sam-
keppni og eru sennilega gefin út
á mettuðum markaði. Hvert er-
um við komin, ef það er ekki at-
hugavert aö fá aðstoð úr erlend-
um sjóöum til þess að geta boðið
betur en keppinauturinn? Sem
prinsip er það auðvitað afleitt
og fyrir neöan allar hellur.
Verjendur kratapeninganna
hafa sagt að allir viti aö Mogg-
inn sé fjármagnaður fyrir heild-
salafé gegn um auglýsingar.
Timinn sé fjármagnaður af auö-
hringnum sem eitt sinn var hug-
sjón og heitir SÍS. Og að enginn
viti hvernig Þjóðviljinn sé fjár-
magnaður, ekki einu sinni svo-
kallaður innsti hringur i flokkn-
um. Allt kann þetta að vera satt
og rétt. Þetta skiptir bara engu
máli. Alþýðuflokkurinn er auk
þess hvorki Framsóknarflokk-
ur, Sjálfstæðisflokkur eða Al-
þýöubandalag. Alþýðuflokkur-
inn sem stjórnmálaafl á ekki að
þurfa á þvi að halda að rifja upp
ávirðingar annarra þegar hann
hefur sjálfur stigið yfir vel-
sæmismörkin. Þaö hefur verið
sérgrein annarra.
Kjarni þessa máls er sá að er-
lendur styrkur til útgáfu Al-
þýðublaðsins, jafnvel þótt um
skamman tima sé, rýrir getu
Alþýðuflokksins til samfélags-
legs aðhalds: þvælir honum inn
i samtryggingu. Það er vissu-
lega til mikilla bóta og forustu
flokksins til nokkurs hróss, að
ekki skuli vera neytt leynimakk,
heldur umræöur um þessi mál
fari fram fyrir opnum tjöldum.
En einmitt þess vegna ætti einn-
ig að vera hægt að snúa við
blaðinu.
Dagleg málgögn stjórnmála-
flokka eru úrelt og enda ná þau
ekki til lesenda nema I mjög
takmörkuðum mæli. Mér er ljóst
að Alþýðuflokkurinn er fangi
kerfis sem hann sjálfur hefur
átt dr júgan þátt i að móta. Fölsk
útgáfustarfsemi sem er i sára-
litlum tengslum við neytendur,
en er haldið uppi meö tap-
rekstri, bankafyrirgreiðslum og
gengur þó ekki, er snar þáttur I
gamla samtryggingakefi
stjórnmálaflokkanna. En Al-
þýöuflokkurinn er einmitt að
brjótast út úr þessum vitahring,
og hefur stigið mörg spor I þá
átt: Til að mynda opinberar
fjárreiður og opin prófkjör. Það
væri afleitt að fara nú að þvæla
sér inn i óvenjanlega fjármála-
starfsemi.
Fólk veröur að átta sig á þvi,
að um langa hrið hefur þessi
blaðrekstur verið myllusteinn
um háls þeirra, sem hafa verið i
forustu fyrir Alþýðuflokknum.
Það er sannleikur málsins.
Aróðursgildi blaðsins er hins
vegar ekki ýkja mikið. Rekstur
Alþýðublaðsins hefur neytt for-
ustumenn, fjölmenna sveit for-
ustumanna, til þess að standa i
bankaviðskiptum sem ætti að
vera fyrir neðan virðingu
stjórnmálaflokks. Þetta er
miklu alvarlegra mál heldur en
framtið Alþýðublaðsins. Subbu-
skapurinn i bankakerfinu stafar
ekki sizt af þvi, að stjórnmála-
flokkarnir eru meira eða minna
háðir þvi, og duga þess vegna
ekki til þess aðhalds, sem þeim
ber að hafa.
Þessa þróun verður að stöðva
og Alþýðuflokkurinn á að verða
til þess að stöðva hana. Það
verður ekki gert með þvi að
þiggja gjafir erlendis frá. Það
verður gert með þvi að haga sér
eftir þvi sem aðstæður leyfa. Al-
þýðuflokkurinn hefur ekki efni á
þvi að gefa út dagblað. Þess
vegna á Alþýðuflokkurinn ekki
aö gefa út dagblað. Þegar Þjóð-
viljinn hefur gagnrýnt erlenda
kratapeninga, þá hefur Þjóð-
viljinn rétt fyrir sé.
Mér er sagt að kommar hygg-
ist á Alþingi leggja til frumvarp
um blaðrekstur, sem gangi
meðal annars út á það að ekki
megi nota útlenda peninga viö
blaðrekstur. Slikt frumvarp ber
að styðja, einnig frumvörp um
upplýsingar um upplög blaða,
og hvers konar frumvörp um
aukna upplýsingaskyldu.
Leiðir fyrir Alþýðublaðið eru
tvær. Það hefur lengi verið vitað
og það hefði átt að hegða sér i
samræmi viö það. 1 fyrsta lagi
að afhenda blaðið einstklingum
sem mynduðu félag um rekstur
þess, og fengju af þvi hagnaö
eða tækju á sig tap. Ef sú leið
hefur ekki verið fær, þá hefði átt
að leggja blaðið niður, en þess i
stað leita annarra leiða til þess
að koma skoöunum sinum á
framfæri. Það er gersamlega
úrelt að stjórnmálaflokkur sem
slikpr standi i blaðaútgáfu. Og
endá er það samfélaginu bein-
linis hættulegt eins og dæmin
sanna. Það hleður undir vafa-
sama fjármálamenn, sem
starfa siðan i skjóli flokkanna
og flokkarnir veröa brátt ger-
samlega varnarlausir.
Þetta er þess vegna vond
þróun. Það þarf að vera
samhengi i tilverunni.
Alþýðuflokkurinn á i rikari
mæli en verið hefur að
taka upp sjónarmið neytenda og
framsýnni bænda i landbúnað-
armálum. Það er auðvitað sið-
litið að hvetja bændur til fram-
leiðsluaukningar og greiða sið-
an offjár til þess að geta komið
þessum varningi á markaö er-
lendis. Það er álika siölitið að fá
erlenda peninga til þess að
greiða niður fyrirtæki, sem
gengi ekki annars. Það verður
að leita nýrra leiða.
Tillögur Björgvins Guðmundssonar í borgarstjórn:
TVEIR NYIR SKUT- ,
TOGARAR FYRIR BUR!
Miklar umræöur hafa
orðiö um tillögur borgar-
stjórans í Reykjavík um
atvinnuuppbyggingu í höf-
uðborginni. Bent hefur
verið á/ að hann hafi tekið
upp margar af þeim tillög-
um, sem fulltrúar minni-
hlutaflokkanna hafa lagt
fram á síðustu árum, en
meirihlutinn hefur fellt
miskunnarlaust.
Við afgreiðslu fjárhags-
áætlunar Reykjavikur-
borgar um miðjan þennan
mánuð lagöi borgarfulltrúi
Alþýðuflokksins, Björgvin
Guðmundsson, fram álykt-
unartillögur um ýmis mál,
þar á meðal atvinnumál.
Þessar tillögur hans fara
hér á eftir:
. Atvinnumál.
Borgarstjórn Reykjavikur
lýsir áhyggjum sinum vegna
hinnar óhagstæöu þróunar,
er átt hefur sér staö i at-
vinnumálum höfuðborgar-
innar undanfarin ár. Einkum
telur borgarstjórn hnignun
framleiðslugreina i borginni
sýna hve alvarlegt ástandið
er.
Borgarstjórn álitur nauðsyn-
legt að gera þegar á þessu
ári róttækar ráðastafanir til
þess að snúa óheillaþróun-
inni i atvinnumálum borgar-
innar við. 1 þvi sambandi
bendir borgarstjórn á eftir-
farandi:
1. Bæjarútgerð Reykjavikur
verði efld verulega.
Keyptir verði 2 nýir skut-
togarar af minni gerðinni.
Hraöað verði endurbótum
á fiskiðjuveri BÚR og
breytingum á Bakka-
skemmu. Hafinn verði
undirbúningur að kaupum
eða byggingu nýs fullkom-
ins frystihúss fyrir BÚR.
Bætt verði aðstaða fyrir
útgerð einkaaðila i
Reykjavik. Sköpuð verði
fullnægjandi aðstaða fyrir
smábáta.
2. Borgin reisi iðnaðarhús-
næði (iðngarða) fyrir
smærri iðnfyrirtæki, sem
ekki hafa fjárhagslegt bol-
magn til þess að reisa sjálf
atvinnuhúsnæöi. Borgin
leigi iönfyrirtækjum hús-
næðið. Skipulagt verði iðn-
aðarhúsnæði fyrir léttan
iðnað i ibúðarhverfum.
3. Reykjavikurborg hafi
frumkvæði að þvi að koma
á samstarfi Slippfélagsins
i Reykjavik hf. og stál-
miðjanna i borginni um
stofnun skipasmiðastöðv-
ar og skipaverkstæðis. Ef
þörf krefur leggi borgin
fram hlutafé i nýtt fyrir-
tæki úm þessa starísemi.
Slikri starfsemi i borginni
verði þegar ákveöinn stað-
ur. M.a. verði athugað,
hvort borgin eigi ekki að
kaupa skipalyftu ásamt
framangreindum aðilum,
svo unnt verði að taka upp
i Reykjavik hin stærstu
kaupskip okkar Islendinga
og framkvæma á þeim
flokkunarviðgerðir.
II. Húsnæðismál.
Borgarstjórn er ljóst, að
margir eiga við mikil hús-
næðisvandræði að striða i
Reykjavik. Hér er einkum
um að ræða hina lægst laun-
uðu, barnmargar fjölskyld-
ur, einstæðar mæður, ör-
yrkja og aldraða, en einnig
ungt fólk, sem er að byrja
búskap. Borgarstjórn telur
nauðsynlegt að gera ráðstaf-
anir til lausnar vanda þessa
fólks með byggingu leigu-
ibúða og ódýrra sölúibúða.
Borgarstjórn samþykkir þvi
eftirfarandi:
1. að hefja byggingu 100
leiguibúða á þessu ári.
íbúðirnar verði leigðar
efnalitlu fólki og ungu
fólki, sem er að byrja bu-
skap. Leigutimi verði tak-
markaður.
2. að hefja undirbúning að
byggingu 150 2ja og 3ja
herbergja söluibúða fyrir
ungt fólk, sem er að hefja
búskap svo og fyrir aldr-
aða, öryrkja og einstæðar
mæður.
3. að hefja nú þegar undir-
búning að nýrri 4ra ára
áætlun um byggingu
verkamannabústaða i
Reykjavik. Verði þar gert
ráð fyrir hækkun framlags
pr. ibúa, þannig að fram-
lag borgarsjóðs til bygg-
ingar verkamannabústaða
stóraukist og geri kleift að
auka verulega byggingar
verkamannabústaða 1978
— 1982.
III. Málefni aldraðra og lang-
legusjúklinga.
Staða aldraðra og langlegu-
sjúklinga er mjög slæm i
Reykjavik. A undanförnum
áratugum hefur borgar-
stjórn ekki sinnt málefnum
þessa fólks og hefur það þvi
einungis getað leitað dvalar
Frh. á 10. siöu