Alþýðublaðið - 04.03.1978, Blaðsíða 4

4
Laugardagur 4. mars 1978 SSST
alþýðii'
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Rekstur: Reykjaprent h.f. Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Árni Gunnarsson. Fréttastjóri: Einar Sigurðs-
son. Aðsetur ritstjórnar er i Siðumúla 11, simi 81866. Kvöldsimi fréttavaktar: 81976. Auglýsingadeild,
Alþýðuhúsinu Hverfisgötu 10 — simi 14906. Áskriftar- og kvartanasimi: 14900. Prentun: Blaðaprent h.f.
Áskriftaverð 1500 krónur á mánuði og 80 krónur I lausasölu.
Rétturinn til ad setja lög
Barátta islenzkra
launþega fyrir bættum
kjörum, réttlátara og
betra þjóðfélagi, tekur
aldrei enda. AAikið hefur
áunnizt á siðustu áratug-
um og baráttan tekið
verulegum breytingum.
Grundvöllur baráttunnar
verður þó ávallt hinn
sami, að glata ekki því
sem unnizt hefur, að
stefna að meiri áhrifum í
þjóðfélaginu og að
styrkja og efla samtaka-
máttinn, öflugasta vopn
hins vinnandi manns.
AAikið vatn er til sjávar
runnið síðan íslenzk
verkalýðshreyf ing barð-
ist gegn hungurvofunni,
braut af sér ok bandingj-
ans og snéri ánauð í
baráttu fyrir frelsi.
Vafalaust er erfitt fyrir
ungt og miðaldra fólk að
gera sér grein fyrir þeirri
baráttu, sem í upphafi
var háð. En það er ein-
mitt á grundvelli fram-
taksog manndóms kjark-
mikilla karla og kvenna
að islenzk þjóð býr við
jafngóð kjör og raun ber
vitni, — þótt skipting
þessara kjara sé bæði
ranglát og siðlaus.
AAeð látlausum áróðri
um áratuga skeið og völd-
um yfir langmestum
hluta af blaðakosti
íslendinga, hefur íhalds-
öflunum í landinu tekist
að slæva stéttarvitund
launþega. Þeim hefur
tekist að dreifa kröftum
þeirra og samtakamætti.
Ekkert hefur verið til
sparað eins og skýrt hef-
ur komið fram í þeim
átökum, sem verkalýðs-
hreyf ingin á nú í við óvin-
veitt ríkisvald. þar hafa
til dæmis hótanir fjár-
málaráðuneytisins verið
með slíkum eindæmum,
að öllum yhefur ofboðið,
ekki siðíir stuðnings-
mönnum ríkisstjórnar-
innar.
Hvaða augum, sem
menn líta þær deilur, er
nú hafa risið
með launþegahreyf ingun-
um og ríkisvaldinu, er
óvéfengjanlegt, að ríkis-
stjórnin hratt þeim af
stað. Ekki verður
illmennsku hennar kennt
um, heldur algjöru skiln-
ingsleysi og sambands-
leysi við vinnandi stéttir.
Af þeim sökum einum
saman er núverandi
ríkisstjórn ófær um að
stjórna þessu landi.
Skilningsleysið og sam-
bandsleysið kemurfram í
fullkominni fyrirlitningu
á skoðunum launþega-
samtakanna. Þegar við
það bætist, að núverandi
rikisstjórn er sverð og
skjöldur auðvaldsins í
þessu landi, verður fram-
koma hennar gagnvart
launþegum ruddaleg og
glannafengin. Auðvalds-
þjónkunin kemur i veg
fyrir, að hún geti brotið
odd af oflæti sínu og boð-
að aðila vinnumarkaðar-
ins til fundar til að ræða
þann vanda, sem steðjar
að þjóðinni í heild. Rikis-
stjórnin getur aldrei
stjórnað með valdboði,
sem brýtur í bága við
réttlætistilfinningu þjóð-
arinnar.
Sannleikurinn er sá, að
þessi ríkisstjórn hefur
engu stjórnað. Þegar hún
tekur sig til skal stjórnað
með hótunum og ólögum.
Engin tilraun er gerð til
að ræða málin af
skynsemi. Ríkisstjórnin
virðist ekki búa yf ir þeim
mikilvæga eiginleika að
setja niður deilur með
samningum. En það er
deginum Ijósara, að henni
mun ekki takast að
ómerkja löglega kjara-
samninga. Hún getur með
miklum meirihluta sínum
á þingi sett lög, hversu
heimskuleg sem þau eru.
En henni mun ekki takast
að hrekja launþega af
þeirri leið, sem gengin
hefur verið um áratuga
skeið í baráttu fyrir bætt-
um kjörum.
Barátta launþega-
hreyfinganna er orðin
löng og henni mun aldrei
Ijúka. Sú samstaða, sem
nú hefur tekist, er mikil-
vægur áfangi. Væntan-
lega boðar hún betri tíð.
Eðli verkalýðsbaráttunn-
ar hef ur engum breyting-
um tekið, þótt aðstæður
hafi stöðugt farið batn-
andi. Skilningsleysi á
þessari staðreynd getur
orðið afdrifaríkt.
Núverandi ríkisstjórn
hlýtur að skilja þann ein-
falda sannleika, að henni
mun aldrei takast að
stjórna þessu landi af
nokkru viti, án samráðs
við launþegasamtökin.
Hún ætti því að leita
samninga og reyna að
halda friðinn á alvarleg-
um tímum. Á meðan
þjóðin óskar þess, mun
núverandi ríkisstjórn
sitja að völdum. Enginn
dregur í efa lagalegan og
þingræðislegan rétt henn-
ar. En vond lög eru verri
en engin lög. Og það er
þessum vondu lögum,
sem rikisstjórnin verður
að breyta.
Á sama tima þurfa allir
launþegar í landinu að
gera sér grein fyrir því,
að vond lög, sem rýra
kjör þeirra, verða sett á
meðan þeir hafa ekki
áhrif á landsstjórnina.
Baráttan gegn slíkum
lögum og ríkisstjórnum,
sem þau setja, er af sama
meiði og barátta forfeðr-
anna gegn hungurvof-
unni. Ein meginundir-
staða þjóðfélags okkar er
virðingin fyrir lögunum.
Því þarf að tryggja, að
rétturinn til lagasetning-
ar sé ekki misnotaður. -
AG -
Ragnar Bjjörnsson, fyrrum dómorganisti:
Ágreiningur um lagaval
olli brottrekstrinum
Ætlar að sækja aftur um starfid
Vegna stöðugra fyrirspurna
dagblaða og einstaklinga um
ástæðu fyrir þvi að mér var sagt
upp störfum sem dómorganisti
bvkir mér hvorki fært eða rétt
að bíða lengur með að gefa þær
upplýsingar sem ég veit þár að
lútandi.
Þegar ég kom heim úr tón-
leikaferð um Sovétrikin i byrj-
un febrúar var ég beðinn að
koma til fundar i Dómkirkjunni
þriðjudaginn 7. febr., en þar
voru þá mættir tveir sóknar-
nefndarmenn þeir Erling Aspe-
lund og Benedikt Blöndal. Tjáðu
þeir að mér væri hér með sagt
upp störfum við kirkjuna frá og
með þeirri stundu, þó á fullum
launum i þrjá mánuði. Ég
spurði um ástæðu fyrir upp-
sögninni og fékk þau svör að
ástæður væru þær að það vant-
aði söngfólk i Dómkórinn og aö
ágreiningur værium lagaval við
sálma. Að þessum atriðum kem
ég siðar. Formlegt uppsagnar-
bréf fékk ég svo dag, 8. febrúar,
þar sem engar ástæður fyrir
uppsögninni voru tilnefndar. Ég
skrifaði sóknarnefndinni bréf
bann 12. febr. og bað um skrif-
legar ástæður fyrir uppsögninni
og lýsti mig jafnframt fúsan til
Ragnar Björnsson
viðræðna um „hugsanlegar
ástæður með áframhaldandi
samstarf I huga.” Svarbréf
barst mér dags. 22. feb. þar seg-
ir: „ástæður fyrir uppsögninni
þarf ekki að skýra”. Astæðan sú
að söngfólk vanti i Dómkórinn
er tæplega næg til uppsagnar,
þar að auki vita allir organistar
i Reykjavik að erfitt er að fá
söngfólk til starfa i kirkjukórum
vegna bindingar á sunnudögum.
Hin ástæðan, að ágreiningur
væri um lagaval við sálma, er
mér ókunn, auk þess að venjan
er sú að prestur ráði sálmum en
organistinn þvi hvaða lög skuli
notuð við þá. í samningum
stendur: „organistinn ákveður
sálmalög —. Organista ber að
taka tillit til sérstakra óska
prestsins um lagaval við
sálma”. í þessu sambandi held
ég að ómögulegt sé að finna
brottrekstrarsök.
Arið 1969 var ég fastráðinn
organisti við Dómkirkjuna en
hafði áður verið aðstoðarorgan-
isti dr. Páls Isólfssonar frá þvi
ég kom heim frá námi 1955 og
raunar lengur, þvi ég aðstoðaði
Pál oft meðan ég var nemandi
hans i Tónlistarskólanum i
Reykjavik. Hver er þá ástæðan
fyrir uppsögninni og hvers
vegna er mér sagt aö hætta á
stundinni, skila lyklum og gögn-
um eins og um afbrot væri að
ræða? Og hvers vegna fæ ég
ekki að vinna út hinn venjulega
uppsagnartima? Svör við þess-
um spurningum kann ég ekki og
öðrum væri einnig skyldara að
svara þeim ef svör eru til.
Organistar eru ráðnir af sókn-
arnefndum, þeir sitja ekki sökn-
amefndarfundi og hafa litil
skipti við sóknarnefndir. Sam-
starfið er fyrst og fremst við
kórinn og presta kirkjunnar.
Lengst af hef ég starfað með
tveim fyrrverandi dómpróföst-
um þeim sr. Jóni Auðuns og sr.
Óskari J. Þorlákssyni (sem ég
starfaði einnig með i eitt ár á
Siglufirði). Ekkilegg ég þessum
tveim prestum orð i munn, en
beygi mig óhræddur fyrir þeirra
mati á samstarfi okkar. Sama
er að segja um samstarf okkar
sr. Hjalta Guðmundssonar, sem
er reyndartiltölulega nýkominn
prestur að Dómkirkjunni, en við
höfum þ.a.u. unnið mörg ár
saman i hópi Fóstbræðra. Sr.
Þórir Stephensen er einnig til-
tölulega nýorðinn prestur við
kirkjuna. Hans eigin orð, við
ýmsa þá aðila sem mikið hafa
reynt til þess að fá þessum að-
gerðum sóknarnefndar breytt
eru, að hann geti ekki unnið með
mér og við slikum yfirlýsingum
á sóknarnefnd vitanlega erfitt
með að bregðast nema á einn
veg. Þetta þótti mér mjög leitt
að frétta, þvi ég treysti mér vel
til þess að vinna með sr. Þóri,
jafnvel ekki siður eftir þaö sem
gerst hefur.
Að hætti mins fyrirrennara
við kirkjuna hef ég lagt á það
áherslu að geta komið fram sem
konsertorganleikari bæði hér-
lendis og erlendis og tekist
þannig að kynna þónokkuð af is-
lenskum verkum á þeim vett-
fangi, sem að ég veit að hefur
orðið bæði islenskum tónskáld-
um til gildis og verið um leið
kynning á islenskri tónmenn-
ingu. Boð berast mér stöðugt
um tónleikaferðir og þegar svo
erfinnst mér skylda dómorgan-
istans að reyna að standa undir
þeim kröfum sem slikar ferðir
útheimta og ég man ekki betur
en að allar sóknanefndir Dóm-
kirkjusafnaðarins hafi sýnt full-
an skilning á þvi. Dómkirkjan
er ekki aðeins safnaðarkirkja,
hún er einnig höfuðkirkja lands-
manna allra og hvað þar gerist
er þvi engum óviðkomandi.
Leitt þykir mér að þurfa að
telja upp framanskráð en sé
mér ekki annað fært vegna
sögusagna ýmissa og kem held-
ur ekki auga á réttlæti i þvi að
þurfa að taka á mig ómaklega
byrðar annarra.
Égþakka þeim mörgu aðilum
innan kirkjunnar sem reyndu
allt sem þeir gátu til þess að fá
aðra afstöðu upptekna i um-
ræddu máli en þvi miður þá án
sýnilegs árangurs.
Ég hef tekið þá ákvörðun að
sækja aftur um starf organista
við Dómkirkjuna vegna þess að
ég tel að sem tónlistarmaður'á
þeim stað geti égorðið kirkjunni
og islenskri tónlist að mestu
gagni innan lands og utan.
Kirkjan er stofnun sem hlýtur
að aga sina en ekki forherða og
er sáttfýsi þvi ekki minnkunn.
Ragnar Björnsson.