Alþýðublaðið - 02.12.1978, Blaðsíða 7

Laugardagur 2. desember 1978
7'
SUNNUDAGSLEIÐARI
STflÐfl BARNSINS I
ÞJÓDFÉLAGINU!
Barn með lykil að heimili
sinu um hálsinn hefur að
nokkru leyti orðið tákn þeirra
aðstæðna, sem islenzk böm
búa við. Lykillinn er vottur
þessr að enginn er heima til að
opna, þegar barnið kemur úr
skóla eða frá leik.
Og af hverju er enginn
heima? Það eru allir að vinna!
Sá staðall, sem mótaður hefur
verið á Islandi um veraldlega
afkomu almennings, hefur ýtt
undir stöðugt aukið vinnuálag.
Þessi mikla vinna hefur ekki
aðeins valdið streitu, heldur
hefur hún bitnað óþyrmilega á
börnum, sem vart sjá foreldra
sina nema siðla kvölds og um
helgar, ef lausar stundir fara
þá ekki i húsbyggingar eða
aðra aukavinnu.
Stórfjölskyldan með afa og
ömmu i einu horninu er nánast
úr sögunni. í svefnhverfum
Reykjavikur er aðeins um að
ræða þúsundir eininga ivem-
staða, þar sem mannleg sam-
skipti eru mjög takmörkuð og
„kerfið” rennir einstaklingn-
um eftir spori þess staðals,
sem segir fyrir um hvernig
„lifa eigi góðu nútimalifi”.
Það er brýn nauðsyn, að Is-
lendingar gefi málefnum
barna meiri gaum en verið
hefur. Ár barnsins er kjörið
tækifæri til að endurskoða
stöðu barnsins i þjóðfélaginu.
Börn eru réttindalitill hópur.
Þau hafa ekki með sér hags-
munasamtök og eru nær al-
gjörlega á valdi hinna eldri,
sem eru misjafnlega i stakk
búnir til að halda á málum
þeirra.
Enginn dregur i efa góðan
vilja hinna fullorðnu til að búa
bömum góðan heim. En i
þeirri viðleii tni tdiur oft ráðin
krafan, sem staðallinn gerir
um góða afkomu: hús, bil og
heimilistæki. Sú streita, sem
fylgir hinni daglegu baráttu,
mótar mjög afstöðuna til
barnsins og barnið sjálft. Það
er ekki viljandi að réttur
. bamsins til umhyggju og upp-
eldis er fyrirborðborinn. Það
er miklu fremur þjóðfélags-
ástandið, sem veldur þvi, að
barnið fer á mis við nauðsyn-
lega umönnun.
Menn skyldu hafa hugfast,
að börnin eru ávallt þær kyn-
slóðir, sem taka við. Brotalöm
i hverri kynslóð getur haft af-
drifarikar afleiðingar fyrir
þjóðfélagið i heild. „Kynslóð-
in” er sá grundvöllur, sem allt
byggist á og margvislegum
hættum er boðið heim, ef sá
grundvöllur er feyskinn.
Að undanförnu hafa átt sér
stað miklar umræður um
stöðu bamsins i þjóðfélaginu.
Þærhafaleitt i ljós, að mikið
skortir á að börnum séu búnar
nægilega, góðar aðstæður til
þroska og framfara. Þar eiga
sök heimili og stofnanir, sem
að verulegu leyti annast upp-
eldi barna. En mikilvægasti
þátturinn er sá, að bömin fái
foreldra sina aftur. Þetta er
samtvinnað þeirri kröfu, að
launafólk geti lifað sómasam-
legu lifi af dagvinnu einni, og
að aflétt verði þeirri vinnu-
þrælkun, sem hefur verið við
liði. Md) þvi myndi vinnast
tvennt: minni streita og meiri
timi til að veita yngstu þegn-
unum meiri umhyggju.
— ÁG —
Hinir stóru 8
barátta geti snúist um margt
annaö en veröbólguna. En þaö er
auövitaö á valdi hvers og eins
hvort hann tekur þjóöarhagsmuni
fram yfir stundarhagsmuni
flokks og stefnu. —
Þaö veröur oft skálkaskjól
stjórnmálamanna i umræöum
semþessum, aö mála skrattann á
vegginn, þegar rætt er um fyrr-
verandi rikisstjórn eöa stjórnir.
Allur vandinn, allt hiö illa er frá
þeim komiö. Þannig eru fundnar
afsakanir fyrir ráöaleysi eöa
linku I eigin baráttu. Þaö hvarflar
ekki aö mér eitt augnablik, aö
halda þvi fram aö nokkur ríkis-
stjófn nafi viljandi reynt aö koma
þjóöinni I þann vanda, sem hún nú
er. En I vandanum speglast
stéttaátök, þar sem ekkert er gef-
iö eftir, jafnvel ekki þegar
þjóöarhagur krefst þess. Tilgang-
urinn helgar meöaliö.
Hver skal bera
þyngstu byrðina?
En nú blasa viö okkur meiri
erfiöleikar en veriö hafa um
áratuga skeiö. Sumir vilja, aö at-
\íinnureksturinn taki á sig
vandann, aörir vilja aö launþegar
geri þaö. Hvorugt getur án hins
veriö. Nú er ástandiö svo, aö fara
veröur meö mikilli gát. Undir-
stööuatvinnuvegir þjóöarinnar
mega ekki viö miklu, og stöövun
þeirra gæti leitt til alvarlegs at-
vinnuleysis sem kannski er
skemmra undan en margan
grunar. Kaupmátt láglaunafólks
má heldur ekki skeröa. Þvl hljót-
um viö aö beina spjótum okkar aö
þeim þjóöfélagshópum, sem haft
hafa aöstæöur til aö gera sér mat
úr veröbólgunni. Aö vlsu er hætt
viö aö verulegur hluti veröbólgu-
gróöans sé kominn i steinsteypu
eöa einhver veraldleg tækni-
undur. — En þaö hefur nákvæm-
lega ekkert veriö gert til aö kanna
hvarfjármagniö liggur, hvar þeir
hópar eru, sem geta lagt eitthvaö
af mörkum.
Tekjuskatturinn
Þessi þáttur i starfi núverandi
rikisstjórnar er gagnrýnisveröur.
Stjórnmálamenn hafa talaö um
veröbólgugróöa, en ekkert hefur
veriö gert til aö leita þessara
fjármuna eöa eigna, sem kannski
hafa safnast á fárra manna hend-
ur. Þessum fjármunum veröur
ekki safnaö saman með þvl aö
skattleggja tekjur. — Tekjuskatt-
urinn gegnir ekki lengur þvi
tekjujöfnunarhlutverki, sem hon-
um var í upphafi ætlað. Hann er
launamannaskattur, einfaldlega
vegna þess, aö hann leggst þyngst
á þá, sem aöeins hafa beinar
launatekjur, en hlifir þeim, sem
aöstööu hafa til aö skammta sér
eigin tekjur I formi margvlslegra
hlunninda og færslum á reikninga
fyrirtækja. Niöurfelling tekju-
skatta af almennum launatekjum
er þvf réttlætísmál og hags-
munamál allra launþega. 1 þessú
frumvarpi er stigiö skref i þá átt
og er þaö vel. Aöra þætti þess
mun ég ekki ræöa.
Að lifa umefni fram
Stór hluti islenzku þjóðarinnar
hefur lifaö langt um efni fram
siöustu ár og stjórnvöld hafa gert
sig sek um mikla fjármögnun I
óaröbærri fjárfestingu. Þetta
tvennt hefur hækkaö mjög
erlendar skuldir þjóöarbúsins,
hækkaö skuldir rlkissjóös viö
Seðlabankann og hrint af staö
peningaprentun, þar sem engar
tryggingar liggja á bak viö. Þá er
þaö staöreynd, aö of miklar
launahækkanir I krónutölu þar
sem verölagshækkanir hafa hvaö
eftir annaö ýtt veröbólgu-
skriöunni af staö. — Nú er hins
vegar komiö aö skuldaskilum.
Þau veröa ekki sársaukalaus,
eins og Alþýöuflokkurinn tók
skýrt fram I baráttu sinni fyrir
gjörbreyttir efnahagsetefnu. En
veröi ekki spyrnt viö fótum nú
þegar, veröa fórnirnar ennþá
meiri. Kannski má segja, að illu
sé bezt aflokið, og þess vegna
hafi Alþýöufl. lagt á þaö svo
mikla áherzlu, aö stærri teigur
yrði lagöur undir en raun ber nú
vitni. Mönnum hefur oröiö tiörætt
um hin stóru stökkin og litlu
skrefin. Þegar menn vilja komast
þurrum fótum yfir læk leita þeir
aö þeim staö þar sem hann er
mjóstur. En þeir fara ekki yfir
lækinn 1 tveimur eða þremur
skerfum, ef þeir ætla sér aö vera
þurrir i fæturna. Þeir sökkva. A
þann hátt hafa fleiri komist yfir
en dottið hafa ofan i. En þessi
þjóð er þegar oröin blaut I
fæturna þvi hvaö eftir annaö hef-
ur veriö stokkiö, þar sem lækur-
inn er breiöastur og alltaf oröiö aö
snúa til sama lands aftur. —
Aiþýöufiokkurinn hefur bent á
þann staö, þar sem liklegast væri
• aö stökkiö tækist. Hann hefur
hinsvegar fallist á aö lengja til-
hlaupiö, ef vera mætti aö stökkiö
tækizt betur.
tr samsfartsfl. treystandi?
Þaö fer þó ekki hjá þvi aö ég
hafi um þaö nokkrar efasemdir
at> innan rlkisstjórnarinnar
núverandináistsamstaöa um þaö
sem gera þarf á næstu mánuöum.
Ég óttast, aö Alþýöuflokkurinn
fái ekki komið fram þeim málum,
sem hann lagöi svo þunga áherzlu
á i síöustu kosningum. Ég óttast
að einhverjir séu þeirrar
skoöunar, að þeir eigi harma aö
hefna vegna siöustu kosningaúr-
slita. Ég óttast aö samstarfs-
flokkarnir geti ekkiunnt Alþýöu-
flokknum þess aö hann nái slnum
málum fram. Úr þessu veröur
reynslan aö skera á næstunni. Og
Alþýöuflokkurinn getur ekki átt
aöild aö rikisstjórn, sem ætlar sér
aö ganga á svig viö erfiöleikana.
ekki'.
— Launþegar hafa þegar 1.
desember tekiö á sig nokkra
kjaraskerðingu, þótt reynt veröi
að bæta þeim haha upp. Ef þeim
ráöstöfunum og samstarfsvilja,
sem komið hefur fram með hlut-
leysi og jafnvel stuöningi verka-
lýöshreyfingarinnar, veröur ekki
fylgt eftir meö aögeröum til
lengri tima, er allt tal um rikis-
stjórn launþegaút i loftiö.
Þjóðarsátt
Fyrrverandi forsætisráöherra,
háttvirtur þingmaöur Geir
Hallgrimsson, talaöi um nauösyn
þjóöarsáttar. Enginn getur veriö
honum meira sammála en ég.
Það veröur þvi aö vænta þess, aö
þjóöarsáttin eigi eins mikil itök i
huga Sjálfstæöismanna I stjórn og
stjórnarandstööu. — Hér stendur
striöiö um að vernda rétt
launþega á erfiöleikatimum.
Þetta er aöeins ein orrusta i
striöi, sem standa mun á komandi
árum og áratugum. Ef þing og
þjóö þekkir ekki sinn vitjunar-
tima er hún aö bjóöa heim
ástandi, sem er ógn viö þann rétt,
sem tslendingar hafa til þessa
talið helgastan, þ.e. lýöræðiö.
Enn frekari óáran I efnahagslif-
inu hvetur öfl til athafna sem i
eöli sinu eru öfgafull og gera
kröfu til valdsins, hvort sem þaö á
nokkuö skylt viö þingræöi eöa
ekki .
í ÞESSARI GLÆSILEGU ÍSBÚÐ GETURÐU FENGIÐ
KAFFI, KAKÓ, KÖKUR, SAMLOKUR, PIZZUR,
PÆ MEÐ ÍS, BANANABÁTA, ÍS-MELBA
OG ALLA OKKAR SÍVINSÆLU ÍSRETTI.
Lítið inn í ísbúðina að
La uga læk 6, og fá ið ykkur
kaffi og hressingu, takið
félagana með.
C
Opið
frá kl. 9-23.30
)
Allir þekkja ísinn frá Rjómaísgerðinni
ÍSBÚDIN
LAUGALÆK 6 • SÍMI 34555