Alþýðublaðið - 12.09.1981, Qupperneq 9

Laugardagur 12. september 1981
9
ivilnanir. Þá er hvatt til þess, aö
nýta varma, sem skapast viö iön-
framleiöslu, tíl húshitunar, og
einnig er veittur skattaafsláttur,
fyrir slika nytingu umfram-
varma.
21% af heildarorkuneyslu Aust-
urri'kis fór til samgöngumála áriö
1979. Þar hefur veriö leitast viö,
aö bæta þjónustu almennings-
vagna og aö samhæfa aögeröir til
aö draga úr bensinnotkun, viö
stjórnir annarra rikja. Búist er
viö aö hluti samgangna i heildar-
oricuþörfinnimuniminnkaúr 21%
áriö 1979, i 19% áriö 1990.
Orkunotkun á heimilum og á
skrifstofum, er þegar talin nema
um 40% af heildarnotkuninni.
Þetta er talinn stærsti einstaki
þátturinn I orkuneyslunni nú.
Gert er ráö fyrir aö orkuþörf á
þessu sviöi muni aukast I fram-
tiöinni. Asiöustu árum hafa veriö
sett lög um orkusparnaö á þessu
sviöi, m.a. ákvæöi um húsein-
angrun, og skattaivilnanir vegna
framkvæmda.sem tryggja betri
orkunytinu á þessu sviöi.
E itt forgangsatriöi i orkumála-
stefnu austurrískra stjórnvalda,
er aö hvetja sveitarfélög til aö
taka upp hverfishitaveitur, sem
nýttu afgangsvarma frá verk-
smiöjum. Fjárfestingarkostnaö-
ur i'upphafi er hár, en hagnaöur-
inn, þegar til lengri tima er litiö
er þaö einnig. Þaö má þó gera ráö
fyrir, aö ekki veröi almennt grip-
iö til þessa ráös, nema þess veröi
næstum krafist af stjómvöldum.
Miöaö viö 3,5% hagvöxt á ári
næsta áratug, telja Austurrikis-
menn, aö þæraögeröir, sem hefur
veriö lýst aö ofan muni draga úr
orkuneyslu allt aö 15%.
Orkuframleiðsla
Asuturriki framleiöir minna en
45% af orkuþörf siimi, en um 57%
af orkuframleiöslu landsins,
kemur frá orkulindum, sem end-
urnýjast í sifellu, vatnsraforku-
verum. Enn eru margir virkjun-
arkostir ónýttir þar I landi, og
samkvæmt áætlunum, mun raf-
orkuframleiösia Austurrikis
aukast um 40% á þessum áratug.
í landinu eru umtalsveröar
kolanámur, en gæöi kolanna eru
ekki meiri ai svo, aö þau veröa
aldrei notuö til annars en raf-
magnsframleiöslu. Austurriki
veröur aö flytja inn þrjá fjóröu af
kolaþörf sinni og hlutfall inn-
fluttra kola mun hækka enn á
þessum áratug. Mest af kolainn-
flutningnum kemur frá Austur-
Evrópu, en Austúrrikismenn leit-
ast nú viö aö fá kol viöar aö.
Samkvæmt lögum er bygging
kjarnorkuvera nú bönnuö eftir
þjóöa ratkv æöa greiöslu um þetta
mál 1978. Nú mun þingiö hinsveg-
ar fljótlega ræöa þetta mál aö
nýju, og ef meirihluti fæst þar,
mun máliö aftur lagt undir þjóö-
aratkvæöi.
Gert er ráö fyrir aö innanlands-
framleiösla á gasi og olíu muni
minnka umhelming á þessum ár-
atug. Mikiö er nú leitaö aö nýjum
lindum,en ekki er taliöliklegt, aö
þaö muni stööva þessa hnignun I
framleiöslunni. Þessvegna er tal-
iö aö bæöi oli'u og gasinnflutning-
ur muni halda áfram aö vaxa.
Austurrisk stjórnvald telja aö
oliunotkun munivaxa um 20%, og
oliuinnfhitningur um 24% á næstu
tíu árum.
Vegna olíuhækkana, sem uröu
1979—1980, og vegna þess, aö hag-
vöxtur veröur liklega nokkuö
hægari en gert var ráö fyrir, má
telja liklegt, aö halda megi oliu-
innflutningi áriö 1985 innan þeirra
marka, sem voru áriö 1979.
Þar aö auki má telja vist, aö
hækkandi oliuverö muni kalla
fram meiri kolaframleiöslu og
neyslu, sem þannig myndi losa
nokkuö um jarögas, sem á stund-
um er notaö þar sem kol gætu
dug aö.
Nyjasjáland
Nýsjálendingum hefur gengiö
mjög vel siöustu sex ár, aö auka
hlutdeild innlendrar orku i mark-
aönum, og minnka innflutning ei-
lendis frá á orkugjöfum. Frá ár-
inu 1973 til ársins 1979, jókst hlut-
deild innlendra orkugjafa á
markaönum þar úr 60% i nærri
70%. Gert er ráö fyrir aö þetta
hlutfall muni enn fara hækkandi, i
77% áriö 1985 og I 86% áriö 1990.
Aukning innlendrar orkufram-
leiöslu á Nýjasjálandi hefur gert
meira en aö fullnægja aukning-
unni, sem hefur oröiö á eftir-
spuminni, þannig aö innflutning-
ur á oliu 1979 var minni en hann
var 1973.
Orkuspamaður
Nú er svo komiö aö olia er ekki
notuö til raforku framleiöslu, svo
nokkru nemi. Stefna stjómvalda
er aö hætta aö nota jarögas einn-
ig, i raforkuframleiöslunni, og
framleiöa rafmagn eingöngu meö
vatnsafli og gufuafli, en nú þegar
eru um 90% rafmagns i landinu
framleidd á þennan hátt. Vegna
þess, ab vatnsmagn i ám getur
breyst mikiö eftir regni, er áætlaö
ab hafa i bakhöndinni rafstöövar,
sem brenna kolum, til aö nota i
þurrkaárum.
Þá má segja ab olia og gas séu
varla notuö sem nokkru nemur á
heimilum og á skrifstofum.
Helsta vandamál Nýsjálend-
inga, er þaö, aö um 35% af heild-
aroliuneyslu þeirra, er i sam-
göngum. Vegna þess, aö sam-
göngukerfiö tekur til sin svo
mikla orku, hafa stjórnvöld hafiö
viöamikiö verk, sem er aö finna
eitthvert eldsney ti, sem nota má I
staöinn fyrir oliu eöa bensin.
Meöal kosta, sem skoöaöir hafa
veriö, er jarögas, sem geymt er
undir þrýstingi, etanól og metan-
olblöndur, til aö nota i' staö
bensins. Stjórnvöld hafa sett sér
þaö markmiö, aö breyta vélum
a.m.k. 150.000 bifreiöa, svo þær
geti brennt jarögasi, fyrir árslok
1985. Þessi f jöldi er hvorki meira
né minna en 12% af öllum bif-
reiöaflota landsins, og breytingin
myndi minnka þörfina fyrir
bensin um 10%. Til aö örva bif-
reiðaeigendur til aö láta breyta
vélum sinum, veitir rikisstjórnin
fé t'ii styrkja, sem nemur 25% af
kostnaði)og leyfir hraöar afskrift-
ir eftír breytinguna. Þá er rikis-
stjórnin bundin af lögum, til þess,
aö skattleggja ekki nýjar elds-
neytistegundir þannig aö þær
veröi ekki samkeppnisfærar viö
innflutt eldsneyti.
Auk rannsókna á tilbúnum
eldsneytistegundum, sem gætu
komiö istaðinn fyrirbensin , hef-
ur veriö gripiö tíl annarra aö-
geröa til aö spara bensin við sam-
göngur, svo sem iækkun há-
markshraöa niður i 80 km. á klst.
og einnig hefur veriö lagöur sölu-
skattur á benslnvélar, semhækk-
ar eftir þvi sem vélarnar eru
stærri. Þessi skattur viröist hafa
talsverö áhrif i þá áttaö aö spara
bensin.
Innlend orkuframleiðsla
Stjórnvöld hafa gripiö til ým-
issa ráöa, til aö hvetja til leitar að
nýjum oliu- og gaslindum. Arang-
ur hefur þegar orðiö nokkur. Olia
hefur fundist nú þegar, á Tara-
naki svæöinu undan Norðureyju,
en ekki er enn ljóst, hvort þar er
um mikinn fund aö ræöa eöa ekki.
Kolanámur eru margar og stórar,
en mikill dreifingarkostnaöur og
óþægindi, sem af þvi hafa hlotist,
hafa leitt til þess, aö notkun kola
hefur minnkað. Framleiöslugeta
er nú takmörkuð, og getur tekiÖ.
langan tima, aö koma framleiösl-
unni i fullan gang aftur.
Orkuáætlun
Ummittárið 1980, tilkynntiNý-
sjálenska stjórnin um fyrstu
orkuáætlun sina, og geröi grein
fyrir stefnu stjórnvalda i þessum
málum, og þeim verkefnum, sem
hrinda ætti i framkvæmd. Aætl-
unin er byggö á nákvæmri spá um
hvert orkuframboðið i næstu
framtlð mun veröa, og hver eftir-
spurnin mun veröa, og hvers eöl-
is. Tilgangur áætlunarinnar var
ekki aöeins að tilkynna stefnu
stjórnarinnar, heldur einnig aö
benda á óvissuþætti i þessum efn-
um. Hinsvegar hefur ekki enn
veriö tekið á þvi vandamáli,
hvaða leið skal velja, ef spárnar
ganga ekki eftir, þó þaö sé viður-
kennt, aö spár um slika hluti eru
yfirleitt ekki mjög áreiöanlegar.
Noregur
Staöa Noregs, hvaö varbar
orkumál, er óvenjuleg. Þar er nóg
af olfu, gasi og vatnsafli. Þcir er
nú umræöa um framtíðar orku-
stefnu. Tvennt er aöallega rætt. 1
fyrsta lagi almenn orkustefna, og
i ööru lagi, oliu- og gasfram-
leiösla, sérstaklega.
Vatnsafi
Eitt umræöuefni, hvaö varöar
almenna orkumálastefnu, er
hvernig vatnsafl veröur best nýtt,
þegar hafðir eru i huga þættir,
svo sem iönþróun, byggðahags-
munir, félagsleg þróun og til-
flutningar vinnuafls, 60% af orku-
neyslu Noregs, kemur úr vatns-
afli, og rafmagnsneysla á heimil-
um, skrifstofum vegna sfhækk-
andi oliuverös. Þetta má m.a.
rekja til þess, að rafmagnsverð
hefur f raun staöiö i stað siðasta
áratug, meðan oliuverð hefur
hækkaö gifurlega.
En þó i Noregi sé aö finna nóg
vatnsafl, eru vissar hindranir i
veginumfyrirfullri nýtingu þess.
Umhverfisverndarsjónarmið
ráöa þar miklu um. Einnig getur
tekið gifurlega langan tima aö
koma einni virkjun af staö, vegna
þess, að samráö viö alla aöila
málsins getur tekiö svo langan
tíma. M.a. vegna tafa, sem hafa
oröið vegna slikrar málsmeöferð-
ar, hefur upp á siökastíö reynst
erfitt að fjármagna slfkar fram-
kvæándir. Þessvegna vilja stjórn-
völd íara hægt I sakirnar, hvaö
varöarj nýtingu vatnsafls. Eins
vilja stjórnvöldhækka verö á raf-
orku, til aö verðiö sem neytand-
inn greiöir sé i samræmi viðJy
kostnaö þess. Eins mun hér vera|ö%
um aö ræöa tilraun til aö jafna út-i/
IÍTB0Ð
Til sölu
Tilboð óskast i eftirtaldar bifreiðar og tæki vegna Véla-
miðstöðvar Reykjavikurborgar:
1. M.A.N. 16.320 Dráttarbifreið, árg. 1975.
2. Scania Vabis L76 Dráttarbifreið. áreerð 1967.
3. Leyland dráttarbifreið, árgerð 1968.
4. Mazda Pick-up, árgerð 1976.
5. V.W. 1200, árgerð 1973.
6. V.W. 1200, árgerð 1973.
7. V.W. Piek-up, 6 manna hús, árgerö 1974.
8. Traktorsgrafa, JCB3.
9. Efnisflutningavagn, ca. 15 rúmrn.
10. Rafsuðuvél, General Electric m/bensinvél, ógangfær.
11. Simca 1100 VF2, árgerð 1977.
Vegna Pipugerðar Reykjavikurborgar:
12. Dráttarvél m/lyftigálga MX40.
Og vegna Strætisvagna Reykjavikur:
13. Mercedes Bens 0302, árgerð 1970, 75 farþega.
14. Mercedes Bens 0302, árgerð 1970, 75 farþega.
Bifreiðar og tæki 1—12 verða til sýnis i porti vélamið-
stöövar aö Skúlatúni 1, mánudaginn 14. þ.m. og til kl. 14.00
e.h. þriðjudaginn 15. þ.m..
Strætisvagnar 13—14 verða til sýnis á sama tima á at-
hafnasvæði Strætisvagna Reykjavikur að Kirkjusandi.
Tilboð verða opnuð á skrifstofu vorri að Frikirkjuvegi 3
þriðjudaginn 15. þ.m. kl. 14.00 e.h..
INNKAUPASTOFNUN REYK3AVIKURBORGAR
Fríkirkjuveqi 3 S:mi 25800
Vatnsafl og jarðvarmi sjá Nýjasjálandi fyrir um 90% af rafmagns-
framleiösiu sinni. Hér má sjá raforkuver, drifiö af jarövarma, i
Wairakei, Nýjasjálandi.
Geta kommúnistar og
kratar unnið saman?
Kommúnistasamtökin boða til almenns
fundar um þetta umræðuefni á Hótei
Borg, mánudagskvöldið 14. sept. kl. 20.30
Gestir fundarins verða:
Baldur Óskarsson,
Bjarni P. Magnússon,
Birna Þórðardóttir
og Vilmundur Gylfason.
BSF
Byggung Kópavogi
óskar eftir tiiboðum i innréttingar i bygg-
ingar félagsins að Ástúni 2 og 4 Kópavogi.
A. Eldhúsinnréttingar i allt að 36 ibúðir.
B. Fataskápar i allt að 36 ibúðir.
C. Innihurðir i allt að 36 ibúðir.
D. Forstofuhurðir B. 30, 50 stk.
E. Útihurðir.
Tilboðsgagna má vitja á skrifstofu félags-
ins að Hamraborg 1, 3 hæð simi 44906.
Tilboðum skal skila fyrir kl. 14. 24. sept. á
sama stað og verða þau þá opnuð að við-
stöddum tilboðsaðilum.
Stjórnin.
BORGARSPÍTALINN
Lausar stöður
Staöa deildarstjóra á dagdeild.
Staöa deildarstjóra á göngudeild.
Æskilegt er aö umsækjendur hafi sérmenntun i geöhjúkr-
un.
Stööur hjúkrunarfræöinga á gebdeiid A-2.
Stööur hjúkrunarfræöinga I Arnarholti.
2 stööu aöstoöardeildarstjóra á hjúkrunar- og endurhæf-
ingardeild (Grensás) eru iausar til umsóknar nú þegar.
Staöa deildarstjóra á iyfiækningadeild (A-6).
Staöa aöstoöardeildarstjóra á lyflækningadeild.
Stööur hjúkrunarfræöinga á skurölækningadeiid, hjúkr-
unar- og endurhæfingardeiid f Hafnarbúöum, Grensás og
á hjúkrunardeildina viö Barónsstig.
Stööur sjúkraliöa á öllum deildum.
AHar nánari upplýsingar eru veittar á skrifstofu hjúkrun-.
arforstjóra I sima 81200 (207, 201)
Reykjavik, 11. sept. 1981.
BORGARSPITALINN
Félagsmálaráð Garðabæjar
óskar eftir starfsfólki í
eftirtalin störf
1. Heimilishjálp.
2. Dagmæður.
3. Störf heimiiisvina (starfið felst í félags-
skap og umönnun barna og eða aldraðra á
heimiium hiuta úr degi).
ATH.: að sum ofangreindra starfa geta
hentað skólafólki.
Upplýsingar á skrifst. félagsmálaráðs i
Garðabæ, og i sima 45022 á skrifstofutima.
Félagsmálaráð Garðabæjar