Vísir - 29.04.1969, Blaðsíða 9

VlSIR . Þriðjudagur 29. apríl 1969.
9
Stakur gestur í Surtsey
sunnan frá Spánarströnd
Spjallað við fuglaskoðara i Surtsey
♦
Sumarið er komið. Sjálfsagt fijúga margir suður á bóginn
til sólskinslandanna næstu vikurnar. — Þegar fyrstu bað-
strandargestirnir tóku að bæra á sér suður á Spánarströnd-
um, tók lítið hegrakríli á sig rögg, þandi vængina og hóf
sig til lengra flugs en hann hafði nokkru sinni áður þreytt.
- Enginn veit hvers vegna. - Kannski til þess að forvitn-
ast um það hvaðan þeir kæmu þessir mjallahvítu kroppar,
sem byltu sér svo ákaft í heitum sandinum undir spænskri
sól á sumrin, til þess að fá á sig sólroða og suðrænt útlit.
Þessi hegri lét ekki staðar numið fyrr en hann tók land
á Surtsey núna um sumarmálin. Þar fannst hann 21. apríl,
kominn á eigin vegum yfir hafið og ekki neinnar ferðaskrif-
stofu.
U"egri af þessari tegund hefur
aldrei áður sézt hér. Hann
er hvitur, mógulur á bakinu og
ber nafnið ardeola ralloide í bók
um vísindamannanna, en hefur
verið kallaður rellu-hegri upp á
íslenzku. Heimkynni hans eru
í sunnanverðri Evrópu, einkum
á Spáni, ítaliu og Balkanskag-
anum og það er mjög óvenjulegt
að hann flækist svona norðar-
lega.
Surtsey er oft fyrsti viökomu-
staður farfuglanna og þar eru
núna um fartímann staddir tveir
náttúrufróðir menn til þess aö
fylgjast með fuglakomum. Það
eru þeir Völundur Hermóðsson
og Hálfdán Bjömsson frá Kví-
skerjum, sem er kunnur af at-
hugunum sínum á dýralífi.
Hlutverk þeirra er að athuga
hvemig fuglakomunni er háttað,
hvaða fuglar koma og svo hvað
þeir bera með sér af fræjum.
Það er Sturla Friðriksson,
erfðafræðingur, sem hefur yfir-
umsjón með þessum fræathug-
unum og sagði ha-nn í viðtali
við Visi að í fóami fugla hefðu
fundizt fræ, sem tekizt hefði
að rækta og væri það enn ó-
rannsakað hvað fuglar kynnu
að bera með sér af frætegund-
um frá fjarlægum löndum.
Cnjótittlingar, sem teknir hafa
verið í Surtsey, reyndust
til dæmis bera fræ, sem líklega
eru frá Skotlandi, því að í fó-
arni þeirra var líka aö finna
skozkt grjót, það er að segja
steinategundir, sem algengar
tali af þeim félögum þar úti i
Surtsey. Þeir eru alla daga
uppteknir við að fanga fugla og
hiröa lít'ð um að ná sambandi
við Iand.
Seinustu dagar hafa líka ver
iö einstaklega sólrikir og heit-
ir og það er sjálfsagt nógu aö
sinna öðru en talstöðinni, sem
þeir hafa til þess að koma skila
boðum til lands, ef á þarf að
halda.
Þeir félagar hafa báðir feng
izt mikiö við fuglaskoöun áö-
ur. Völundur hefur unnið með
Finni Guðmundssyn; fuglafræð-
að finna margar fuglategundir
þarna yfir fartímann?
— Við búumst við að finna
fimmtán til sextán tegundir far
fugla. Annars er mesti annatím
inn rétt að byrja núna um mán-
aðamótin. Við erum búnir að
vera héma síðan 11. apríl og
verðum sennilega fram til tí-
unda mai.
— Og hvað hafið þið náð
mörgum tegundum til þessa.
— Við reynum að ná í sem
flesta fugla af hverri tegund.
Við erum búnir að ná sex teg-
undum, mest höfum við fengið
Unnið að rannsóknarstörfum í Surtsey.
eru í Skotlandi. — Þessir snjó-
tittlingar tylltu sér aðeins til
hvíldar í Surtsey á leið sinni
til Grænlands, en þar hafa þeir
sumardvöl. Þessi snjótittlingur
er dálítið frábrugðinn þeim ís-
lenzka.
Hlutverk þeirra félaga er að
safna einstaklingum af ákveðn-
um tegundum, kryfja þá og leita
að fræjum í fóarni þeirra. Svo
er að vita hvort þessi fræ spíra.
— Þessar athuganir kunna sem
sé aö leiöa í ljós að fuglarnir
sái hér margs konar gróðri frá
suðlægum Iöndum.
Það er ekki auövelt að ná
ingi aö fuglaskoðun undanfarin
ár, og Hálfdán hefur fylgzt
með fuglakomum austur við
Jökla síðan hann var strákur
og hefur gert margar merkar
athuganir á sviði náttúrufræða.
— Jjað fer mikið eftir veðriiiu,
hversu mikið berst hing
að af farfuglum, sagði Hálfdán
Björnsson, frá Kvískerjum,
þegar Vísir náði tali af honum
gegnum talstöðina úti í Surts-
' ey. Mest ber á þeim í noröaust-
an og austanátt og eins leita
þeir hér lands í þokulofti.
— Hvað getið þið búizt við
_ I___ |
| Útsýni til Eyja frá Pálsbæ f Surtsey. Vatnið, sem sést til hliðar á myndinni, er nú gufað upp.
af grænlenzka snjótittlingnum,
tíu stykki. Við frystum fuglana
hér og sendum þá þannig suö-
ur, Nema hvað við kryfjum
gæsirnar sjálfir. Af þeim höfum
við reyndar ekki náð nema 2
stykkjum ennþá og erum ekki
farnir aö krukkan neitt í þær.
— Og hvernig likar ykkur
svo vistin í Pálsbæ?
— Það er ágæt vistin í Páls-
bæ, mjög gott að vera hér.
— Er gróður eitthvað far-
inn að' koma til á eynni?
— Hér ber ákaflega lítið á
gróðri. Hann virðist allur fok-
inn upp.
"l/"atnið, sem var hér á eynni
virðist líka vera horfið.
Það safnast aðeins í það vatn
í stórrigningum og þá er þar
um að ræöa ósalt vatn.
Það virðast þvi hafa lokazt
þeir undirgangar, sem sjórinn
féll um upp í þetta saltstöðu-
vatn f eynni.
— Er mikið um gestakomur
hjá ykkur
— Ó nei, ekki er það nú. Það
hafa þó komið hingað nokkrir
vísindamenn. Siguröur Halls-
son hefur verið hér að athuga
þaragróður og Hlynur Sigtryggs
son, veðurstofustjóri var að
setja hér upp sjálfvirk veð-
urathugunartæki. Annars er
hér lítið um mannaferðir. Og
túrista höfum við ekki orðiö
varir við ennþá
Með þessu slitum við loft-
skeytasambandið við Surtsey að
þessu sinni. — En það er ekki
að efa að margan ferðalanginn
fýsir að sjá Surt. — F.f til vill
er relluhegrinn forboði fleiri
„farfugla" sunnan að. '
(vhia smi
Teljið þér afsögn de
Gauíles til bóta?
Jóhann Hafstein: Ég vil ekki
leggja neinn sérstakan dóm á
það. Ég verð þó aö segja, að ég
hef verið misjafnlega hrifinn af
aðgerðum hans á undanförnum
árum.
Eysteinn Jónsson: Ég á mjög
erfitt með aö gera mér grein fyr
ir því og vil ekki leggja frekari
dóma á það án íhugunar. En
mér finnst eðlilegt, að meiri-
hlutinn vildi að hann hætti,
vegna aldurs og ofríkis.
Jónas Ámason: Ég heyröi það
sem vinur minn Eysteinn sagði
og held að hann hljóti aö hafa
á réttu að standa, er tekið er
tillit til aldurs hans og reynslu
í pólitíkinni.
Sigurður Inginiundarson: Það
hefur örugglega óvissu í för með
sér T. d. myndu mjög víðtæk-
ar gengisbreyt:ngar áreiöanlega
hafa mikil áhrif á okkur. Það'
virðist óljóst hvað gerist i fram-
tíöinni.
Sr. Gunnar Gíslason: Nei. patí ■
finnst mér ekki. Eg held að A- 1
vissan og óstjórnin taki nú vlð ]
völdum.