Vísir - 09.07.1970, Blaðsíða 8

s
VISIR . Fimmtudagur 9. julí 1970.
wmrm
Útsefan ii: Reykjaprent hf. j
Framkvæmdastjóri: Sveinn R Eyjólfsson \\
Ritstjóri- Jónas Kristjánsson II
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson \
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson /
Auglýsingar: Bröttugötu 3b Símar 15610 11660 \
Afgreiösla: Bröttugötu 3b Sími 11660 f
Ritstjóri: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 línur) )
Áskriftargjald kr 165.00 á mánuöi innanlands í
. 1 lausasölu kr. 10.00 eintakiö )
Prentsmiöja Vísis — Edda hf.___________________ (
.. IUHMII.MB———MB—MgMM— )
Nóga atvinnu er að fá
]\orðurlandaþjóðirnar eru taldar hafa einna minnst )
atvinnuleysi allra þjóða. í Finnlandi er atvinnuleysið )
2,7% af mannaflanum, í Svíþjóð 2,2%, í Danmörku \
l, 5% og í Noregi 1%. Þessar tölur eru svo lágar, að (
þær eru meira að segja taldar bera vitni um, að í (
þessum löndum sé meiri eftirspurn eftir vinnuafli en /
framboð. Og íslendingar vita, að Svíar þurfa að )
flytja inn mikið vinnuafl. Eitt Norðurlandanna gerir )
þó betur en framangreind lönd. Það er ísland, sem )
hefur innan við 1% skráð atvinnuíeysi. )
Síðustu tvo mánuði hafa aðeins um 700 manns ver- )
ið atvinnulausir á íslandi, samkvæmt skráningu, þrátt (
fyrir mikla innrás skólafólks á vinnumarkaðinn. Það (
er talið, að allt að 8000 skólanemar komi á vinnu- /
markaðinn á hverju vori. Þar af virðast í þetta sinn /
aðeins tæplega 300 ekki hafa fengið vinnu, sem þeim )
þykir boðleg. Hvarvetna annars staðar í heiminum )
þætti það kraftaverk að finná sumarvinnu fyrir hóp, (
sem nemur 10% af heildarmannafla þjóðarinnar. (
Að skólafólki frátöldu eru rúmlega 400 manns ,d
skráðir atvinnulausir á öllu landinu. Margt af því fólki /
ætti ekki að vera á skrá, ef hún væri í lagi. Það eru )
m. a. giftar konur, sem hafa aðra fyrirvinnu. Það eru )
öryrkjar og sjúklingar, sem ættu fremur að njóta \
meiri stuðnings tryggingakerfisins. Og svo eru alltaf (
einhverjir, sem ekki geta unnið vegna persónulegra ('
vandamála sinna eða vilja alls ekki vinna. Þar er um -
að ræða félagsleg vandamál en ekki atvinnuleg. )
Atvinnuleysisskráin er þannig belgd út af fólki, sem )
vissulega þarf á aðstoð að halda, en á ekki heima á )
atvinnuleysisskrá sem slíkri. Hinir raunverulegu at- (
vinnuleysingjar eru ef til vill um 100. Og þar á móti (
kemur, að lausar stöður í þjóðfélaginu eru miklu (
fleiri. Það er alkunnugt, að atvinnulausum skólapilt- :
um hefur verið boðin vinna á fiskiskipum, en þeir }
hafnað því. Erfiðleikar á að manna báta fara vax- j
andi, cg tcgarar komast oft ekki út á réttum tíma l(
vegna mannaskoi'tr. f er einnig sí og æ verið \
að auglýsa laus störf. (
Þótt hin gallaða atvinnuleysisskrá sýni 700 vinnu- (
lausa og þótt hinir raunverulega atvinnulausu séu (
um 100, er ekki hægt að tala um a.tvinnuleysi á ís- )
landi, því að lausar stöður í þjóðfélaginu skipta )
jafnvel hundruðum, þótt ekki sé miðað við annað )
en vinnuaflsskortinn á fiskiskipunum og í fisk- (
vinnslustöðvunum. Það ríkir því umframeftirspurn (
eftir vinnuafli hér á landi en ekki atvinnuleysi. (
Þessi góði árangur stafar að töluverðu leyti af vel- /
gengninni í atvinnulífinu að undanförnu, og vel- )
gengnin stafar af síðustu gengislækkun og öðrum )
skynsamlegum ráðstöfunum stjórnvalda í kjölfar )
hennar. Nú hefur verið samið um miklar launahækk- (
anir, sem munu bæta lífskjör þjóðarinnar verulega. (
Jafnframt vona allir, að þær veiki atvinnuvegina ekki /
svo, að þeir dragi saman seglin, því að þá gæti at- )
vinnuleysi komið til sögunnar á nýjan leik. )
Er líf úti í geimnum?
Mikilvægar athuganir á Mars árið 1973 —
Uppgötvanir i Suðurskautslandinu — Lif við
frumstæð skilyrði
Könnun sólkerfisins
mun auka þekkingu
mannsins á stöðu hans
í alheiminum. Mann-
laust geimfar hefur ljós-
myndað yfirborð mars,
og fyrstu athuganirnar
á sýnishornum af yfir-
borðinu munu væntan-
lega verða eftir þrjú ár.
Þá mun Víkingsfar
Bandaríkjamanna taka
sýnishorn af yfirborði
þessarar fjarlægu
stjörnu.
Lífsgátan mikla.
Margar spurningar vakna (
tengslum viö þessar geimrann-
sóknir. Flestar þeirra eru ekki
nýjar af nálinni. Hvernig uröu
stjörnurnar til? Tekur hvert
sólkerfið við af ööru í geimnum?
Verður unnt aö komast nær
lausn gátunnar miklu um upp-
haf lífs með rannsóknum á
öðrum himinhnöttum? Er líf
annars staöar í geimnum en á
jöröu? Er það ef til vill algengt
fyrirbæri?
Mannkyniö hefur lengi
drevmt um líf á öðrum hnöttum.
Ef líf fyndist úti í geimnum,
jafnvel þótt mjög frumstætt
reyndist, mundi það valda bylt-
ingu i afstöðu manna til tilver-
unnar. Rétt er aö benda á, að
slíkar byltingar hafa orðið í
sögu mannkynsins áður fyrr.
Koperníkus og Darvvin.
Til dæmis varö Koperníkus
gamli til þess að kollvarpa þeim
hugmyndum manna, aö jörðin
væri miöbik alheimsins. Með
Darwin-byltingunni breyttust
skoðanir mannsins um mikil-
vægi hans. Viö reyndumst eftir
allt saman vera komnir af lægri
dýrategundum. Rannsóknir á
mólekúlum hafa síðustu ár þok
aö manninum skrefi lengra í
skilningi á hinu sameiginlega
meö öllum lífverum.
Á sama hátt mundi uppgötv-
un lífs annars staðar umbylta
lífsskoðun manna, en reyndar
alls ekkert meira en framan-
greindar „byltingar" gerðu á
sínum tíma.
Mars líklegust til lífs.
1 rannsókninni á reikistjörn-
unni Mars mun leitað að lífi
eða ummerkjum um lif i fymd-
inni. Mikill undirbúningur er
hafinn fyrir feröina til Mars.
Fullkomin tæki eru gerö til
rannsóknanna. Reynt er að kom
ast að þvf, hvaða efni eiga upp-
runa sinn í lífverum. í því skyni
eru rannsóknir á steinum, sem
eru allt aö 3400 milljón ára.
Mars er líklegust til að geyma
líf eöa ummerki um líf af
„Ég mundi segja frá þessu,
ef allir þekktu mig ekki sem
brandarakarl“.
stjörnum sólkerfis okkar, aö
undanskilinni jöröinni sjálfri.
Nú eru geröar athuganir á fram
vindu lífs í umhverfi sem svip-
ar til umhverfis á Mars. Þar
hefur ýmislegt komið í ljós.
Menjar á Suðurskauts-
landinu.
Leiðangrar til Suðurskauts-
landsins hafa fært upplýsingar
um lff f loftslagi, sem svipar
um margt til loftslags á yfir-
borði Mars. Ekki aðeins er hita-
stigið svipað, þar er einnig
sams konar skortur á vatni til
framvindu lífs. í mörgum jarð-
llllllllllll
M)
Umsjön: Haukur Helgason
vegssýnishornum frá Suður-
skautslandinu hafa fundizt gerl
ar, sveppir og slý. Þá fannst og
kolefni, sem reyndust leifar af
lífi fyrir milljónum ára, þegar
heitara var á þessum slóöum.
Með þessum rannsöknum er
unnið að því að fullkomna tæk-
in, sem sfðar verða notuð á
Mars. Síðustu framfarir á þessu
sviði hafa gert kleift að greina
þau efni flest, sem telja má
mikilvæg lífi.
Samvinna stórvelda um
geimstöð?
Deilurnar um fjárveitingar til
geimvísinda hafa nú enn harðn-
að í Bandarikjunum eftir hina
vafasömu för Apollo 13. Fer
nú fram endurskoðun á áætlun-
inni, og næstu tunglferð hefur
verið frestað. Jafnvel hefur þeim
hugmyndum vaxið fylgi, að
betra værj að hætta við stöðug-
ar feröir til tunglsins og búa
frekar í haginn fyrir framtfð-
ina með öðrum hætti, svo sem
stöð úti f geimnum. Það mun
vera ætlun Sovétmanna að
koma slíkri stöð á braut innan
tíðar.
Margir hafa lagt til, að reynt
yrði að hafa samvinnu milli
stórveldanna um slfka geimstöð,
þar sem þekking þeirra beggja
væri samtvinnuð.
Hinum hægfara vex
fyigi-
Oft er sagt, að mikill hama-
gangur við geimferðir, sem að
miklu leyti séu farnar f „aug-
lýsingaskyni", sé framvindu
geimrannsókna ekki til þrifa.
Aðstæður hafa breytzt 1 kapp
hlaupi stórveldanna. Bandaríkja
menn hafa orðiö fyrstir til
tunglsins og aukið orðstfr sinn
með þvf afreki. Þeim vex nú
fylgi, einkum f herbúðum Nix-
ons forseta, sem vilja minnka
kappið og hægja ferðina.
Ferð mannlauss geimfars til
Mars er enn ráðin árið 1973, og
virðist hún siður umdeild en
endalaus röð tunglferða, sem
ráðgerðar voru.