Vísir - 14.10.1970, Blaðsíða 8

8
V1SIR . Miðvikudagur 14. október 1970.
VISIR
Gtgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri Sveinn R Eyjólfsson
Ritstíóri • Jónas Kristjánsson
Prfcttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstiómarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b Símar 15610 11660
Afgreiðsia Bröttugötu 3b Simi 11660
Ritstiórn- Laugavegi 178 Sími 11660 (5 linur)
Askrifrargjald kr 165.00 á mánuði innanlands
t lausasölu kr 10.00 eintakiC
Prentsmiöja Vfsis — Edda hf.
Leiðinlegt og fróðlegt
Leiðinlegasta bók ársins er komin út. Það er fjár-
lagafrumvarpið fyrir næsta ár, 242 blaðsíðna bók,
barmafull af tölum. Bókmenntir af þessu tagi eru ekki
neinn skemmtilestur, en hins vegar ákaflega fróð-
legur lestur fyrir þá, sem vilja fá innsýn í rekstur og
framkvæmdir ríkisins og opinberra stofnana og sjóða.
Ekki dregur það úr fróðleiksgildi frumvarpsins, að
það felur í sér fjárhæðir, sem nema umtalsverðum
hluta allra fjárhæða á íslandi. Gert er ráð fyrir í frum-
varpinu, að velta rfkisins sjálfs nemi hvorki meira
né minna en 10 milljörðum króna á næsta ári.
Til viðbótar kemur svo velta annarra opinberra
stofnana, sem ríkið á eða er aðili að, og nemur hún
samtals 9 milljörðum króna. Sé tekið tillit til þess,
að þetta eru að sumu leyti sömu peningarnir og hjá
ríkinu sjálfu, kemur í ljós, að útgjöld ríkisins. stofn-
ana þess og sjóða, munu alls nema 15 milljörðum
króna á næsta ári.
Þetta eru háar tölur í ljósi þess, að þjóðarfram-
leiðslan í heild mun á næsta ári nema nálega 40 millj-
örðum krópa, ef atvinnulífið gengur sæmilega veh
Það er því enginn smáhluti þjóðarbúsins, sem fjár-
lagafrumvarpið felur í sér. Og það minnir á, hvílík
lífsnauðsyn það er íslendingum, að sparað sé í ríkis-
búskapnum eins og framast er unnt.
Þótt reynt sé að halda kostnaði í skefjum á öllum
sviðum, verður ekki hjá því komizt að auka útgjöld
verulega til ýmissa málaflokka, sem allir eru sam-
mála um, að efla þurfi með öllum tiltækum ráðum.
Hið nýja fjárlagafrumvarp einkennist af verulegum
hækkunum á útgjöldum til fræðslumála, trygginga
og húsnæðismála. Þessir þrír liðir hækka samtals um
nærri einn milljarð króna.
Útgjöld til fræðslumála aukast mest. Er það í sam-
ræmi við hina stórfelldu endurnýjun, sem nú er að
hefjast á því sviði og flestir telja fyllilega tímabæra.
Útgjaldaaukningin er mikil á öllum stigum skóla-
kerfisins, en hlutfallslega mest hjá Háskólanum.
Næst í röðinni kemur tryggingakerfið, sem einmitt
er í endurskoðun um þessar mundir. Má búast við,
að það verði bætt verulega á næstu árum. í þriðja
lagi koma svo húsnæðismálin, en þau eru einmitt
brennandi áhugamál almennings vegna hins háa
byggingarkostnaðar.
Þá er gert ráð fyrir stórauknum útgjöldum til rann-
sókna í þágu atvinnuveganna, einkum orkurann-
sókna. í framkvæmdaáætluninni, sem fylgir frum-
varpinu, er gert ráð fyrir, að teknar verði að láni yfir
40 milljónir króna til rannsókna á vatnsorku, jarð-
hita og sjóefnaiðju. Allt eru þetta meðal brýnustu
iðnþróunarmála þjóðarinnar. Einnig er gert ráð fyrir
láni til hraðbrauta, 140 milljón krónum.
Afgreiðsla fjárlaga verður nú eins og endranær
umfangsmesta verkefni alþingis.
Mikil spenna ríkti í öldungadeild ítalska þingsins, þegar atkvæði voru greidd um hjónaskiln-
aðarfrumvarpið.
Kirkjan eða ríkið?
Þrátt fyrir andstöðu kaþólsku kirkjunnar fá
hjón á Italiu liklega innan tiðar að skilja á
löglegan hátt
Kirkjan eða ríkið? —
Þannig spyrja menn á
Ítalíu, eftir að biskupar
hafa kallað samþykkt
hjónaskilnaðarfrum-
varpsins „brot á samn-
ingum páfadóms og
ítalska ríkisins.“ Biskup
ar segja, að í samningn-
um sé það falið í vald
páfastólsins, hverjir
megi fá skilnað úr hjóna
bandi og hverjir ekki. —
ítalskir þingmenn eru
hins vegar flestir hverjir
þeirrar skoðunar, að
„mannalög“ verði að
ráða, enda hefur hið
stranga bann við hjóna-
skilnaði leitt til mikilla
vandræða á Ítalíu.
Munaði 14
atkvæðum.
Öldungadeild ftalska þingsins
saiíiþykkti á föstudag frumvarp
utn að beimila hjónaskilnað 1
landinu. Þebta hafði verið eitt
mesta hitamál { sögu þingsins,
og náði frumvarpið aöeins fram
að ganga, eftir að þvi hafði
verið breytt nokkuð í samræmi
við 6s!kir ýmissa þingmanna
kristilegra demókrata. Flokfcur
kristilegra demókrata, eða „ka-
þólski flokkurinn" er lang
stærsti flokkur ItaMu, og hann
heifur yfirieitt lagt áherzlu á
góöa samvinnu við páfadóm
(sumir segja undirgefni).
Frumvarpið náði þó aðeins
fram að ganga með 164 atkvæð
um gegn 150. Þaö haföi áður
verið samþykkt í fuiLtrúadeild
þingsins { nokkuð róttækari
mynd. Fer frumvarpið nú aftur
til fuiltrúadeildarinnar svo
breytt. Væntanlega mun frum-
varpið ekki staidra lengi við
í fulltrúadeildinni í þetta sinn
og verða þar samþykkt.
Þess vegna er þess að vænta,
að hjónaskilnaður verði fram-
vegis leyfður á Ítalíu, ef páfa
tekst ekki aö setja strik i reikn
inginn á síðustu stundu.
Hundruð þúsunda vilja
fá lögskilnað.
Samþykkt frumvarpsins mun
valda gagngerðum breytingum
á þjóðlífi á Ítalíu, þar sem fjöl-
skylduböndin hafa jafnan verið
sterk.
Búizt er við, að hundruö þús
unda manna muni þegar f stað
sækja um skilnað frá mökum
sínum. Þetta er það fólk, sem
fyrir löngu hefur slitið samvist
um, en ekki til þessa fengið
ieyfi til löglegs skilnaðar.
Margt af þessu fólki hefur bú
ið í samvistum við annan maka,
en böm þeirra foreldra hafa
verið álitin óskilgetin sam-
kvæmt lögunum. Nú ætti þetta
fólk að gieta gifzt að nýju og
börnin yrðu skOgetin.
Við atkvæðagreiösluna í öld-
ungadeildinni greiddi þorri
kristilegra demókrata atkvæði
gegn frumvarpinu, ásamt fasist-
um og konungssinnum. Fylgj-
andi frumvarpinu voru aðrir
flokkar, kommúnistar, sóstalist-
ar, jafnaðarmenn, íhaldsmenn og
ýmsir kristilegir demókratar og
lýðveldismenn.
Vinstri sinnar í ka-
þólska flokknum riðu
baggamuninn.
Formælendur kristilega flokks
ins lýsa því enn yfir, að þeir
séu andvígir hvers konar hjóna
skilnaði í samræmi við opinbera
pðlitik kaþólsku kirkjunnar, sem
hefur aðeins veitt skilnað sér
stökum „undantekningartilvik-
um“. Kristilegir demókratar segj
ast hins vegar að svo komnu
„geta sætt sig við frumyarpiö“
í núverandi mynd.
Það var gamall leiðtogi kristi-
llllllllllll
MD MF'1M
Umsjón: Haukur Helgason.
legra, Giovanni Leone, sem
gekkst fýrir málamiölun, sem
tryggði frumvarpinu nofckur at-
kvæði úr röðum kristilegra, svo
að það náði fram að ganga.
Leone tókst að „kaela" þing-
menn, sem orðnir voru býsna
heitir í deilunum. Annar foringi
kristilegra, Fanfani, stóð viið
hlið Leones. Með því tófcst
vinstra armi flokksins að ríða
baggamuninn.
„Hjónaband órjúfandi“
segir páfi.
Tveimur dögum fyrir at-
kvæðagreiðs'luna ítrefcaði Páil
páfi þá kenningu kaþólsku kirkj
unnar, að hjónabandið sé órjúf
anlegt. Þó bar minna á kirkj-
unni en margir bjuggust við,
og er taliö, að Villot, fransfc-
borinn ráðherra páfa hafi ráð-
lagt honum að hafa ekki of mikil
afskipti af stjórnmálum Italíu.
Eftir atkvæðagreiðsiuna hafa
bisfcupar hins vegar risið til
andmæla.
Við borð lá, að ríkisstjómin
spryngi á málinu. í stjóminni
eiga nú sæti ráðherrar frá kristi
legum demókrötum, sósíalistum,
jafnaðarmönnum og lýðveldis-
mönnum. Andstaða kristilegra
demókrata vakti mifela ólgu á
stjórnarheimilinu, þar sem sam
búðin hafði ekki verið of hag-
stæð fyrir.
6—7 ára samvistaslit
^hi.vAsvnleg.
Frumvarpið kveður nú á um,
eftir breytingu til málamiðl-
unar, aö veita rnegi hjónum lög-
skilnað, ef þau hafa ekki búið
sartian í sex ár, ef bæði sækja
urn skilnað. Ef aðeins annað
hjóna óskar eftir skilnaði, verða
slit samvista að hafa orðið sjö
árum áður. Önnur skilnaðarsök
er, ef annað hjóna hlýtur fssíg-
eisisdóm, fimmtán ár eða meira.