Vísir - 27.10.1970, Blaðsíða 8

8
VÍSIR . Þriðjudagur 27. október 1970.
Otgefandi: Reykjaprent bf.
Framkvæmdastjóri • Sveinn R Eyjólfsson
Ritstjóri • Jónas ECristiánsson
Fréttastjóri: Jón Birgit Pétursson
Ritstjómarfulltrói Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b Símar 15610 11660
Afgreiösla Bröttugötu 3b Sími 11660
Ritstjóra ■ Laugavegi 178. Simi 11660 (5 tinur)
Áskriftargjald kr 165.00 é mánuði innanlands
r tausasölu kr 10.00 eintakiO
Prentsmiöja Visis — Edda hf.
' UJIIHJi^VICTW—aMWW^———————ggWKWW
Skaftakerfið endurskoðað
gkattakerfi okkar er að ýmsu leyti orðið úrelt. Eru
flestir sammála um, að það þarfnist endumýjunar.
Á vegum ríkisstjórnarinnar og Alþingis hefur töluvert
verið unnið að endurskoðun kerfisins. Má vænta þess,
að sú vinna leiði til verulegra breytinga á því.
í nágrannalöndum okkar hefur virðisaukaskattur
verið innleiddur í stað söluskatts og tekin upp stað-
greiðsla skatta. Um hvort tveggja má segja, að
reynslan hefur verið blandin. Þessar nýjungar hafa
bæði kosti og galla. Það þarf mikla undirbúnings-
vinnu til að læra af reynslu annarra, sníða agnúana
af nýjungunum og ná betur fram kostunum.
Staðgreiðslukerfið hefur lengi verið í athugun hér
á landi. Fljótlega kom í ljós, að málið var miklu flókn-
ara en áður var talið. í fyrra komst þingnefnd að
þeirri niðurstöðu, að laga bæri staðgreiðsluna að nú-
verandi skattakerfi. Fjármálaráðherra hefur hins veg-
ar látið í ljós, að hann telji vænlegra að laga skatta-
kerfið að staðgreiðslunni.
í fjárlagaræðu sinni í fyrri viku benti fjármálaráð-
herra á, að staðgréiðslukerfið mætti ekki verða ó-
viðráðanlega flókið og umfangsmikið og kvaðst
hræddur um að það gæti leitt til margvíslegra vand-
ræða, ef skattakerfið yrði ekki lagað að staðgreiðsl-
unni. Vísaði hann einnig tii þess, að hin síðari ár
hafa ekki verið gerðar stórvægilegar breytingar á
skattalögum, líklega einmitt vegna þess að menn
hafa viljað bíða eftir staðgreiðslukerfinu og haga
breytingunum í samræmi við það.
Fjármálaráðherra hefur nú óskað eftir viljayfirlýs-
ingu Alþingis um, hvort haldið skuli áfram að undir-
búa staðgreiðslukerfið og hvaða háttur skuli verða
hafður á því. Mun Alþingi væntanlega taka afstöðu
ti‘1 málsins nú í vetur.
Hin nýjungin er virðisaukaskatturinn, sem tekinn
hefur verið upp í löndum Efnahagsbaridalagsins og
verið er r.5 innleiða á öllum Norðurlöndunum nema
fslandi. Hann er ’: . í icy'; frúbrugðinn söluskatti,
að hann er ekki aöeins innheimtur á síðasta stigi
vörunnar, heldur á ýmsum stigum hennar, og þá af
þeirri verðmætaaukningu, sem orðin er á vörunni
frá næsta stigi á undan.
Talið er auðveldara að fylgjast með því, að virðis-
aukaskatturinn skili sér, en nú á sér stað með sölu-
skattinn. Hins vegar fylgir honum aukin skriffinnska
og meiri erfiðleikar á að sleppa lífsnauðsynjum und-
an honum. Erlendis hafa kostimir verið taldir veiga-
meiri en ókostimir. Þess vegna hefur þessi skattur
farið sígurför um Evrópu.
t sumar hefur á vegum fjármálaráðuneytisins verið
unnið að gerð skýrslu um virðisaukaskattinn. Kvaðst
fjármálaráðherra í ræðu sinni vonast til að geta gert
Alþingi grein fyrir einstökum atriðum kerfisins ein-
hvern tíma í vetur.
Þessaí mikilvægu nýjungar eru svo flóknar, að
undirbúningur þeirra þarf að vera mjög vandaður.
\
/
/
íi
1
MJÖG VANÞRÓUÐ RÍKI
FLYTJA NÚ ÚT MATVÆLí
sem áður voru keypt erlendis eða fengin
að gj'óf frá Bandarikjunum — græna
byltingin i verki
Matvælafræðingar
heims voru fyrir fáum
árum bölsýnir á framtíð
ina. Þeir þóttust sjá fram
á allsherjar hungurs-
neyð í veröldinni, þegar
mannfjölgunin yrði
miklu meiri en vöxtur
matvælaframleiðslunn-
ar. Þetta hefur gjör-
breytzt með tilkomu
„grænu byltingarinnar“.
Græna byltingin er samheiti á
framförum, sem oröiö hafa í
jarörækt, vegna nýrra aifbrigða
korntegunda, hveitis, hrísgrjóna,
maíss, og einnig kartaflna og
annarra jurtategunda. Fengizt
hafa með kynbótum afbrigöi.
sem gefa margfalda uppskeru
frá því, sem áður var.
Metár í Indlandi.
Áhrifanna hefur mest gætt f
vanþróuðu ríkjunum. Hvert land
ið á feetur öðru hefur farið að
flytja út matvæli í staö þess
aö kaupa þau hif m. Með
þessu hafa Lndiar Pakistan
aukið hveitiframl, urn hekn-
ing. Indverjar vænta þess að
verða sjálfum sér nógir í hrís
grjónaframleiðslu árið 1972.
Matvæilaframleiðsla þeirra var
árin 1969—’70 11 miiljón tonn-
um meiri en var árin 1964—65,
sem haföi verið metár til þassa.
Pakistan tók að flytja út hrís-
grjón f fyrra.
Filippsieyjar höfðu prðið að
flytja inn hrisgrjón undanfarin
65 ár, en nú eru þær orðnar
sjálfum sér nógar í framleiðslu
hrisgrjóna. Á tveimur árurn hef
ur hrísgrjónaframllieiðsllan á
Ceylon aukizt um þriðjung. Ind
ónesía flytur nú komvörur til
Japan.
60% vinna við land-
búnað
Um 60 af hundraði verka-
fólks í heiminum starfar að land
búnaöi. Landbúnaður er enn að
aiatvinnugrein vanþróuðu ríkj-
anna. Hin stóraukna uppskera
gerir þeim kleift að beita afli
sínu i auknum mæli tól annarra
hluta, svo sem eflingar iðnaðar
ins.
Græna byltingin á rætur í
fimmta tug aldarinnar. Dr.
Borlaug, sem nú hefur fengið
friðarverðlaun Nóbels, kom til
Mex'fkóborgar með fólögum sín-
um á vegum Rockefellerstofnun
arinnar og byrjuðu þeir tilraun
ir með þrjár tegundir hveitis.
Fyrsta uppskeran mistókst, en
dr. Borlaug hélt ótrauður áfram
„Við reyndum allar hugsanteg
ar kynblöndur af hveiti,“ segir
dr. Borlaug. Að lokum fókkst
það, sem leitað var að. ,,Töfra
afbrigðið" af hiveiti hafði verið
uppgötvað, sem átti eftir að
valda straumhvörfum í hiveiti-
rækt heimsins.
Plöntumar ekki háðar
dagsbirtunni
„Jurtir veraldarinnar hafa að
geyma fjölmörg dásamteg gen
(kon). Það þarf aðeins að finna
þau og blanda þeim rétt,“ seg-
ir dr. Borlaug. Einhver mikil-
vægasta niöurstaðan hafa verið
plöntur óiháðar Ijósi, sem hefur
gert kleift að sá allt að þrivegis
ár hivert, því aö plöntumar
hafa elkki orðið háðar lengd
dagsbirtunnar.
Dr. Boriaug fór meö bveitið
sitt tíl Indilands árið 1963. Sú
ferð mistókst einnig í fyrstu
lotu. Monsúnvindurinn eyði-
lagöi mestan hluta uppskerunn
ar. Bandaríkin urðu enn einu
sinni að gefa Indverjum fimmt-
img hiveitiuppskeru sinnar tíl
að koma í veg fyrir hunguns-
neyð.
Illllfllllll
JND WJM
Umsjón: Haukur Helgason.
Nú er minna um gjafir Banda
ríkjanna til Indlands. 1 fyikinu
Punjab á Indilandi er 80% rækt
unariands sáð „töfrahveiti".
Bændur þar hafa skipulagt á-
veibur og nota f vaxandi mæli
álburð, og skordýraeitur tfl að
vernda uppsfceruna. Uppsberan
er Mfca tvisvar eða þrisvar sinn
um meiri en áður var.
Gjörbreytt hrísgrjóna-
framleiðsla
Þessar framfarir í hveitifram
leiðslu, sem byggðuist á tilraim
um dr. Boriaugs og félaga hans
í Mexfkó, hafa síðan náð tiú
framteiðslu hrisgrjóna. Hrís-
grjónin eru hin „hetfðbundna”
maitvælaframteiðsila og fæða As
íuþjóða. Á vegum alþjóðastofn
unar framleiddu vísindamenn á
Filippseyjum aifbrigði hris-
grjóna, sem vex hraðar og Skil
ar meiri uppskeru.
Með því að sá þrivegis á ári
hefur tekizt að fá aflt að átta
tonn hrfsgrjóna á hekitara í
stað tveggja áður.
Dr. Boriaug er þó hæfilega
bjartsýnn á framtíðina. Strax
eftir að honum barst fréttin um
Nóbelsverðlaun, hvatti hann
þjóðir heims til að vinna bug á
aðialmeinvættinni, offjölgun
fólks. „Ef við ráðum ekki við
offjölgunina,“ sagði hann, „þá
mun hún sigra okkur. Það verð-
ur að skapa rétt jafnvægi mifli
matvælaframleiðslu og fólks-
fjölgunar." hnnars getur svo far
ið, að græna byltingin valdi að-
eins frestun á almennri hung-
ursneyð, sem kann að dynja yf-
ir eftir um 30 ár þrátt íýrir
afrek Borlaugs.
„I öllum plöntum eru mörg dásamleg gen. Það þarf bara
að blanda þeim rétt,“ segir höfundur grænu byltingarinnar,
Nóbelsverðlaunahafinn Norman Ernest Borlaug.