Vísir - 26.01.1971, Qupperneq 8

8
VÍSIR . Þriðjudagur 26. janúar 1971,
Otgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b. Sfmar 15610 11660
Afgreiðsla- Bröttugötu 3b Simi 11660
Ritstjóra: Laugavegi 178. Simi 11660 (5 línur)
Áskriftargjaid kr. 195.00 á mánuöi innanlands
I lausasöíu kr. 12.00 eintakið
Prentsmiðja Vfsis — Edda hf.
Varnir gegn ferbamönnum
ísland er að þessu sinni óvenju mikið auglýst í bækl-
ingum og auglýsingapésum erlendra ferðaskrifstofa.
Grunntónninn í mörgum auglýsinganna er, að ísland
sé land án mengunar, eins konar griðastaður í spillt-
um umheimi. Svipaður grunntónn var í laxveiðikvik-
mynd þeirri, sem Bing Crosby tók hér og mikla at-
hygli hefur vakið vestanhafs. Ýmis fleiri slík dæmi
má rekja.
Af þessum auglýsingum má ráða, að ekki sé erfitt
að vekja athygli ferðamanna á íslandi. Frásagnir af
víðáttumiklum eyðimörkum, ægijöklum, eldfjöllum
og goshverum gefa auglýsingum um ísland ævintýra-
legan og freistandi svip. Jafnframt er vöknuð í iðn-
aðarlöndum heims mikil og sár meðvitund um meng-
un umhverfisins. Þess vegna er líklegt, að margir
muni falla fyrir auglýsingum um ferðaland, sem sam-
eini ævintýralega og mengunarlausa náttúru.
Ferðamenn streyma hingað í ört vaxandi mæli,
jafnhratt og hótelrýmið eykst. Ný hótel eru sífellt að
bætast við og önnur að stækka. Samt hafa þau ekki
undan á helzta ferðamannatímanum. Og ferðamannar
straumurinn mun vafalaust aukast og margfaldast á
næstu árum, ef okkur tekst að bæta aðstöðuna nógu
hratt.
Ferðamennirnir eru mikilvæg tekjulind. Þeir færa
okkur þegar um 7% af gjaldeyristekjum okkar. Allt
bendir til þess, að þeir eigi eftir að verða enn veiga-
meiri þáttur í þjóðarbúskapnum. Þeir stuðla einnig að
því að gera okkar einhæfa atvinnulíf fjöibreyttara og
traustara en ella væri.
En ferðamannatekjurnar hafa ekki einungis bjart-
ar hliðar, frekar en annað í þessum heimi. Það fylgir
þeim líka ýmiss konar hætta, sem við þurfum að
vita um. Við megum t.d. ekki láta ferðamennskuna
valda spjöllum á þeirri náttúru, sem auglýst er, að sé
„ævintýraleg og mengunarlaus“.
Við höfum t.d. þegar blandna reynslu af opnun ís-
lenzku öræfanna. Síðan almennar jeppaferðir hófust
um þau, hafa landsmenn sjálfir valdið margvíslegum
spjöllum á viðkvæmri náttúru hinna óbyggðu svæða.
Hvernig fara þessi svæði, þegar þúsundir erlendra
ferðamanna eru farnar að aka fram og aftur um hið
opna land?
Við skulum auka tekjur okkar af erlendum ferða-
mönnum. En við skulum ekki láta þessar tekjur ginna
okkur svo langt, að gildi íslenzkrar náttúru rými að
einhverju leyti. Við skulum því ekki stefna að því
að gera ferðamannaþjónustuna ódýra til að fá fleiri
ferðamenn. Þvert á móti á ferðamannaþjónusta ein-
mitt að vera dýr hér. Ennfremur megum við alls ekki
greiða niður landbúnaðarafurðir fyrir erlenda ferða-
menn. Þá er betra, að þeir verði nokkru færri.
En fyrst og fremst verðum við að láta sérfræðinga
fylgjast vel með þeim áhrifum, sem ferðalög um land-
ið hafa á náttúru þess, svo að hægt sé umsvifalaust að
grípa í taumana, ef á þarf að halda.
it
))
JERÚSALEM verði
ævarandi borg Gyðinga
Israelsmenn stefna oð jbv/ með fólksflutningum oð skapa meirihluta
Gybinga i borginni — Hverfi Araba „lokuð inni"
I Austurhlutanum. Ný hús risu
af grunni, og þangað fluttust
Gyðingar. Vandalaust var að fá
fjölskyldur Gyðinga til að setj-
ast að I hinni helgu borg þeirra.
Ævarandi borg Gyðinga
Eitt allra herteknu svæðanna,
sem ísraelsmenn tóku I sex daga
stríöinu, var Jerúsalem beinlín-
is sameinuö Ísraelsríki. ísraels-
menn hafa látið í veðri vaka i
viðræðunum um friðarsamninga,
síðan vopnahlé var samið í
fyrrasumar, að þeir kynnu að
skila Aröbum aftur öllum her-
Teddy Kollek, borgarstjóri í Jerúsalem, viðurkennir, að fom-
um svip borgarinnar sé spillt af háhýsum Gyðinga, en hann
kveður Gyðinga hafa beðið fyrir Jesúsalem í tvö þúsund ár.
Á myndinni er Kollek að ræða breytingar við „borgar-
skipuleggjandann“ Buckminster Fuller.
Jerúsalem er heilög
borg. Hún er helg jafnt
í augum Gyðinga sem
Araba, og hún er tengd
kristnum mönnum helg-
um böndum. Borginni
var skipt, er Ísraelsríki
var stofnað árið 1948. I
nítján ár heyrði austur-
hluti borgarinnar Araba
ríkinu Jórdaníu til. Vest-
urhlutinn tilheyrði ísra-
el. ísraelsmenn unnu
alla borgina í stríðinu
1967. Þeir hafa síðan
gengið hart fram í að
borgin öll verði ævar-
andi hluti ríkis þeirra,
en þessu hafa Arabar
mótmælt og margir aðr-
ir.
Við erum komnir
„heim“.
Aðeins fáum klukkustundum
eftir að ísraelsmenn héldu inn
reið sína í austurhluta Jerúsalem
í sex daga stríðinu 1967, höfðu
þeir hafizt handa um aö gera
borgarh'Iutann „gyðinglegan“.
Samstundis var byrjað að rífa
niður múrinn, sem skilið hafðí
borgarhlutana I nítján ár. Nokkr
um dögum síðar var búið aö
flæma hundruð Araba burt af
heimilum sínum, en Gyðingar
fluttu inn í þeirra stað. „Við
erum komnir heim,“ hrópaði
gyöingapresturinn (rabbí), „og
héðan munum við aldrei aftur
hverfa“.
Verkfræöingar tóku að gera
áætlanir til langs tíma um bygg
ingu nýtízkulegra húsa Gvðinga
I stað hrörlegra húsa Arabanna
teknu svæðunum, nema Jerúsal
em. Arabar krefjast þess, að fá
Austur-Jerúsalem aftur, ef frið
ur yrði saminn. Þeir sætta sig
alls ekki við það, að Jerúsalem
verði borg Gyöinga um aldur
og ævi.
Arabíska borgarstjórnin í A-
Jerúsalem var leyst upp, þegar
hún neitaði að ræða við ísra-
elsku borgarstiórnina í vestur-
hlutanum. Arabar þrjózkuðust
við til aö mótmæla þvf, sem
þeir telja yfirgang og órétt
af hálfu Gyðinga. Frjálslvndari
Gyðingar' viöurkenna, að ást
Araba á borginni sé jafnmikill
að sínu leyti og ást Gyðinganna
á hinni helgu borg.
Byggð 100 þúsunda
borg
Hernaðarfræðingar ísraels-
manna vilja nú ganga skrefi
lengra Fvrir þeim vakir að
umkringia austurhlutann íbúðar-
hverfum Gvðinga. Þeir vili?
reisa háhýsi allt umhverfis ar-
abíska borgarhlutann. Þess
vegna færðu þeir út borgarmörk
in, svo að þau taka nú til hæð-
anna austur af borginni. Á þess
um hæðum skvldu rísa íbúðir
Gvöinga. Norður af borsinni. í
Mebi Samuilhrenpi. er ætlunin
að ný borg rísi, þar sem 100
búsund tsraelsmenn muni setj-
ast að.
Með þessu yrðu Arabarnir.
Umsjón: Haukur Helgason:
sem enn búa í Austur-Jerúsal-
em, lokaðir inni. Þetta er hern
aðarlega mikilvægt, en það er
ekki síður mikilvægt í stjóm-
málalegu tilliti. Með þessu
mundi skapazt traustur meiri-
hluti Gyðinga I Jerúsalemborg,
sem gæti oröið hagkvæmur í
framtíðinni. Svo kann að fara,
að eftir nokkur ár muni frið-
semjendur spyrja, hvað íbúar
Jerúsalem vilji sjálfir um fram-
tíð sína. Þá mun meirihlutinn,
Gyðingamir, án efa ljúka upp
einum munni.
Gyðingar telja marga staði í
austurhluta borgarinnar heilaga
sér, og þá helzt hola steininn
viö Grátmúrinn. Allt frá stofn-
um ísraelsrlkis hörmuöu ísraels
menn, að Aralbar skyldu ráða
þessu svæði.
„Gyðingar hafa beðiö fyrir
Jerúsalem f tvö ár,“ segir Teddy
Kollek, borgarstjóri Jerúsalem.
Hann bendir á, að fáir Arabar
hafa flutzt til Jerúsalem á þeim
ámm, sem Jórdanir réðu austur-
hlutanum.
Fornum svip spillt
Arabar halda því fram, aö
Israelsmenn séu að breyta ölll-
um svip hinnar sögufrægu borg-
ar. Með byggingu stórhýsa á
hinum fögra Nebi Samuilhæð-
um sé spillt hinum foma og
fagra svip.
Margir vestrænir menn era
þessu sammála.
Arabar bera Israelsmenn stöð
ugt sökum um yifirgang á her-
teknu svæðunum. Segja þeir, að
víða séu ísraelsmenn að búa
um sig á þessu svæöi með
hætti, sem sýni, að þeir hygg-
ist ekki þaðan fara. Benda þeir
á, að ísraelsmenn hafa byggt
iðnfyrirtæki og lagt í varanlep
ar framkvæmdir víða, á sama
tíma sem ísraelsmenn þvkias*
þó tilbúnir eð skila aftur her-
teknu svæðunum, ef friður yrði
loks saminn Jafnvel á Gaza-
svæöinu segia Arabar. að Gyð-
inaar séu að flytja fjölskyldur
inn.
fsraelsmenn bera þessar sög-
ur jafnan til baka, nema í Jerú-
salem. Þeir viðurkenna umbúð?
laust, að þeir æt.li sér og niði
um slnum boraina. Þeir fara
ekki dult með þá tilflutninga
fólks, sem orðið hafa I borgnni
Fórnir vegna
he*gidómsin‘?
fsraelsmenn eru augljósiega
tjlbúnir að fórna miklu fyrir
Jerúsalem. Aðgerðir beirraí borj>
inni eru einhver mesti þrándur
j götu friðarsamninga, Arabar
hafa sett bá lágmarkskröfu fvrb
friði, að þeir fái aftur öll her-
teknu svæðin að Jerúsaiem meú
talinni. Hinir fríá'slvndari þeirr?
hafa látið í veðri vaka, að veriF
bað ski'vrði unnc''llt komi ti
greina að þeir muni viðurkenn?
fsraelsrfki og láta ísraelsmenr
lifa í friði.
Þrátt fvrir aukinn styrk Arai-
vegna stuðninps Sovétríkjann'
við Egvnta. telia ísraelsmenri. að
slíkur sé helfridómur Jemsalem.
að þar verði allt undan að láta.
Hin helga borg skuli verða Gyð-
inga.