Vísir - 17.02.1971, Side 13

V í S I R . Miðvikudagur 17. febrúar 1971.
I ?
„Piiian er eins og hvert
annað sterkt verkandi lyf
— Ta/oð v/ð Gunnláug Snædal lækni um
pilluna og álit lækna á henni
„T>IL1AN“ hefur verið í
heimsfréttum undanfarið
og hugsaniegar verkanir henn-
ar. Margar konur munu eflaust
hafa áhyggjur af notkun henn-
ar, en ýmist birtast fréttir um
hugsanlega skaðsemi pillunnar
eða fréttir þess efnis að eftir
allt saman sé hún meinlaus
flestum konum. Fjölskyldusíðan
leitaði til Gunnlaugs Snædals
læknis og spurði hann fyrst:
— Hvert er álit lækna á pill-
unni?
„Ég held að það verði að líta
á pilluna eins og hvert annað
sterkt verkandi lyf,“ segir
Gunnlaugur. „Ég held að það
sé skoðun flestra lækna, sem
láta pilluna af hendi. Það á ekki
að gefa hana hömlulaust. Einnig
er rétt að hafa eftirlit með þeim
sem nota hana. Ég held að allir
séu sammála um það, að það
sé ákaflega hæpin ráðstöfun að
láta konur taka hana inn, án
þess að rannsókn fari fram á
þeim fyrst. Það værj eins og
að gefa sjúklingi hjartalyf án
þess að hann hafi verið rann-
sakaður áður. Það á ekki að
láta konur hafa þetta nema
rannsókn hafi fyrst farið fram
og ekki til langtímanotkunar
nema meö því að fylgjast með
þeim.“
— Hvað er vitað um pilluna?
„Eins og áður er gétið er
þetta kröftugt verkandi efni,
sem sést bezt þegar við gefum
hormón í ýmsum sjúkdóms-
tilfellum. Það eru kannski ekki
nema 15% kvenna sem hafa
veruleg óþægindi af töku pill-
unnar, en trúlega væri prósentan
hærri ef litið er á þær kvartan-
ir, sem hafa komið fram eftir
langtímanotkun. Eins og kunn-
ugt er skapar notkun pillunnar
svipað ástand í líkama konunn-
ar og við byrjandi meðgöngu."
— Hverjar eru algengustu
kvartanir eftir langtímanotkun?
„Fyrir utan þessar venjulegu
kvartanir um ógleði, höfuðverk,
taugapirring er og algeng kvört-
un í sambandi við samlíf, kon-
in- geta misst áhuga á því.
Svo er það æðakerfið. Pillan er
talin geta myndað sega i æða-
kerfinu. Það er það, sem mest
hefur verið í sviðsljósinu und-
anfarið. Það er afar einstaklings
bundiö hvað konur þola vel að
taka pilluna. — Það má
vafalaust tala um 2ja—3ja ára
stanzlausa notkun fyrir þær,
sem þola hana vel, en ráðlegt
er fyrir þær konur að fara í
nokkurra mánaða hvfld eftir
þann tíma. Þó er það einnig ein
staklingsbundið. Það þarf heila
kynslóð til að sýna fram á
verkanir pillunnar. Meðan svo
er ekki verðum við að hafa
gát á.“
— Hvað skyldu margar ís-
lenzkar konur nota pilluna?
„Ég gerðí könnun fyrir tveim
árum á því. Þá voru það 8 þús-
und kmur, sem notuðu hana að
staðaldri, af um það bil 18
þúsundum, sem höfðu ástæðu
til að nota frjóvgunarvamir,
og það eru þá nálega 45% af
íslenzkum konum, sem nota
hana að staðaldri. Trúlega hefur
notkun hennar aukizt eitthvað
síðan. Allar bessar tölur eru
miðaðar við sölu á pillunni úr
Ivfjabúðum."
— Hafa læknar orðið varir
við það, að konur séu famar að
hætta við pilluna?
„Óneitanlega hefur verið dá-
lítið um það. Það eru sérstaklega
konur með æð^hnúta. Við. lækn-
arnir höfum Keldur haláið að
okkur hendinni með það að láta
konur með æðasjúkdóma hafa
hana.“
— Hver er skoðun lækna á
dóminum i pillumálinu i Noregi?
„Ég held að öllum finnist sá
dómurinn forkastanlegur. Ennþá
er sennilega ekkert það lyf til,
sem fundið hefur verið upp í
heiminum sem ekki hefur átt
þátt í dauða emhvers. Það eru
alltaf til einhver þau sérstöku
fyrirbæri sem gera það, að allt
í einu þolir viss einstaklingur
ekki það lyf, sem engum dettur
f hug að banna. Sem dæmi um
almennt viðurkennd lyf, sem
hafa orsakað dauða, má nefna
pensilín og aspirín og engum
dettur í hug að hætta að nota
✓ /
þau. Og það er afar hæpið að
staðhæfa nokkuð í þeim efnum.
Það er því fjarri mér aö for-
dæma notkun pillunnar. Fyrir
fjöldann, sem þolir hana er
ekkert sjálfsagðara en að nota
hana einhvern tíma ævinnar.
Það á að hafa östrogenskammt-
inn sem minnstan en það má
bæta því við, að einnig það er
einstaklingsbundið.“
— Er pillan öruggasta getn-
aðarvarnarmeðalið?
„Ef maður lítur á eitt, ákveðið
ráð verður að vega kosti og
galla. Af 100 konum, sem taka
pilluna að staðaldri fáum við
3—4 ófrískar. Þær hafa gleymt
að taka pilluna einn eða tvo
daga. Þetta verður að skrifast
á kostnað þessarar aðferðar. —
Svo vitum við dæmi um það, að
konur, sem ekki hafa glevmt að
taka pilluna hafa átt böm.“
— En pillan í samanburði
við aðrar getnaðarvamir, t.d.
lykkiuna, sem læknar Fæðingar-
deildarinnar mæla með sumir
hverjir?
„Beztu tegundir af lykkjunni
eru um 97% öruggar.“
— Á Fæðingardeildinni gilda
einnig vissar aldurstakmarkanir
í sambandi við konur, sem taka
inn pilluna.
„Pillan hindrar vissa starf-
sem; eggjastokkanna. Þess
vegna setjum við mörkin við 18
ára aldur eða þar um bil. Meðan
konur á unga aldri era ekki
búnar að ná fullum þroska erum
við á mótí því. að þær fari að
taka' pilluna að ^staðaídrilf En-
það er eins og með annað, að
það er einstaklingsbundið.“
— Framfylgja læknar þvi
eftirliti, sem landlæknir hefur
beint til þeirra, að þeir eigi að
hafa með konum, sem taka inn
pilluna?
„Ekki er mér kunnugt tun
annað. I fyrsta lagi eiga konur
að-^ráðfæra sig við lækni áður
en þær byrja að taka pilluna
inti, Síðan eiga þær að láta fylgj
ast með sér árlega Ekki vegna
þess að ég haldi þvl fram. aö
pillan valdj æxlum en það er
gamalþekkt fyrirbæri, aö vissar
tegundir æxla eða vöxtur þeirra
getur örvazt við töku hormóna.
Því er t. d. sjálfsagt að útiloka
með skoðun, að konan sé með

... það þarf heila kynslóð til að sýna fram á verkanir pill-
unnar...
æxlj f eggjastokkum áður en
hún byrjar töku hormóna.‘‘
— Eru æxli i eggjastokkum
algengt fyrirbæri hér?
„Það er áberandi hvað t. d.
starf leitarstöðvanna hefur
breytt ástandinu til batnaðar.
sem kemur m. a. fram í bví. að
það er sjaldgæfara en áður var
að sjá stór æxli f eggjastokkum
eða legi' Aö ástandið hefur
breytzt er fyrst og fremst
vegria þess, að konur hafa verið
miklu duglegri að mæta til
skoðunar, og þar kemur inn á-
róðurinn frá krabbameinsfélög-
unum og eftirlit á vegum leitar-
stöðvanna, sem er til fyrirmynd-
ar. Þar er fylgzt mjög vel með
þeim konum sem þurfa með-
ferðar við“.
— Nú er mér kunnugt um
það, að mikið hefur verið vísað
á eina tegund pillunnar, sem
inniheldur hátt östrogenmagn.
„Læknar hafa það vafalaust
ekki alltaf f huganum hve
mikið magn af östrogenum ein
eða önnur tegund af pillunni
hefur. Konur biðja gjarnan um
ákveðna tegund. sem þeim hef-
ur líkað vel og þá vel trúlegt
að viðkomandi læknir láti hana
af hendi. En sjálfsagt er af
læknum að fylgjast vel með i
þessu efni og ekki óskynsamlegt
fyrir konur að binda sig ekki of
lengj við eina tegund í langan
tíma.“
— Nú géfa læknar mismun-
andi reglur um notkun pill-
unnar?
„Satt er það, að við læknar
erum oft tvísaga ' þessu efni,
en ástæðan er sú, að það er
sennilega enginn í heiminum,
sem veit enn um áhrif pillunnar.
Það verður að vera einstaklings-
bundið hvaða skammta læknar
láta konur nota. Mér er það
fullljóst, að við læknar höfum
ekki allir sömu söguna að segja
um pilluna. Þess vegna verðum
við sjálfir að fylgja því, sem
okkur finnst skynsamlegast."
— SB
Fiöiskyldan og heimilið
TRÉSMIÐJAN VÍÐIR H.F. AUGLÝSIR
Seljum næstu daga fiölbreytt úr-
val af sófasettum með mjög hag-
stæðum gréiðsluskilmálum. Nú er
tækifæri að gera góð kaup.
Trésmiðjan Víðir h.ff.